The Need to Define the Substantive Jurisdiction of Administrative Courts Through a General Clause
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6069.98.15Keywords:
Polish and German law, general clause method, administrative courts, material/substantive jurisdiction, public-law disputesAbstract
The aim of the paper is to assess whether the amendment to Art. 3 of the Law on Proceedings Before Administrative Courts proposed in legal community, which consists in determining the material jurisdiction of administrative courts using the general clause method, is a good solution. The considerations were preceded by a short observation on the linguistic inaccuracies occuring in the discussed issues. Then, the historical process of shaping the two main methods of further specifying the material jurisdiction of courts is presented: general clause and enumeration. As the proposed changes to Polish regulations are based on solutions adopted in German administrative court proceedings, the article addresses the problems faced by judges of German administrative courts when applying the general clause. Its interpretation causes many problems and providing an insight into them may be a valuable source of information for the Polish legislator.
Downloads
References
Adamiak, Barbara. Janusz Borkowski. 2021. Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Bähr, Otto. 1864. Der Rechtsstaat. Eine publicistische Skizze. Kassel-Göttingen: Wigand.
Google Scholar
Bańko, Mirosław. Red. 2009. Słownik wyrazów obcych z przykładami i poradami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bar, Ludwik. 1982. „Refleksje legislacyjne (w związku z kodeksem postępowania administracyjnego)”. Zeszyty Naukowe Instytutu Administracji i Zarządzania 5−6: 277−288.
Google Scholar
Chmielarz-Grochal, Anna. 2016. „Bezpośrednie stosowanie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 3: 67−101.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2016.03.04
Doroszewski, Witold. Red. 1961. Słownik języka polskiego. Tom trzeci. H-K. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Google Scholar
Hüttenbrink, Jost. 2002. Der Verwaltungsprozess. Red. Wolfgang Kuhla, Jost Hüttenbrink, Jan Endler. Monachium: C.H.Beck.
Google Scholar
Ibler, Martin. 1999. Rechtspflegender Rechtsschutz im Verwaltungsrecht. Tybinga: Mohr Siebeck.
Google Scholar
Jakubowski, Aleksander. 2017. Właściwość rzeczowa sądów administracyjnych w świetle standardu konstytucyjnego. [Rozprawa doktorska, niepublikowana], praca dostępna do wglądu w Czytelni Ogólnej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
Google Scholar
Jaśkowska, Małgorzata. 2011. „Konstytucyjne podstawy sądownictwa powszechnego i administracyjnego oraz delimitacja właściwości tych sądów”. W Aktualne problemy rozgraniczenia właściwości sądów administracyjnych i powszechnych. Red. Mateusz Błachucki, Teresa Górzyńska. 10−31. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Google Scholar
Jellinek, Georg. 1964. System der subjektiven öffentlichen Rechte. Aalen: Scientia Verlag.
Google Scholar
Menger, Christian-Friedrich. 1955. „Rechtssatz, Verwaltung und Verwaltungsgerichtsbarkeit. Prolegomena zu einer Lehre von den Möglichkeiten und Grenzen des verwaltungsgerichtlichen Rechtsschutzes”. Die Öffentliche Verwaltung 19: 587−592.
Google Scholar
Mincer, Małgorzata. 1981. „Zakres dopuszczalności kontroli decyzji administracyjnych przed Naczelnym Sądem Administracyjnym”. Nowe Prawo 5: 3−14.
Google Scholar
Nowacki, Józef. 1992. Prawo publiczne – prawo prywatne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Nowakowski, Andrzej. 1986. „Uwagi o przedmiotowym zakresie jurysdykcji Naczelnego Sądu Administracyjnego. Propozycje de lege ferenda”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1: 39−50.
Google Scholar
Piątek, Wojciech. 2009. „Zakres kognicji polskiego sądu administracyjnego”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 4: 67−76.
Google Scholar
Raport końcowy Społecznej Komisji Kodyfikacyjnej: podstawowe założenia reformy sądownictwa administracyjnego. 2019 http://www.komisjakodyfikacyjna.pl/materialy/ [dostęp: 1.12.2021].
