Pomiędzy publicznością a algorytmem – ramy działania twórców internetowych
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.01Słowa kluczowe:
twórcy internetowi (cyfrowi), algorytmy, Web 2.0Abstrakt
W artykule omówiono uwarunkowania działań podejmowanych przez twórców internetowych, które wpływają na kreowanie autorskich komunikatów medialnych oraz ich udostępnianie w różnych środowiskach sieciowych. Rozważania oparto na czterech autobiograficznych wywiadach narracyjnych z osobami tworzącymi w internecie mającymi różny staż i reprezentującymi odmienne obszary aktywności. Na podstawie wypowiedzi narratorów wyodrębniono dwa główne zagadnienia, które – w ich przekonaniu w największym stopniu – wyznaczają charakter szeroko rozumianej twórczości internetowej. Pierwszym z nich są algorytmy, których oddziaływanie ma charakter totalny, co czyni relację między nimi a nadawcami asymetryczną w zakresie władzy/wiedzy. Drugim są społeczności zbudowane wokół narratorów (ich publiczności), z którymi interakcje mają bardziej ambiwalentny charakter; z jednej strony dostarczają one pozytywnych wzmocnień, z drugiej ich negatywne reakcje mogą prowadzić do zaprzestania działalności przez twórców. Wymienione czynniki nie są oczywiście rozłączne, badani opisują różne praktyki nawigowania pomiędzy nimi, by osiągnąć sukces w konkurencyjnym i niepewnym świecie mediów społecznościowych.
Bibliografia
Abriszewski, K. (2010). Splatając na nowo ANT. Wstęp do Splatając na nowo, to co społeczne. W: B. Latour. Splatając na nowo, to co społeczne. Wprowadzenie do teorii Aktora-Sieci (s. V–XXXVI). Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Beer, D. (2009). Power Through the Algorithm? Participatory Web Cultures and the Technological Unconscious, New Media & Society, 11(6), 985–1002.
Zobacz w Google Scholar
Bielak, T., Ptaszek, G. (2019). Algorytmiczne doświadczenie kultury. Kultura Współczesna, (1), 10–14.
Zobacz w Google Scholar
Bonina, C., Koskinen, K., Eaton, B., Gawer, A. (2021). Digital platforms for development: foundations and research agenda, Information System Journal, 31(6), 869–902.
Zobacz w Google Scholar
Bucher, T. (2018). The algorithmic imaginary: Exploring the ordinary affects of Facebook algorithms. Information, Communication & Society, 20(1), 30–44.
Zobacz w Google Scholar
Caplan, R., Boyd, D. (2018). Isomorphism through algorithms: Institutional dependencies in the case of Facebook, Big Data&Society, 5, 1–12.
Zobacz w Google Scholar
Carr, N. (2013). Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
Zobacz w Google Scholar
Castells, M. (2013). Władza komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Chmielecki, K. (2010). O zapośredniczonym medialnie komunikowaniu wizualnym w społeczeństwie informacyjnym. W: M. Niezgoda, M. Świątkiewicz-Mośny, A. Wagner (red.), Com.unikowanie w zmieniającym się społeczeństwie (s. 89–97). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Zobacz w Google Scholar
Cram, W.A., Wiener, M. (2020). Technology-mediated control: case examples and research directions for the future of organizational control, Communication of the Association for Information System, 46, 70–91.
Zobacz w Google Scholar
Dębski, M., Bigaj, M. (2019). Młodzi Cyfrowi. Nowe technologie. Relacje. Dobrostan, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zobacz w Google Scholar
Diakopoulos, N. (2014). Algorithmic Accountability Reporting: On the Investigation of Black Boxes. New York: Tow Center for Digital Journalism, Columbia University.
Zobacz w Google Scholar
Dufy, B.E., Meisner, C. (2022). Platform governance at the margins: Social media creators’ experiences with algorithmic (in)visibility, Media, Culture & Society, 45(4), 1–20.
