On post-truth and communication technologies in the era of late capitalism

Authors

  • Tomasz Krakowiak Akademia Nauk Stosowanych Stefana Batorego

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.03

Keywords:

Rorty, post-truth, neopragmatism, technology

Abstract

This essay explores the phenomenon described by journalists as ‘post-truth’ against the backdrop of Richard Rorty’s neopragmatic concept of truth. An additional frame of reference involves a reflection on the technologies developed by consumerist societies of late capitalism that are controlling the conscious and unconscious rhythms of bodies and souls. In Rorty’s philosophy, truth turns out to be a derivative of pragmatic efficiency, or more precisely, the reconciliation of human beliefs and desires. It is by far the best definition of ‘post-truth.’ Such an approach undoubtedly raises concerns and objections. It gives the impression that the world is falling apart into increasingly smaller fragments that remain only relatively coherent. These separate ‘social worlds’ or ‘interpretive communities’ seem to be reduced to increasingly less stable elements. At the same time they are forming certain ethoi that produce their own alethourges, i.e. sets of procedures by means of which we create what we consider to be true. This is facilitated by the development of the internet, and in particular social media, which has opened up far-reaching possibilities for the controlling and modelling of consciousness. The development of artificial intelligence takes us to the uncanny valley. Engels’s dialectic between hand and tool fits ever more closely into the broader framework of the lord–bondsman dialectic. Therefore, ‘post-truth’ turns out to be an unintended consequence of pragmatism.

Author Biography

Tomasz Krakowiak, Akademia Nauk Stosowanych Stefana Batorego

Tomasz Krakowiak, socjolog. Pracuje w Akademii Nauk Stosowanych Stefana Batorego w Skierniewicach. Definiuje się jako „poeta niepiszący”.

References

Battele, J. (2007). Szukaj. Jak Google i konkurencja wywołali biznesową i kulturową rewolucję. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
View in Google Scholar

Buczyńska-Garewicz, H. (2008). Prawda i złudzenie. Esej o myśleniu. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
View in Google Scholar

Bulira, W. (2007). Problem detotalizacji prawdy. Wokół Ágnes Heller ponowoczesnej perspektywy ponowoczesności, Principia 49/2007, 139–154.
View in Google Scholar

Callois, R. (1973). Żywioł i ład. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Conway, Ph. (2017), Post-Truth, Complicity and International Politics. E-International Relations. Pobrane z: https://www.e-ir.info/2017/03/29/post-truth-complicity-and-international-politics/
View in Google Scholar

D’Ancona, M. (2018). Postprawda. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1992). Pismo filozofii. Kraków: inter esse.
View in Google Scholar

Derrida, J. (2004). Pismo i różnica. Warszawa: Wydawnictwo KR.
View in Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
View in Google Scholar

Dierksmeier C., Pirson M. (2009) Oikonomia versus Chrematistike: Learning from Aristotle about the future orientation of business management. Journal of Business Ethics, 88(3)/2009, 417–430, DOI:10.1007/s10551-009-0128-7.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-009-0128-7

Engels, F. (1949). Anty-Duhring. Warszawa: Książka i Wiedza.
View in Google Scholar

Engels, F. (1979). Dialektyka przyrody. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Forstenzer, J. (2018). Something has cracked: Post-truth politics and Richard Rorty’s postmodernist bourgeois liberalism, Ash Center for Democratic Governance and Innovation Harvard Kennedy School. Pobrane z: https://ash.harvard.edu/files/ash/files/post-truth-politics-rorty.pdf
View in Google Scholar

Foucault, M. (2018). Zło czynić, mówić prawdę: funkcja wyznania w sprawiedliwości. Kraków: Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar

Freud, Z. (1976). Poza zasadą przyjemności. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Gramsci, A. (1971). Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci. New York: International Publishers Co.
View in Google Scholar

Guattari, P-F. (1996). Regimes, Pathways, Subjects. W: Gary Genosko (red.), The Guattari Reader (s. 95–108). Oxford: Blackwell Publishers Inc.
View in Google Scholar

Gwóźdź, A. (red.). (2001). Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów. Kraków: Universitas.
View in Google Scholar

Jedlicki, J. (1996). Trzy wieki desperacji. Rodowód idei kryzysu cywilizacji europejskiej. Znak 1/1996, 10–15.
View in Google Scholar

Kobylińska-Dehe, E. (2022). Tylko obcy może nas uratować: Freud i Niesamowite. wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia, 1/2022, 5–29. Pobrane z: https://wunderblock.pl/wp-content/uploads/2021/12/wunderBlock-1-2022-Kobylińska.pdf
View in Google Scholar

