On post-truth and communication technologies in the era of late capitalism
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.03Keywords:
Rorty, post-truth, neopragmatism, technologyAbstract
This essay explores the phenomenon described by journalists as ‘post-truth’ against the backdrop of Richard Rorty’s neopragmatic concept of truth. An additional frame of reference involves a reflection on the technologies developed by consumerist societies of late capitalism that are controlling the conscious and unconscious rhythms of bodies and souls. In Rorty’s philosophy, truth turns out to be a derivative of pragmatic efficiency, or more precisely, the reconciliation of human beliefs and desires. It is by far the best definition of ‘post-truth.’ Such an approach undoubtedly raises concerns and objections. It gives the impression that the world is falling apart into increasingly smaller fragments that remain only relatively coherent. These separate ‘social worlds’ or ‘interpretive communities’ seem to be reduced to increasingly less stable elements. At the same time they are forming certain ethoi that produce their own alethourges, i.e. sets of procedures by means of which we create what we consider to be true. This is facilitated by the development of the internet, and in particular social media, which has opened up far-reaching possibilities for the controlling and modelling of consciousness. The development of artificial intelligence takes us to the uncanny valley. Engels’s dialectic between hand and tool fits ever more closely into the broader framework of the lord–bondsman dialectic. Therefore, ‘post-truth’ turns out to be an unintended consequence of pragmatism.
References
Battele, J. (2007). Szukaj. Jak Google i konkurencja wywołali biznesową i kulturową rewolucję. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
View in Google Scholar
Buczyńska-Garewicz, H. (2008). Prawda i złudzenie. Esej o myśleniu. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
View in Google Scholar
Bulira, W. (2007). Problem detotalizacji prawdy. Wokół Ágnes Heller ponowoczesnej perspektywy ponowoczesności, Principia 49/2007, 139–154.
View in Google Scholar
Callois, R. (1973). Żywioł i ład. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar
Conway, Ph. (2017), Post-Truth, Complicity and International Politics. E-International Relations. Pobrane z: https://www.e-ir.info/2017/03/29/post-truth-complicity-and-international-politics/
View in Google Scholar
D’Ancona, M. (2018). Postprawda. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar
Derrida, J. (1992). Pismo filozofii. Kraków: inter esse.
View in Google Scholar
Derrida, J. (2004). Pismo i różnica. Warszawa: Wydawnictwo KR.
View in Google Scholar
Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
View in Google Scholar
Dierksmeier C., Pirson M. (2009) Oikonomia versus Chrematistike: Learning from Aristotle about the future orientation of business management. Journal of Business Ethics, 88(3)/2009, 417–430, DOI:10.1007/s10551-009-0128-7.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-009-0128-7
Engels, F. (1949). Anty-Duhring. Warszawa: Książka i Wiedza.
View in Google Scholar
Engels, F. (1979). Dialektyka przyrody. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Forstenzer, J. (2018). Something has cracked: Post-truth politics and Richard Rorty’s postmodernist bourgeois liberalism, Ash Center for Democratic Governance and Innovation Harvard Kennedy School. Pobrane z: https://ash.harvard.edu/files/ash/files/post-truth-politics-rorty.pdf
View in Google Scholar
Foucault, M. (2018). Zło czynić, mówić prawdę: funkcja wyznania w sprawiedliwości. Kraków: Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar
Freud, Z. (1976). Poza zasadą przyjemności. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Gramsci, A. (1971). Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci. New York: International Publishers Co.
View in Google Scholar
Guattari, P-F. (1996). Regimes, Pathways, Subjects. W: Gary Genosko (red.), The Guattari Reader (s. 95–108). Oxford: Blackwell Publishers Inc.
View in Google Scholar
Gwóźdź, A. (red.). (2001). Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów. Kraków: Universitas.
View in Google Scholar
Jedlicki, J. (1996). Trzy wieki desperacji. Rodowód idei kryzysu cywilizacji europejskiej. Znak 1/1996, 10–15.
View in Google Scholar
Kobylińska-Dehe, E. (2022). Tylko obcy może nas uratować: Freud i Niesamowite. wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia, 1/2022, 5–29. Pobrane z: https://wunderblock.pl/wp-content/uploads/2021/12/wunderBlock-1-2022-Kobylińska.pdf
View in Google Scholar
Kojève, A. (1999). Wstęp do wykładów o Heglu. Warszawa: Fundacja Aletheia.