Zobacz w Google Scholar
Faraj, S., Pachidi, S., Sayegh, K. (2018). Working and organizing in the age of the learning algorithm, Information and Organization 28(1), 62–70.
Zobacz w Google Scholar
Filipek, K. (2023). Dzielenie się w mediach społecznościowych: między logiką algorytmu a potrzebą uspołecznienia, Kultura i Społeczeństwo, 2, 133–155.
Zobacz w Google Scholar
Foucault M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar
Gackowski, T., Brylska, K., Patera, M. (2018). Korzystanie z mediów społecznościowych jako praktyka społeczna różnych pokoleń medialnych. Warszawa: Laboratorium Badań Medioznawczych UW.
Zobacz w Google Scholar
Gawer, A. (2021). Digital platforms’ boundaries: the interplay of firm scope, platform sides, and digital interfaces, Long Range Planning 54(5), 1–16.
Zobacz w Google Scholar
Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w późnej nowoczesności. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Gillespie, T. (2016). Algorithm. W: B. Peters (red.), Digital Keywords. A Vocabulary of Information Society and Culture (s. 18–30). Princeton: University Press.
Zobacz w Google Scholar
Gillespie, T. (2014). The Relevance of Algorithms. W: T. Gillespie, P. J. Boczkowski, K. A. Foot (red.), Media Technologies: Essays on Communication, Materiality, and Society (s. 167–193). Cambridge: MIT Press.
Zobacz w Google Scholar
Grzywacz, M. (2010). Portale internetowe jako medium twórczości internautów. W: G. Mendecka (red.), Oblicza twórczości (s. 166–181). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zobacz w Google Scholar
Hödl, T., Myrach, T. (2023). Content creators between platform control and user autonomy. The role of algorithms and revenue sharing, Business&Information System Engineering 65(5), 497–519.
Zobacz w Google Scholar
Hylland, O. M., Stavrum, H, Heian, M, Kleppe, B. Miland, K. P. (2024). Creating careers in the kingdom of content. The platform-dependence and platform-ambivalence of digital cultural labour in Norway, Poetics, 103, 1–13.
Zobacz w Google Scholar
Iwasiński, Ł., Furman, W. (2022). Jak być świadomym użytkownikiem algorytmów? O potrzebie rozwijania kompetencji algorytmicznych. Zagadnienia Informacji Naukowej – Studia Informacyjne, February, 25–43.
Zobacz w Google Scholar
Iwasiński, Ł. (2018). Utowarowienie treści publikowanych w internecie. Społeczne aspekty problemu. W: B. Sosińska-Kalata, P. Tafiłowski (red.), Nauka o informacji w okresie zmian. Innowacyjne usługi informacyjne (s. 49–58). Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Zobacz w Google Scholar
Jenkins, H., Ford, S., Green, J. (2018). Rozprzestrzenialne media. Jak powstają wartości i znaczenia w usieciowionej kulturze, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
Juza, M. (2021). Amatorzy, elity symboliczne, celebryci – nadawcy w internetowych serwisach Web 2.0, Studia Medioznawcze, 1(84), 812–825.
Zobacz w Google Scholar
Kaplan, A. M., Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media, Business Horizons 53, 59–68.
Zobacz w Google Scholar
Kaźmierska, K., Waniek, K. (2020), Autobiograficzny wywiad narracyjny: metoda – technika – analiza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar
Kopecka-Piech, K. (2011). Koncepcje konwergencji mediów, Studia Medioznawcze, 3(46), 1–21.
Zobacz w Google Scholar
Kreft, J. (2021). Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify. Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Kreft, J. (2019). Władza algorytmów. U źródeł potęgi Google i Facebooka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Kosińska, O. (2019). Algorytm nigdy nie mruga. Wpływ algorytmu zarządzającego portalem YouTube na rzeczywistość społeczną, Kultura Współczesna, 1(104), 99–111.
