From the living room to the boudoir Interior design and furnishing of the Łódź bourgeoisie 1890–1939 – selected problems
DOI:
https://doi.org/10.18778/2084-851X.15.06Keywords:
interiors of the 19th–20th centuries, furniture of the 19th–20th centuries, interiors in ŁódźAbstract
At the beginning of the 20th century, the social structure of the Łódź bourgeoisie is dominated by the petty bourgeoisie group, that makes up about 20% of the citizens, while the bourgeoisie that derived from it constitutes about 7%, with the representatives of wealthy intelligentsia estimated at about 2.2–5%. In the intital stages of establishing their lifestyles they aspired to follow the living patterns of the upper class, espacially the aristocracy. According to the words of Norbert Elias – Elegance and sophistication, being the basis of prestige, allow them to separate from other social strata, just as it was in the case of the aristocracy. One of the core elements of social status was having a adequately equipped home, because as Walter Benjamin said ”the interior, for the private man, represents the universe. In the interior, he brings together the far away and the long ago”.
The interior is a space strictly defined by boundaries and functionality, in which not only basic human needs are contained, but also the desire for comfort. It is reflected in the representative functions that support the social life, limited not only to the extended family, but involving a much wider community.
The article provides a closer look at the issues of designing and decorating the interiors of both residences and apartments of the rich, predominantely neostylish in nature, subordinated to certain content, among which the will of self-presentation was the most prominent. Were they just the products of ever changing trends or a universal value derived from the ideas of representativeness and privacy? The article presents the results of research related to material culture, furnishings, iconographic program of interiors and customs. It references archival and iconographic materials including, but not limited to diary accounts and memoirs. It focuses on various parameters for ordering not only furniture.
References
BARTCZAK 1999 – Mirosław Bartczak, Scheiblerowie, Łódź 1999.
Google Scholar
BENJAMIN 1996 – Walter Benjamin, Paryż – stolica dziewiętnastego wieku, [w:] Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, Poznań 1996.
Google Scholar
BOURDIEU 2005 – Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa 2005.
Google Scholar
DOMINIKOWSKI 2000 – Jan Dominikowski, Nieznane importy w sztuce łódzkiej, [w:] Sztuka w Łodzi. Materiały sesji naukowej zorganizowanej z okazji 45 rocznicy Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. Jadwiga Szewczyk, Łódź 2000, s. 79–98.
Google Scholar
ELIAS 1980 – Norbert Elias, Przemiany obyczajowe w cywilizacji zachodu, Warszawa 1980.
Google Scholar
ELZENBERG 1889 – Jadwiga Zalasnowska-Elzenberg [Abnegat], Z Tygodnia, „Dziennik Łódzki” 1889, nr 139, s. 1–2.
Google Scholar
FRIEDRICH/FRIEDRICH 2008 – Agnieszka Friedrich, Jacek Friedrich, Prywatne czy na pokaz? Kilka uwag o wnętrzach domów w Ziemi Obiecanej Reymonta, [w:] Dom – spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX wieku. Zbiór studiów, red. Zbigniew Opacaki, Dagmara Płaza-Opacka, Gdańsk 2008, s. 142–153.
Google Scholar
GRZEJSZCZAK 2011 – Łukasz Grzejszczak, Uroda codzienności. Sztuka użytkowa XIX–XX wieku, Łódź 2011.
Google Scholar
GRZEJSZCZAK 2015 – Łukasz Grzejszczak, Art deco w łódzkich mieszkaniach okresu dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Polskie art deco. Materiały sesji naukowej Polskie art déco. Wnętrza mieszkalne w stylu art déco 6–7.06.2011 roku Muzeum Mazowieckie w Płocku, red. Zbigniew Chlewiński, Płock 2015, s. 87–98.
Google Scholar
GRZEJSZCZAK 2018a – Łukasz Grzejszczak, Przy wspólnym stole. Jadalnie łódzkiej burżuazji XIX–XX wieku, [w:] Polska i świat przez kuchnię. Studia o dziedzictwie kulinarnym, red. Anna Kamler, Dorota Pietrzykiewicz, Katarzyna Seroka, Warszawa 2018, s. 145–155.