Kojève, A. (1999). Wstęp do wykładów o Heglu. Warszawa: Fundacja Aletheia.
View in Google Scholar

Kroński, T. (1960). Rozważania wokół Hegla. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Kuźniarz, B. (2020). Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
View in Google Scholar

Lanchester, J. (2006). The Global Id. London Review of Books, 28 (2)/2006. Pobrane z: https://www.lrb.co.uk/the-paper/v28/n02/john-lanchester/the-global-id
View in Google Scholar

Levi-Strauss, C. (1960). Smutek tropików. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Lyotard, J-F. (1993). Libidinal Economy. Bloomington: Indiana University Press.
View in Google Scholar

Owidiusz (1995). Metamorfozy. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
View in Google Scholar

Pobłocki, K. (2017). Kapitalizm. Historia krótkiego trwania. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
View in Google Scholar

Popper, K. (2006). Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Reckwitz, A. (2020). The Society of Singularities. Cambridge: Polity Press.
View in Google Scholar

Rorty, R. (1996). Relatywizm: odnajdywanie i tworzenie. W: J. Niżnik (red.). Habermas, Rorty, Kołakowski: stan filozofii współczesnej (s. 49–69). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
View in Google Scholar

Rorty, R. (1999). Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne.Tom.1. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
View in Google Scholar

Rorty, R. (2009). Przygodność, ironia i solidarność. Warszawa: Wydawnictwo WAB.
View in Google Scholar

Rorty, R. (2013). Filozofia a nadzieja na lepsze społeczeństwo. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar

Rouvroy, A. (2020). Algorithmic Governmentality and the Death of Politics. An interview with Antoinette Rouvroy. Green European Journal, 27.03.2020. Pobrane z: https://www.greeneuropeanjournal.eu/algorithmic-governmentality-and-the-death-of-politics/
View in Google Scholar

Rouvroy, A., Berns, T. (2013). Algorithmic governmentality and prospects of emancipation. Disparateness as a precondition for individuation through relationships? Réseaux, 177(1)/2013. Pobrane z: https://www.cairn-int.info/article-E_RES_177_0163--algorithmic-governmentality-and-prospect.htm
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3917/res.177.0163

Scheler, M. (1997). Resentyment a moralność. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.
View in Google Scholar

Siemek, M. J. (2011). Wykłady z klasycznej filozofii niemieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Siemek, M. J. (2012). Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Stanford Encyclopedia of Philosophy, hasło: Aristotle. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/entries/aristotle/
View in Google Scholar

Stiegler, B. (1998). Technics and Time, 1: The Fault of Epimetheus. Stanford, CA: Stanford University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781503616738

Stiegler, B. (2014). Symbolic Misery. The Hyper-industrial Epoch. Cambridge: Polity Press.
View in Google Scholar

Stiegler, B. (2016). Karnawał nowego „siecioekranu”: od hegemonii do izonomii. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej,16/2016. DOI: 10.36854/widok/2016.16.693. Pobrane z: https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2016/16-cyfrowe-mroki/karnawal-nowego-siecioekranu-od-hegemonii-do-izonomii
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2016.16.693

Szahaj, A. (2002). Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego sp. z o. o.
View in Google Scholar

Tesich, S. (1992). A Government of Lies. Pobrane z: https://www.thefreelibrary.com/A+government+of+lies.-a011665982
View in Google Scholar

Tomasz z Akwinu św. (1998). O synderezie. Człowiek w Kulturze, 11/1998, 251–271.
View in Google Scholar

Wallace, D. F. (2016). E Unibus Pluram. W: Tegoż. Rzekomo fajna rzecz, której nigdy więcej nie zrobię. Eseje i rozważania (s. 35–123). Warszawa: Wydawnictwo WAB.
View in Google Scholar

Wodziński, C. (2003). Archeologia sacrum. O książce Joanny Tokarskiej-Bakir Obraz osobliwy, Principia 34/2003, 17–28, Pobrane z: https://ejournals.eu/czasopismo/principia/artykul/archeologia-sacrum-o-ksiazce-joanny-tokarskiej-bakir-obraz-osobliwy
View in Google Scholar

Wodziński, C. (1994). Heidegger i problem zła. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
View in Google Scholar

Žižek, S. (2001). Wzniosły obiekt ideologii. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
View in Google Scholar

Žižek, S. (2010). A permanent economic emergency. New Left Review 64/2010, Pobrane z: https://newleftreview.org/issues/ii64/articles/slavoj-zizek-a-permanent-economic-emergency
View in Google Scholar

Published

2024-11-20

How to Cite

Krakowiak, T. (2024). On post-truth and communication technologies in the era of late capitalism. Władza Sądzenia, (26), 41–59. https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.03