Zobacz w Google Scholar
Mayer-Schonberger, V., Cukier, K. (2014). Big Data. Rewolucja, która zmieni nasze myślenie, pracę i życie. Warszawa: MT Biznes.
Zobacz w Google Scholar
Mika, B. (2016). Ekonomia uwagi – gospodarczy fundament społeczeństwa informacyjnego widziany oczami sceptyka, Przegląd Socjologiczny, (65)3, 111–129.
Zobacz w Google Scholar
Neyland, D. (2018). The Everyday Life of an Algorithm. Switzerland: Palgrave Pivot.
Zobacz w Google Scholar
Neyland, D., Möllers, N. (2017). Algorithmic IF… THEN rules and the conditions and consequences of power, Information, Communication & Society, 20(1), 45–62.
Zobacz w Google Scholar
Pariser, E. (2012). The Filter Bubble: What The Internet Is Hiding From You. London: Penguin.
Zobacz w Google Scholar
Pałasz, M. (2019). Algorytm Edge Rank serwisu Facebook: narodziny, rozwój i działanie w ujęciu teorii Aktora-Sieci, Humanizacja pracy, 3(297), 71–84.
Zobacz w Google Scholar
Peszko, K. (2016). Popularność mediów społecznościowych wśród różnych generacji, Marketing i Zarządzanie, 4 (45), 361–370.
Zobacz w Google Scholar
Piwowar, K. (2022). Technologie, które wykluczają. Pomiar, dane, algorytmy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Piwowar, K. (2019). Co widzą algorytmy? Konsekwencje algorytmicznej (nie)widoczności i (nie)widzialności danych. Kultura Współczesna, (1), 35–52.
Zobacz w Google Scholar
Popiołek, M. (2018). Czy można żyć bez Facebooka? Rola serwisów społecznościowych w sieciowym społeczeństwie informacyjnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Ptaszek, G. (2014). Medialna wielozadaniowość (media multitasking) w świetle badań psychologicznych. W: A. Ogonowska, G. Ptaszek (red.), Człowiek technologia – media. Konteksty kulturowe i psychologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Zobacz w Google Scholar
Pyżalski, J. (2019). Internet i jego młodzi twórcy – dobre i złe wiadomości z badań jakościowych. Warszawa: NASK Państwowy Instytut Badawczy.
Zobacz w Google Scholar
Roberge, J., Melançon, L. (2015). Being the King Kong of algorithmic culture is a tough job after all: Google’s regimes of justification and the meanings of Glass, Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 23 (3), 1–19.
Zobacz w Google Scholar
Rosa, H. (2010). Głód czasu w kulturze przyspieszenia. Z Hartmutem Rosą rozmawiają Tomasz Szlendak i Michał Kaczmarczyk, Studia Socjologiczne, 4, 237–252.
Zobacz w Google Scholar
Seaver, N. (2013). Knowing Algorithms. Paper presented at Media in Transition 8, Cambridge, Mass, May 4.
Zobacz w Google Scholar
Szpunar, M. (2019). Kwantyfikacja rzeczywistości. O nieznośnym imperatywie policzalności wszystkiego, Zeszyty Prasoznawcze, 62, 3 (239), 95–104.
Zobacz w Google Scholar
Szpunar, M. (2012). Nowe-stare medium. Internet między tworzeniem nowych modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Zobacz w Google Scholar
Toczyski, P. (2014). O sednie terminu social media: Web 2.0 a sprawność użytkowników w generowaniu treści, Kultura Popularna 3 (41), 56–67.
Zobacz w Google Scholar
van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. New York, NY: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar
Wellman, B., Potter, S. (1999). The Elements of Personal Communities. W: Wellman, B. (red.), Networks in the Global Village. Life in Contemporary Communities. Boulder: Westview Press.
Zobacz w Google Scholar
Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers 2021/41/B/HS6/02048
