Waloryzacja nieużytkowanych cmentarzy luterańskich na terenie nadleśnictw Maskulińskie i Pisz a możliwości rozwoju tanatoturystyki
DOI:
https://doi.org/10.18778/0867-5856.25.1.08Słowa kluczowe:
nieużytkowane cmentarze luterańskie, tanatoturystyka, miejsca pamięci, roślinność cmentarzy, waloryzacja cmentarzyAbstrakt
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań 67 nieużytkowanych cmentarzy luterańskich, znajdujących się na gruntach nadleśnictw Pisz i Maskulińskie (południowa część województwa warmińsko-mazurskiego). Zinwentaryzowano nagrobki, roślinność oraz określono rodzaj, powierzchnię cmentarzy oraz współrzędne geograficzne za pomocą odbiornika GPS. Przedstawiono również waloryzację cmentarzy na przykładzie obiektów z nadleśnictwa Maskulińskie. Najlepiej zachowane i/lub najbardziej interesujące cmentarze zostaną objęte szlakiem turystycznym.
Pobrania
Bibliografia
ANDRZEJEWSKI M., SOCHA T., 1998, Fosfor i jego przydatność w badaniach archeologicznych, [w:] W. Śmigielski (red.), Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, Poznań, 9, s. 57–63.
Google Scholar
BORYSIAK J., PILARSKA E., 2014, Cechy tożsamości obszaru młodoglacjalnego w architekturze krajobrazu nieczynnych cmentarzy ewangelickich (Pomorze Zachodnie, Polska), Ogólnopolska konferencja naukowa „Przyroda, krajobraz, człowiek”, Barcin 26–27 czerwca 2014, Stowarzyszenie Ekologiczne w Barcinie, Urząd Miasta i Gminy Barcin, Barcin.
Google Scholar
CZARNA A., ANTKOWIAK W., 2008, Vascular plants in the former old town evangelical cemetery in Wschowa (The Wielkopolska Region), „Botanika-Steciana” 12, s. 71–78.
Google Scholar
CZARNA A., PISKORZ R., 2005, Vascular flora of cemeteries in Zakopane town in the Tatry Mountains, „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu” 373 (9), s. 47–58.
Google Scholar
DŁUGOZIMA A., 2011, Cmentarze jako ogrody żywych i umarłych, Warszawa.
Google Scholar
DŁUGOZIMA A., DYMITRYSZYN I., WINIARSKA E., 2012, Wytyczne do rewaloryzacji i ochrony nieczynnych cmentarzy ewangelickich Nadleśnictwa Maskulińskie. Inwentaryzacja, analiza i ocena cmentarzy na terenie nadleśnictwa Maskulińskie, Warszawa (mps).
Google Scholar
DORDA A., 1995, Ciekawostki dendrologiczne na cmentarzu żydowskim w Cieszynie, „Wszechświat” 86, 12, s. 320–321.
Google Scholar
DUBOS R., 1986, Pochwała różnorodności, PIW, Warszawa.
Google Scholar
FRANCIS D., KELLAHER L., 2005, The Secret Cemetery, Berg Publishers, Oxford.
Google Scholar
GODET J.D., 1997, Drzewa i krzewy. Rozpoznawanie gatunków, Warszawa.
Google Scholar
HOLLY G., 2007, Stan zachowania zabytkowych cmentarzy chrześcijańskich na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, „Roczniki Bieszczadzkie”, 15, s. 305–342.
Google Scholar
HOŁDYŃSKI C., ŻURKOWSKA T., 2001, Drzewa i krzewy opuszczonych cmentarzy w Mazurskim Parku Krajobrazowym, „Rocznik Dendrologiczny” 49.
Google Scholar
JĘDRZEJKO K., WALUSIAK E., 2008, Flora gatunków naczyniowych oraz ich zespoły i mikrozbiorowiska na wybranych cmentarzach w regionie Podbeskidzia Zachodniego (Polska Południowa), „Ekologia” 3, s. 77–98.
Google Scholar
it.mragowo.pl/szlak-sentymentalny-po-starychcmentarzach,8,1954,pl.html; 29.12.2014 r.
Google Scholar
KING G.G., 2004, Michigan Historic Cemeteries Preservation Guide, Charter Township of Canton, Michigan.
Google Scholar
KNERCER W., 2004a, Cmentarze w krajobrazie, Olsztyn (mps).
Google Scholar
KNERCER W., 2004b, Ocalić od zapomnienia, „Rocznik Mazurski”, 4.
Google Scholar
KOLBUSZEWSKI J., 1996, Cmentarze, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław.
Google Scholar
KONDRACKI J., 1998, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa.
