O życiowym błądzeniu i poszukiwaniach własnego miejsca-w-świecie na przykładzie kobiety w średnim wieku. Studium przypadku
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.28.09Słowa kluczowe:
fenomenologia hermeneutyczna, metoda biograficzna, miejsce egzystencjalne, życiowe błądzenieAbstrakt
Punktem wyjścia dla rozważań podjętych w artykule było zjawisko życiowego błądzenia, przejawiające się w niemożności zadomowienia się gdziekolwiek na stałe i wynikającym z tej niemożności przemieszczaniem się z miejsca na miejsce. Próbując zgłębić to zjawisko, przedmiotem uwagi uczyniono przypadek czterdziestokilkuletniej kobiety, a w poszukiwaniach badawczych zastosowano podejście inspirowane metodą biograficzną i fenomenologią hermeneutyczną. Analiza narracji biograficznej odsłoniła doświadczenia składające się na błądzenie, związane głównie z trwającym krócej lub dłużej zadomawianiem się w pewnych miejscach oraz powracającym do narratorki poczuciem egzystencjalnej bezdomności. Okazało się również, że za tymi doświadczeniami prawdopodobnie kryją się głębsze struktury, odpowiadające za to, w jaki sposób je porządkuje i nadaje im znaczenie.
Bibliografia
Ayaß, R. (2017). Life-World, Sub-Worlds, After-Worlds: The Various “Realness” of Multiple Realities, Human Studies, 40, 519–542.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10746-016-9380-x
Bauman, Z. (1994). Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Warszawa: Instytut Kultury.
Zobacz w Google Scholar
Baynes, H.G. (1950). Analytical psychology and the English mind, and other papers. London: Methuen.
Zobacz w Google Scholar
Bengtsson, M., Flisbäck, M. (2021). Illuminating Existential Meaning: A New Approach in the Study of Retirement, Qualitative Sociology Review, 17(1), 196–214.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.17.1.12
Bennet, K. (2011). Homeless at home in East Durham, Antipodes, 43(4), 960–985.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8330.2010.00788.x
Bentz, V.M., Marlatt, J. (eds.) (2021). Deathworlds to Lifeworlds: Collaboration with Strangers for Personal, Social and Ecological Transformation. Berlin-Boston: De Gruyter.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110691818
Berger, V. (2020). Phenomenology of Online Spaces: Interpreting Late Modern Spatialities, Human Studies, 43, 603–626.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10746-020-09545-4
Braidotti, R. (2009). Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Zobacz w Google Scholar
Burszta, W. (2015). Poszukiwanie sensu w globalnej logorei, Roczniki Kulturoznawcze, 6(1), 5–32.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18290/rkult.2015.6.1-1
Campbell, J. (2019). ‘There’s no place like home’. On dwelling and Unheimlichkeit. In: G. Brown (ed.), Psychoanalytic Thinking on the Unhoused Mind. London-New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429053580-2
Catan, L. (2011). Panic and fight: Claustro-agoraphobia in the consulting room, British Journal of Psychotherapy, 27(3), 242–257.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1752-0118.2011.01241.x
Czyżewski, M., Rokuszewska-Pawełek, A. (2016). Analiza autobiografii Rudolfa Hössa. W: R. Dopierała, K. Waniek (red.), Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.23
Day, J. (2023). A dog called Chad: What’s the use of in-house psychodynamic consultation to think about the unhoused mind?, Psychodynamic Practice: Individuals, Groups and Organisations, 30(1), 7–18.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14753634.2023.2250365
Deleuze, G., Guattari, F. (2023). Traktat o nomadologii: maszyna wojenna. W: G. Deleuze, F. Guattari, Tysiąc plateau. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury: Bęc Zmiana, 431–522.
Zobacz w Google Scholar
Dudek, W.D. (1997). Psychologia Małego Księcia (Mała Encyklopedia Psychologii Głębi), Albo, albo. Inspiracje jungowskie, 1–2, 73–85.
Zobacz w Google Scholar
Frankl, V. (2016). Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii. Warszawa: Czarna Owca.
Zobacz w Google Scholar
Golczyńska-Grondas, A. (2016). Chybotliwa łódź. Losy wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Analiza socjologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-482-3
Hemberg, J., Nyqvist, F., Näsman, M. (2019). “Homeless in life” – loneliness experienced as existential suffering by older adults living at home: a caring science perspective, Scandinavian Journal of Caring Sciences, 33, 446–456.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/scs.12642
Hillman, J. (2021). The Great Mother, Her Son, Her Hero, and the Puer. In: J. Hillman, Senex & Puer (edited by G. Slater), 109–149.
Zobacz w Google Scholar
Jung, C.G. (2012). Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Zobacz w Google Scholar
Karkowska, M. (2018). Terapeutyczne aspekty wywiadu narracyjnego w perspektywie prowadzenia badań biograficznych, Studia Edukacyjne, 50, 107–120.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/se.2018.50.7
Kaźmierska, K. (2004). Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, Przegląd Socjologiczny, 53(1), 71–96.
Zobacz w Google Scholar
Kaźmierska, K. (2016). Wywiad narracyjny – techniki i pojęcia analityczne. W: R. Dopierała, K. Waniek (red.), Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.05
Keene, H.R. (2025). Writing Myself Home: A phenomenological enquiry, Existential Analysis: Journal of the Society for Existential Analysis, 36(2), 327–339.