Google Scholar
GRZEJSZCZAK 2018b – Łukasz Grzejszczak, „To jest nasz pokój mauretański”. Łódzkie kolekcje sztuki orientalnej przed 1939 rokiem, [w:] Polskie kolekcjonerstwo rzemiosła artystycznego, red. Magdalena Białonowska, Monika Bryl, Anna Frąckowska, Warszawa 2018, s. 104–109.
Google Scholar
GRZEJSZCZAK 2022 – Łukasz Grzejszczak, Katalog wzorników tkackich w zbiorach Muzeum Ziemi Prudnickiej, Prudnik 2022.
Google Scholar
HAAFF 2005 – Rainer Haaff, Neorenesansowe meble epoki kajzerowskich Niemiec 1871–1914, Poznań 2005.
Google Scholar
HINZ 1980 – Sigrid Hinz, Wnętrza mieszkalne i meble. Od starożytności do współczesności, Warszawa 1980.
Google Scholar
JORDAN 2006 – Wisława Jordan, W kręgu łódzkiej secesji, Łódź 2006.
Google Scholar
KACPRZAK 2000 – Dariusz Kacprzak, O smaku artystycznym łódzkich przemysłowców drugiej połowy XIX i początku XX wieku, [w:] Rozważania o smaku artystycznym. Studia, red. Józef Poklewski, Tomasz F. de Rosset, Toruń 2000, s. 203–225.
Google Scholar
KACPRZAK 2015 – Dariusz Kacprzak, Kolekcje Ziemi Obiecanej. Zbiory artystyczne łódzkiej burżuazji wielkoprzemysłowej w latach 1880–1939, Warszawa 2015.
Google Scholar
KAMIŃSKA 1960 – Maria Kamińska, Ścieżkami wspomnień, Warszawa 1960.
Google Scholar
KUŻKO 2000 – Wanda Kużko, Biedermannowie. Dzieje rodziny i fortuny 1730–1945, Łódź 2000.
Google Scholar
OCHOROWICZ-MONATOWA 1914 – Marya Ochorowicz-Monatowa, Gospodarstwo kobiece w mieście i na wsi, t. I, Warszawa–Lwów–Poznań 1914.
Google Scholar
OPACKI/PŁAZA-OPACKA 2008 – Zbigniew Opacki, Dagmara Płaza-Opacka, Wstęp, [w:] Dom – spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX wieku. Zbiór Studiów, red. Zbigniew Opacaki, Dagmara Płaza-Opacka, Gdańsk 2008, s. 8–9.
Google Scholar
PARISSIEN 2010 – S. Parissien, Historia wnętrz. Dom od roku 1700, Warszawa 2010.
Google Scholar
PUŚ 1987 – Wiesław Puś, Dzieje Łodzi przemysłowej (Zarys historii), Łódź 1987.
Google Scholar
PYTLAS 1994 – Stefan Pytlas, Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź 1994.
Google Scholar
ROSSMAN 1929 – Akta Notariusza Kazimierza Rossmana w Łodzi rok 1929, APŁ sygn. 53.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.25291/VR/1929-VLR-53
RYNKOWSKA 1970 – Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, Łódź 1970.
Google Scholar
SETKOWICZ 1969 – Jan Setkowicz, Zarys historii mebla od czasów starożytnych do końca XIX wieku, Warszawa–Kraków 1969.
Google Scholar
SIERADZKA 2001 – Anna Sieradzka, Przechadzki po dawnych wnętrzach, czyli jak niegdyś w Polsce mieszkano, Warszawa 2001.
Google Scholar
Sprawozdanie 1936 – Sprawozdanie z rzemieślniczej wystawy-targów w Łodzi, Łódź 1936.
Google Scholar
STEFAŃSKI 2001 – Krzysztof Stefański, Jak zbudowano przemysłową Łódź. Architektura i urbanistyka w latach 1821–1914, Łódź 2001.
Google Scholar
STEFAŃSKI 2013 – Krzysztof Stefański, Łódzkie wille fabrykanckie, Łódź 2013.
Google Scholar
STEFAŃSKI/KUSIŃSKI 2017 – Krzysztof Stefański, Jacek Kusiński, Łódź. Pałace i wille, Łódź 2017.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
