Horyzonty odczarowania i czynniki rozczarowania współczesną medycyną
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.16.09Słowa kluczowe:
medycyna, medykalizacja, odczarowanie, sekularyzacja, wiedza społecznaAbstrakt
Nowoczesny świat stał się domeną procesu racjonalizacji życia. Medycynie przypadła w nim rola instrumentu racjonalizacji ochrony zdrowia. Proces ten stymulował postęp cywilizacyjny. Jednocześnie cechowała go ambiwalencja w sferze kultury. Podnoszeniu poziomu dobrostanu i zdrowia towarzyszył proces medykalizacji życia. Medycyna weszła na drogę odczarowania i stała się przedmiotem społecznej krytyki. Jednak źródła krytyki wykraczają poza ambiwalencję ubocznych skutków postępu w postaci medykalizacji. Co znamienne, krytyka naświetla społeczną i kulturową istotę problemów, które dotykają współczesną praktykę medyczną. Medycyna może być ujmowana jako przedmiot odczarowania, o ile prezentuje funkcjonalne podobieństwa do sfery kultury, np. takiej jak religia. Artykuł stanowi przyczynek do opisu problemu upowszechniającej się krytyki współczesnej medycyny w jej nowoczesnym, naukowym formacie.Bibliografia
Afeltowicz Ł., Urbanowicz P. (2018). Zalew irracjonalności? Niekoniecznie. O zaufaniu do nauki i jej autorytecie rozmawiają Łukasz Afeltowicz i Piotr Urbanowicz, Przegląd Kulturoznawczy, 2/2018, 214–233.
Zobacz w Google Scholar
Bacon F. (1825). In Praise of Knowledge. Miscellaneous Tracts Upon Human Philosophy. The Works of Francis Bacon, T. I, London
Zobacz w Google Scholar
Beck U., Giddens A., Lash S. (2009). Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Bell D. (1983). Powrót sacrum? Tezy na temat przyszłości religii, Aneks 29–30/1983, 51–66
Zobacz w Google Scholar
Berger P. L. (1998). Sekularyzm w odwrocie, Res Publica Nowa, 1/1998, 67–74.
Zobacz w Google Scholar
Berger P., Zijderveld A. (2015). Pochwała wątpliwości. Jak mieć przekonania i nie stać się fanatykiem. Warszawa: Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda.
Zobacz w Google Scholar
Blendon R. J., Benson J. M., Hero J. O. (2014). Public Trust in Phisician – U.S. Medicine in International Perspective, The New England Journal of Medicine, 17/2014
Zobacz w Google Scholar
Bruce S. (2006). Fundamentalizm. Warszawa: Wydawnictwo Sic! S.C.
Zobacz w Google Scholar
Bull M. (1988). The Medicalization of Adventism, Spectrum, 3/1988, 12–21.
Zobacz w Google Scholar
Bull M. (1990). Secularization and Medicalization, The British Journal of Sociology, 2/1990, 245–261.
Zobacz w Google Scholar
Carlson, R. J. (1975). The end of medicine. New York: John Wiley & Sons Inc
Zobacz w Google Scholar
Conrad P. (1992). Medicalization and Social Control, Annual Review of Sociology, 18/1992
Zobacz w Google Scholar
Conrad P. (2005). The shifting Engines of Medicalization, Journal of Health and Social Behavior, 46/2005, 3–14
Zobacz w Google Scholar
Cybulska A., Pankowski K. (oprac.). (2018). Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych. Komunikat z badań Nr 97/2018. Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej.
Zobacz w Google Scholar
Czarnowski S. (1948). Opory kultury. W: idem, Kultura, (s.248–276). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Książka.
Zobacz w Google Scholar
Dobbeleare K. (2008). Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”
Zobacz w Google Scholar
Fleck L. (1986). Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie
Zobacz w Google Scholar
Fleck L. (2007). Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa. Sylwia Werner, Claus Zittl, Florian Schmaltz (red.). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Freidson E. (1970). Profession of Medicine. A Study of the Sociology of Applied Knowledge. New York: Dodd, Mead & Company
Zobacz w Google Scholar
Gadamer H. G. (2011). Teoria, technika, praktyka. W: idem, O skrytości zdrowia (s.11–46). Poznań: Media Rodzina
Zobacz w Google Scholar
Habermas J. (1983). Postęp techniczny i społeczny świat życia. W: idem, Teoria i praktyka. Wybór pism. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Horkheimer M., Adorno T. W. (1994). Dialektyka Oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Illich I. (1975). Medical Nemessis. Expropriation of Health. London: Calder & Boyars
Zobacz w Google Scholar
Kautsch M. (2013). Migracje personelu medycznego i ich skutki dla funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w Polsce, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2/2013, 169–179
Zobacz w Google Scholar
Kisielewski S. (1996). Dzienniki, Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”
Zobacz w Google Scholar
Lalonde M. (1974). A new perspective on the health of Canadians. A Working Document, Ottawa, Minister of Supply and Services Canada
Zobacz w Google Scholar
Leder A. (2014). Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki politycznej
Zobacz w Google Scholar
Leszczyński A. (2013). Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943–1980. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
Zobacz w Google Scholar
Luckmann T. (1996). Niewidzialna religia. Problem religii w nowoczesnym społeczeństwie. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”
Zobacz w Google Scholar
Mannheim K. (1986). Myśl konserwatywna, Warszawa: Kolegium Otryckie
Zobacz w Google Scholar
Omyła-Rudzka M. (oprac.). (2014). Komunikat z badań. Opinie o błędach medycznych i zaufaniu do lekarzy, Nr 165/2014.
Zobacz w Google Scholar
Omyła-Rudzka M. (oprac.). (2018) Opinie na temat funkcjonowania opieki zdrowotnej. Komunikat z badań Nr 89/2018, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2018
Zobacz w Google Scholar
Pixa W. (1904). O krzyczącej niedorzeczności i strasznej szkodliwości szczepienia ospy. Przyczynek do historii kultury europejskiej. Berlin: Wydawnictwo „Przewodnik Zdrowia”
Zobacz w Google Scholar
Rouseau J. J. (1956). Czy odrodzenie nauk i sztuk przyczyniło się do naprawy obyczajów. W: idem, Trzy rozprawy filozofii społecznej. Henryk Elzenberg (oprac.), (s.9–44). Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Sasińska-Klas T. (2015). Zdrowie i opieka zdrowotna w odbiorze społecznym (w świetle badań opinii publicznej w Polsce w latach 2009–2014), Zeszyty Prasoznawcze, 2/2015, 301–318.
Zobacz w Google Scholar
The Ottawa Charter for Health Promotion (1986)
Zobacz w Google Scholar
Turner B. S. (1995). Medical Power and Social Knowledge, SAGE Publications
Zobacz w Google Scholar
Turner B. S. (2008). The Body & Society. Explorations in Social Theory. SAGE Publications
Zobacz w Google Scholar
Weber M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Wieczorkowska M. (2012). Medykalizacja społeczeństwa w socjologii amerykańskiej, Przegląd Socjologiczny, 2/2012
Zobacz w Google Scholar
Wójta-Kempa M. (2017). Samoleczenie: medykalizacja czy demedykalizacja? Granice władzy medycyny, Przegląd Socjologiczny, 1/2017, 83–105
Zobacz w Google Scholar
Zielińska K. (2009). Spory wokół teorii sekularyzacji. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