Zobacz w Google Scholar
Kirsch, T.B. (1974). A Clinical Example of Puer Aeternus Identification, The Journal of Analytical Psychology, 19(2),151–164.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1465-5922.1974.00151.x
Konecki, K. T. (2022). The Meaning of Contemplation for Social Qualitative Research. Applications and Examples. London-New York_ Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003179689
Kotarba, J.A. (1984). A Synthesis: The Existential Self in Society. In: J.A. Kotarba, A. Fontana (eds.), The Existential Self in Society. Chicago: University of Chicago Press.
Zobacz w Google Scholar
Kutyło, Ł. (2024). Od bycia umiejscowionym do utraty własnego miejsca w świecie, Folia Sociologica, 91, 125–142.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.91.07
Łuczaj, K. (2024). Terapeutyczny wymiar wywiadu socjologicznego: Praktyka badawcza w kontekście wyzwań etycznych, Studia socjologiczne, 252(1), 81–105.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.24425/sts.2024.149317
Macheta, L. (2003). Demon południa i zafałszowanie egzystencji. O acedii starożytnego mnicha i „zbędności” inteligenta rosyjskiego XIX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Madison, G. (2006). Existential migration, Existential Analysis: Journal of the Society for Existential Analysis, 17(2), 238–260.
Zobacz w Google Scholar
Madison, G. (2016). ‘Home’ is an interaction, not a place, Existential Analysis: Journal of the Society for Existential Analysis, 27(1), 28–35.
Zobacz w Google Scholar
McCarthy, L. (2018). (Re)conceptualising the boundaries between home and homelessness: the unheimlich, Housing Studies, 33(6), 960–985.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/02673037.2017.1408780
Michalski, K. (1998). Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar
Nowacki, A. (2014). Dzieci przez matkę odrzucone. „Zbędni ludzie rewolucji” w prozie Mykoły Chwylowego, Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze, 24, 157–168.
Zobacz w Google Scholar
Palmér, L., Carlsson, G., Brunt, D., Nyström, M. (2014). Existential vulnerability can be evoked by severe difficulties with initial breastfeeding: a lifeworld hermeneutical single case study for research on complex breastfeeding phenomena, Breastfeeding Review, 22(3), 21–32.
Zobacz w Google Scholar
Palmér, L., Nyström, M., Karlsson, K. (2023). Lifeworld hermeneutics: An approach and a method for research on existential issues in caring sciences, Scandinavian Journal of Caring Studies, 38(1), 434–451.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/scs.13201
Philips, M. (2025). The Alchemy of Narcissism: Depression, Regression, and the Lesser Coniunctio, The Journal of Analytical Psychology, 70(1), 7–28.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/1468-5922.13059
Rey, H. (2023). The Schizoid Mode of Being and the Space-Time Continuum (Before metaphor). In: S. Finkelstein, H. Weiss (eds.), The Claustro-Agoraphobic Dilemma in Psychoanalysis: Fear of Madness. London-New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003200284-7
Riemann, G., Schütze, F. (2012). Trajektoria jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesach społecznych. W: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Zobacz w Google Scholar
Rokuszewska-Pawełek, A. (2006). Wywiad narracyjny jako źródło informacji, Media, Kultura, Społeczeństwo, 1, 17–28.
Zobacz w Google Scholar
Scanlon, Ch., Adlam, J. (2019). Housing un-housed minds. Complex multiple exclusion and the cycle of rejection revisited. In: G. Brown (ed.), Psychoanalytic Thinking on the Unhoused Mind. London-New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429053580-1
Schütz, A. (1985). Don Kichot i problem rzeczywistości, Literatura na świecie, 2, 269–284.
Zobacz w Google Scholar
Schütz, A. (2008a). Dokonywanie wyboru projektu działania. W: A. Schütz, O wielości światów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Zobacz w Google Scholar
Schütz, A. (2008b). Powracający do domu. W: A. Schütz, O wielości światów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Zobacz w Google Scholar
Schütze, F. (1997). Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, Studia Socjologiczne, 144(1), ss. 11–56.
Zobacz w Google Scholar
Smith, J.A., Flowers, P., Larkin, M. (2022). Interpretative Phenomenological Analysis. Theory, Method, Research (2nd Edition). London: Sage.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0000259-000
Vaneigem, R. (2004). Rewolucja życia codziennego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar
von Franz, M.-L. (1999). The Problem of the Puer Aeternus. Toronto: Inner City Books.
Zobacz w Google Scholar
Waniek, K. (2016). Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny, Przegląd Socjologii Jakościowej, 12(2), 114–144.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.2.07
Waniek, K. (2020). Ucieczka jako przyczyna mobilności Europejczyków. Socjolingwistycznie ugruntowana analiza procesów społecznych w relacjach autobiograficznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8220-290-8
Weiss, H. (2023). Claustro-Agoraphobia: The Impact of Concrete Thinking on the Analyst’s Internal Space. In: S. Finkelstein, H. Weiss (eds.), The Claustro-Agoraphobic Dilemma in Psychoanalysis: Fear of Madness. London-New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003200284-10
Yalom, I. D. (2023). Psychoterapia egzystencjalna. Warszawa: Czarna Owca.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
