Alonso de Narváez w Królestwie Nowej Granady i kult Matki Boskiej z Chiquinquirá. Nowe wiadomości na temat artysty w świetle analizy odkrytych dokumentów archiwalnych
DOI:
https://doi.org/10.18778/2084-851X.10.06Słowa kluczowe:
Alonso de Narváez, Ana de Prado, XVI wiek, Matka Boska Różańcowa z Chiquinquirá, TunjaAbstrakt
Tunja jest jednym z bardziej znanych miast Królestwa Nowej Granady, zwłaszcza w kontekście sztuki okresu kolonialnego. Kościoły, klasztory i wielkie rezydencje o wspaniałych, zdobionych kamiennych fasadach powstawały przez całe stulecie, nadając kształt miastu, które zostało nazwane przez badacza Moralesa Folguerę „Atenami renesansu w Królestwie Nowej Granady”. Panująca w mieście artystyczna atmosfera szybko przyciągnęła licznych twórców. Pierwszym europejskim malarzem, który zapisał się w historii Królestwa Nowej Granady, był sewilczyk Alonso de Narváez. Artysta osiedlił się w mieście Tunja już kilka lat po jego założeniu. Mimo że malarz był autorem cudownego wizerunku Matki Boskiej z Chiquinquirá, której sława i kult szybko wykroczyły poza granice Nowej Granady, nie dotrwało do naszych czasów zbyt wiele informacji dotyczących jego życia. W prezentowanym artykule zostało zrekonstruowane drzewo genealogiczne Narváeza oraz przedstawiono nowe szczegóły z biografii artysty. Jego twórczość została ukazana w kontekście szerokiej historii społecznej miasta oraz w ujęciu mikrohistorycznym związanym z życiem sąsiedzkim. Ważnym elementem dla zarysowania historii religijnej Tunji było przedstawienie tego miejsca jako ośrodka kultu Matki Boskiej z Chiquinquirá, wizerunku słynącego cudami. Do rekonstrukcji życia artysty zostały wykorzystane źródła archiwalne, takie jak testament malarza, zapisy notarialne związane z kilkoma procesami sądowymi, lokalne spisy ludności oraz inne oficjalne dokumenty.
Bibliografia
AGN, Criminales, Sec. Col. 19, 151, doc. 1 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogotá, Fondo Criminales (juicios), Sección Colonia 19, 151, Documento 1.
Google Scholar
AGN, Hist. Eclesiástica, Sec. Col. 30, doc. 46 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogotá, Fondo Historia Eclesiástica, Sección Colonial 30, Documento 46.
Google Scholar
AGN, Sec. Col. 62, vol. 2 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogotá, Sección Colonial, 62, vol. 2, Visitas Antioquia.
Google Scholar
AGN, Sec. Col. 62, vol. 5 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogota, Sección Colonial, 62, vol. 5, Visitas Bolívar.
Google Scholar
AGN, Sec. Col. 62, vol. 6 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogota, Sección Colonial, 62, vol. 6, Visitas Cundinamarca.
Google Scholar
AGN, Sec. Col. 62, vol. 10 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogota, Sección Colonial, 62, vol. 10, Visitas Cundinamarca.
Google Scholar
AGN, Sec. Col. 62, vol. 18 – AGN, Archivo General de la Nación, Bogota, Sección Colonial, 62, vol. 18, Visitas Boyacá.
Google Scholar
AHR, Prot. Not., vol. 11 (1583) – AHR, Archivo Histórico Regional, Tunja, Archivo Fondo Protocolo Notarial, vol. 11, año 1583.
Google Scholar
Castellanos 1886 [1602] – Juan de Castellanos, Historia del Nuevo Reino de Granada, Madrid 1886 [1602].
Google Scholar
Diccionario 2022 – Diccionario de la lengua española, Real Academia Española, https://dle.rae.es/ [dostęp: 24 września 2022].
Google Scholar
Flórez de Ocáriz 1990 [1674] – Juan Flórez de Ocáriz, Libro primero de las Genealogías del Nuevo Reino de Granada, Bogotá 1990 [1674].
Google Scholar
Tobar y Buend ía 1986 [1694] – Pedro de Tobar y Buendía, Verdadera Histórica Relación del Origen, Manifestación y Prodigiosa Renovación por sí misma y milagros de la imagen de la Sacratísima Virgen María, Madre de Dios, Nuestra Señora del Rosario de Chiquinquirá, Bogotá 1986 [1694].