View in Google Scholar
Kroński, T. (1960). Rozważania wokół Hegla. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Kuźniarz, B. (2020). Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
View in Google Scholar
Lanchester, J. (2006). The Global Id. London Review of Books, 28 (2)/2006. Pobrane z: https://www.lrb.co.uk/the-paper/v28/n02/john-lanchester/the-global-id
View in Google Scholar
Levi-Strauss, C. (1960). Smutek tropików. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar
Lyotard, J-F. (1993). Libidinal Economy. Bloomington: Indiana University Press.
View in Google Scholar
Owidiusz (1995). Metamorfozy. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
View in Google Scholar
Pobłocki, K. (2017). Kapitalizm. Historia krótkiego trwania. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
View in Google Scholar
Popper, K. (2006). Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Reckwitz, A. (2020). The Society of Singularities. Cambridge: Polity Press.
View in Google Scholar
Rorty, R. (1996). Relatywizm: odnajdywanie i tworzenie. W: J. Niżnik (red.). Habermas, Rorty, Kołakowski: stan filozofii współczesnej (s. 49–69). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
View in Google Scholar
Rorty, R. (1999). Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne.Tom.1. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
View in Google Scholar
Rorty, R. (2009). Przygodność, ironia i solidarność. Warszawa: Wydawnictwo WAB.
View in Google Scholar
Rorty, R. (2013). Filozofia a nadzieja na lepsze społeczeństwo. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar
Rouvroy, A. (2020). Algorithmic Governmentality and the Death of Politics. An interview with Antoinette Rouvroy. Green European Journal, 27.03.2020. Pobrane z: https://www.greeneuropeanjournal.eu/algorithmic-governmentality-and-the-death-of-politics/
View in Google Scholar
Rouvroy, A., Berns, T. (2013). Algorithmic governmentality and prospects of emancipation. Disparateness as a precondition for individuation through relationships? Réseaux, 177(1)/2013. Pobrane z: https://www.cairn-int.info/article-E_RES_177_0163--algorithmic-governmentality-and-prospect.htm
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3917/res.177.0163
Scheler, M. (1997). Resentyment a moralność. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.
View in Google Scholar
Siemek, M. J. (2011). Wykłady z klasycznej filozofii niemieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Siemek, M. J. (2012). Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Stanford Encyclopedia of Philosophy, hasło: Aristotle. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/entries/aristotle/
View in Google Scholar
Stiegler, B. (1998). Technics and Time, 1: The Fault of Epimetheus. Stanford, CA: Stanford University Press.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9781503616738
Stiegler, B. (2014). Symbolic Misery. The Hyper-industrial Epoch. Cambridge: Polity Press.
View in Google Scholar
Stiegler, B. (2016). Karnawał nowego „siecioekranu”: od hegemonii do izonomii. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej,16/2016. DOI: 10.36854/widok/2016.16.693. Pobrane z: https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2016/16-cyfrowe-mroki/karnawal-nowego-siecioekranu-od-hegemonii-do-izonomii
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2016.16.693
Szahaj, A. (2002). Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego sp. z o. o.
View in Google Scholar
Tesich, S. (1992). A Government of Lies. Pobrane z: https://www.thefreelibrary.com/A+government+of+lies.-a011665982
View in Google Scholar
Tomasz z Akwinu św. (1998). O synderezie. Człowiek w Kulturze, 11/1998, 251–271.
View in Google Scholar
Wallace, D. F. (2016). E Unibus Pluram. W: Tegoż. Rzekomo fajna rzecz, której nigdy więcej nie zrobię. Eseje i rozważania (s. 35–123). Warszawa: Wydawnictwo WAB.
View in Google Scholar
Wodziński, C. (2003). Archeologia sacrum. O książce Joanny Tokarskiej-Bakir Obraz osobliwy, Principia 34/2003, 17–28, Pobrane z: https://ejournals.eu/czasopismo/principia/artykul/archeologia-sacrum-o-ksiazce-joanny-tokarskiej-bakir-obraz-osobliwy
View in Google Scholar
Wodziński, C. (1994). Heidegger i problem zła. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar
Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
View in Google Scholar
Žižek, S. (2001). Wzniosły obiekt ideologii. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
View in Google Scholar
Žižek, S. (2010). A permanent economic emergency. New Left Review 64/2010, Pobrane z: https://newleftreview.org/issues/ii64/articles/slavoj-zizek-a-permanent-economic-emergency
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.