Google Scholar
Reimer, Ekkehart. 2014. W VwGO. Kommentar. Red. Herbert Posser, Heinrich Amadeus Wolff. Monachium: C.H.Beck.
Google Scholar
Ruthig, Josef. 2020. Verwaltungsgerichtsordnung. Kommentar. Red. Wolf-Rüdiger Schenke. Monachium: C.H.Beck.
Google Scholar
Rybicki, Marian. 1973. „Kierunki doskonalenia socjalistycznego porządku prawnego”. Studia Prawnicze 35: 12−20.
Google Scholar
Sancewicz, Paweł. 2013. „Teoria dwóch stopni w doktrynie niemieckiego prawa publicznego”. Studia Prawa Publicznego 4: 127−145.
Google Scholar
Sarwey, Otto. 1880. Das öffentliche Recht und Verwaltungsrechtspflege. Tybinga: H. Laupp’sche Buchhandlung.
Google Scholar
Schenke, Wolf-Rüdiger. 2019. Verwaltungsprozessrecht. Heidelberg: C.F. Müller.
Google Scholar
Schenke, Wolf-Rüdiger. Red. 2020. Verwaltungsgerichtsordnung. Kommentar. Monachium: C.H.Beck.
Google Scholar
Schindler, Benjamin. 2018. „Verwaltungsgerichtsbarkeit in der Schweiz”. W Ius Publicum Europaeum: Band VIII: Verwaltungsgerichtsbarkeit in Europa: Institutionen und Verfahren. Red. Armin von Bogdandy, Lena Marcusson, Peter M. Huber. 601−662. Heidelberg: C.F. Müller.
Google Scholar
Schulze-Fielitz, Helmuth. 2013. W Grundgesetz. Kommentar. Red. Horst Dreier. Tybinga: Mohr Siebeck.
Google Scholar
Strzembosz, Adam. 1981. „̒Solidarność’ o prawie i praworządności”. Gazeta Prawnicza 15/16.
Google Scholar
Szafrańska, Weronika. 2017. „Republika Federalna Niemiec”. W Sądowa kontrola administracji publicznej w Europie. Red. Ewa Wójcicka. 194−234. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar
Szafrańska, Weronika. 2018. Zasady wyrokowania w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Studium porównawcze prawa polskiego i niemieckiego. Warszawa: C.H.Beck.
Google Scholar
Świątkiewicz, Jerzy. 1984. „Zakres kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1: 19−43.
Google Scholar
Świątkiewicz, Jerzy. 1990. „Ewolucja zakresu działania Naczelnego Sądu Administracyjnego”. W Dziesięciolecie Naczelnego Sądu Administracyjnego – doświadczenia i perspektywy. Materiały na konferencję sędziów NSA. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Google Scholar
Tarnowska, Anna. 2006. „Sądownictwo administracyjne II RP a pruski model sądownictwa administracyjnego”. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 9: 415−444.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7171-955-8.25
Tokarski, Jan. Red. 1980. Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Gneist, Rudolf von. 1875. „Über die rechtliche Natur, die Zuständigkeit und die Verhandlungsform der Verwaltungsjurisdiction”. W Verhandlungen des 12. deutschen Juristentages. T. 3. Berlin: Deutsche Juristentag e.V.
Google Scholar
Gneist, Rudolf von. 1879. Der Rechtsstaat und die Verwaltungsgerichte in Deutschland. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Google Scholar
Wiącek, Marcin. 2016. W Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87–243. Red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: C.H.Beck.
Google Scholar
Woś, Tadeusz. 2016. W Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Red. Tadeusz Woś. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Wyrzykowski, Mirosław. 1990. „Republika Federalna Niemiec”. W Sądownictwo administracyjne w Europie Zachodniej. Red. Leszek Garlicki. 121−162. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Wysk, Peter. Red. 2016. Verwaltungsgerichtsordnung. Kommentar. Monachium: C.H.Beck.