Google Scholar
KOWALIK S., 2006, Społeczność lokalna a kultura lokalna, [w:] A.W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska (red.), Edukacja regionalna, Warszawa.
Google Scholar
LEWANDOWSKA I., 2012, Trudne dzieciństwo ziemi. Warmia i Mazury 1945–1989, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn.
Google Scholar
LISOWSKA M., SUDNIK-WÓJCIKOWSKA B., GALERA H., 1994, Flora cmentarzy lewobrzeżnej Warszawy – wybrane aspekty analizy siedliskowej, „Fragmenty Floristica et Geobotanica Series Polonica” 1, s. 19–31.
Google Scholar
ŁAGUNA W., 2006, Rola starych cmentarzy w strukturze małych miast na przykładzie miasta Dzierzgonia, [w:] J. Rylke (red.), Przyroda i miasto, t. VIII, Warszawa.
Google Scholar
MAJGIER L., RAHMONOV O., 2013, Zróżnicowanie roślinności w obrębie porzuconych cmentarzy ewangelickich na terenie gminy Ryn, [w:] Cmentarze i ogrody w krajobrazie. O sacrum, symbolice, kompozycji i przemijaniu, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 22, Sosnowiec.
Google Scholar
Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Mazurskie Puszcza Piska. Mapa przyrodnicza skala 1: 100 000, Studio Avalon, Olsztyn.
Google Scholar
MACIOTI M.I., 2006, Mity i magie ziół, Universitas, Krakow.
Google Scholar
MAJDECKA-STRZEŻEK A., 2008, Ukryta symbolika ogrodów, „Zieleń Miejska”, 11, s. 18.
Google Scholar
MICHAŁOWSKI A., 2001, Architektura krajobrazu w końcu XX wieku. Znaczenie i zadania, [w:] Krajobraz kulturowy. Warsztaty dla nauczycieli i metodyków. Zeszyt dydaktyczny, Warszawa.
Google Scholar
OLDENBERG F.S., 2000, Przyczynek do poznania Mazur, Warszawa.
Google Scholar
PASIERB J.S., 1995, Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa.
Google Scholar
Plan Ochrony Mazurskiego Parku Krajobrazowego, Krutyń 2012.
Google Scholar
Program gospodarczo-ochronny Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Mazurskie”, 2013, RDLP w Białymstoku i Olsztynie.
Google Scholar
RAHMONOV O., JĘDRZEJKO K., MAJGIER L., 2010, The secondary succession in the area of abandoned cemeteries in northern Poland, [w:] Landscape ecology-methods, applications and interdisciplinary approach, M. Barancokova, J. Krajci, J. Kollar, I. Belcakova (eds.), Institute of Landscape Ecology, Slovak Academy of Sciences, Bratislava, s. 647–657.
Google Scholar
REMBOWSKA K., 2002, Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, Łódź.
Google Scholar
RHOADS L., 1995, Death's Garden: Relationships with Cemeteries, Automatism Press, San Francisco.
Google Scholar
RICHTER G., 1995, Kryteria planowania zieleni na cmentarzach, [w:] O. Czerner, J. Juszkiewicz (red.), Sztuka cmentarzy, Wrocław.
Google Scholar
RUDKOWSKI T., 2004, O ochronę cmentarzy zabytkowych, „Ochrona Zabytków”, 1–2, s. 104–114.
Google Scholar
SEATON A.V., 1996, Guided by the dark: from thanatopsis to thanatourism, „International Journal of Heritage Studies”, 2(4).
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/13527259608722178
STYPIŃSKI P., 1978, Drzewa i krzewy cmentarzy Olsztyna, „Rocznik Dendrologiczny”, 35, s. 153–161.
Google Scholar
SZUMAŃSKI M., 2005, Strukturalizacja terenów zieleni, Wyd. SGGW, Warszawa.
Google Scholar
TANAŚ S., 2008, Przestrzeń turystyczna cmentarzy. Wstęp do tanatoturystyki, Łódź.
Google Scholar
TANAŚ S., 2013, Cmentarz jako przestrzeń spotkań, [w:] B. Krakowiak, A. Stasiak, B. Włodarczyk (red.), Kultura i turystyka – miejsca spotkań, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łodź, s. 323– 334.
Google Scholar
THOMAS L.V., 1991, Trup: czyli od biologii do antropologii, Łódź.
Google Scholar
WIKA S., BŁOŃSKA A., URBANEK D., 2005, Szata roślinna nekropolii Katowic i Rybnika – studium porównawcze, [w:] Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Wydział Nauk o Ziemi, 36, s. 61–67.
Google Scholar
ŻURKOWSKA T., 2008, Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Borussia, Olsztyn.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