Google Scholar
Zawadzki, Sylwester. 1990. „Przyczynek do genezy Naczelnego Sądu Administracyjnego”. W Dziesięciolecie Naczelnego Sądu Administracyjnego – doświadczenia i perspektywy. Materiały na konferencję sędziów NSA. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Google Scholar
Zieliński, Adam. 1984. „Zakres przedmiotowy kompetencji Naczelnego Sądu Administracyjnego”. Nowe Prawo 4: 3−17.
Google Scholar
Zimmerman, Jan. 2020. Prawo administracyjne. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (tekst jedn. Dz.U. z 1926 r. Nr 68, poz. 400).
Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. Nr 94, poz. 806).
Google Scholar
Bundesbeamtengesetz z dnia 14 lipca 1953 r. (tekst jedn. BGBl. I S. 160).
Google Scholar
Verwaltungsgerichtsordnung z 21 stycznia 1960 r., w wersji z 19 marca 1991 r. (BGBl. I S. 686 ze zm.).
Google Scholar
Deutsches Richtergesetz z dnia 8 września 1961 r. (tekst jedn. BGBl. I S. 713).
Google Scholar
Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 4, poz. 8).
Google Scholar
Ustawa z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 34, poz. 201).
Google Scholar
Ustawa z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368).
Google Scholar
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. − Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 478 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.).
Google Scholar
Wyrok Bundesverwaltungsgericht z 25 maja 1990 r., 7 B 30.90, NVwZ 91, 59.
Google Scholar
Wyrok Bundesverwaltungsgericht z 8 maja 2007 r., B-2215/2006.
Google Scholar
Wyrok Bundesverwaltungsgericht z 13 lipca 2018 r., B-1100/2018.
Google Scholar
Wyrok Verwaltungsgericht des Kantons St. Gallen z 16 września 2014 r., B 2014/108.
Google Scholar
Wyrok Verwaltungsgericht des Kantons Zürich z 8 lipca 2020 r., VB.2018.00760.
Google Scholar
Wyrok TK z 22 czerwca 2015 r., SK 29/13, LEX nr 1747501.
Google Scholar
Uchwała NSA z 3 września 2013 r., I OPS 2/13, LEX nr 1356405.
Google Scholar
Uchwała NSA z 25 listopada 2013 r., I OPS 12/13, LEX nr 1391606.
Google Scholar
Wyrok NSA z 4 września 2018 r., I OSK 2827/16, LEX nr 2570947.
Google Scholar
Wyrok WSA w Łodzi z 19 maja 2021 r., III SA/Łd 430/21, LEX nr 3177563.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 28 listopada 2012 r., II GSK 1660/12, LEX nr 1240601.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 29 listopada 2012 r., II GSK 1739/12, LEX nr 1325567.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 26 kwietnia 2017 r., I OSK 744/17, LEX nr 2293416.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 27 lutego 2018 r., I OSK 214/18, LEX nr 2462713.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 10 maja 2018 r., II OSK 135/18, LEX nr 2493180.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 15 listopada 2019 r., I GSK 1987/19, LEX nr 2740987.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 18 marca 2020 r., II OSK 649/20, LEX nr 2979529.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 18 czerwca 2020 r., II GSK 344/20, LEX nr 3020526.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 2 lipca 2021 r., III OSK 3469/21, LEX nr 3204587.
Google Scholar
Postanowienie NSA z 23 listopada 2021 r., I GSK 1497/21, Lex nr 3271249.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 19 maja 2021 r., II SA/Go 395/21, LEX nr 3175834.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Krakowie z 21 czerwca 2021 r., III SA/Kr 287/21, LEX nr 3189412.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Krakowie z 11 sierpnia 2021 r., I SA/Kr 254/21, LEX nr 3210041.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Olsztynie z 28 kwietnia 2021 r., II SA/Ol 200/21, LEX nr 3167579.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Warszawie z 14 marca 2017 r., IV SA/Wa 2787/16, LEX nr 2321843.
Google Scholar
Postanowienie WSA w Warszawie z 30 kwietnia 2018 r., III SA/Wa 561/18, LEX nr 2490016.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