Google Scholar
Tobar y Buend ía et al. 1986 – Pedro de Tobar y Buendía et al., La Virgen de Chiquinquirá. Única fuente histórica del milagro, escrita en el siglo XVII por el padre Pedro Tobar y Buendía, Colombia 1986.
Google Scholar
Zamora 1980 [1701] – Fr. Alonso de Zamora, Historia de la Provincia de San Antonino del Nuevo Reino de Granada, Bogotá 1980 [1701].
Google Scholar
Acosta Luna 2011 – Olga Acosta Luna, Milagrosas imágenes marianas en el Nuevo Reino de Granada, Madrid–Frankfurt 2011.
Google Scholar
Álvarez White 1986 – María Cecilia Álvarez White, Chiquinquirá, arte y milagro, Bogotá 1986.
Google Scholar
Aristizábal 1987 – Luis H. Aristizábal, La Tunja de Inés de Hinojosa y de Juan de Castellanos, „Boletín Cultural y Bibliográfico” 1987, nr 13, s. 67.
Google Scholar
Ariza 1986 – Fr. Alberto Ariza, Nuestra Señora de Chiquinquirá, Patrona Principal y Reina de Colombia, Bogotá 1986.
Google Scholar
Arizmendi Posada et al. 1986 – Octavio Arizmendi Posada, Chiquinquirá. 400 años, Bogotá 1986.
Google Scholar
Cornejo/Mesanza 1919 – Fr. José María Cornejo, Fr. Andrés Mesanza, Historia de la milagrosa imagen de Nuestra Señora del Rosario de Chiquinquirá, de su ciudad y su convento, Bogotá 1919.
Google Scholar
Corradine Mora 2008 – Magdalena Corradine Mora, Los fundadores de Tunja. Genealogías, t. I, Tunja 2008.
Google Scholar
Corradine Mora 2009 – Magdalena Corradine Mora, Vecinos y moradores de Tunja 1620–1623, Tunja 2009.
Google Scholar
Fajardo de Rueda 2014 – Marta Fajardo de Rueda, Grabados europeos y pintura en el Nuevo Reino de Granada, „Historelo. Revista de Historia Regional y Local” 2014, vol. 6, s. 68–125.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15446/historelo.v6n11.41977
Gil Tovar 1986 – Francisco Gil Tovar, La Virgen de Chiquinquirá en el arte, [w:] Chiquinquirá. 400 años, red. Octavio Arizmendi Posada et al., Bogotá 1986, s. 167–195.
Google Scholar
Martínez Martín/Otálora Cascante/Espinoza Torres 2015 – Abel Fernando Martínez Martín, Andrés Ricardo Otálora Cascante, María del Pilar Espinoza Torres, En la ciudad de Dios. La advocación mariana de Miguel Suárez y las pinturas murales de la casa del fundador de Tunja Nuevos documentos e interpretaciones, „Historia y Memoria” 2015, nr 11, s. 179–211.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.19053/20275137.3728
Mateus Rosada 1989 – Gustavo Mateus Rosada, Tunja. El arte de los siglos XVI–XVII–XVIII, Bogotá 1989.
Google Scholar
Morales Folguera 1998 – José Miguel Morales Folguera, Tunja. Atenas del Renacimiento en el Nuevo Reino de Granada, Málaga 1998.
Google Scholar
Porras Collantes 2006 – Ernesto Porras Collantes, Corónica Colonial de Tunja y su provincia, Tunja 2006.
Google Scholar
Romero Sánchez 2011 – Guadalupe Romero Sánchez, Alonso de Narváez, pintor andaluz establecido en Tunja, [w:] Andalucía y América. Patrimonio artístico, red. Rafael López Guzmán, Granada 2011, s. 13–30.
Google Scholar
Romero Sánchez 2014 – Guadalupe Romero Sánchez, Las congregaciones de indios en el territorio central de la audiencia de Nueva Granada, siglos XVI–XVII, [w:] Devoción, Paisanaje e Identidad. Las cofradías y congregaciones de naturales en España y en América (siglos XVI–XIX), red. Óscar Álvarez Gila, Alberto Angulo Morales, Jon Ander Ramos Martínez, Bilbao 2014, s. 129–144.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4000/nuevomundo.68159
Sastoque Poveda [b.d.] – Fr. Luis Francisco Sastoque Poveda OP, Historia de Nuestra Señora del Rosario, Chiquinquirá, Bogotá.
Google Scholar
Stoichita 1996 – Víctor Stoichita, El ojo místico. Pintura y visión religiosa en el siglo de Oro español, Madrid 1996.
Google Scholar
Vargas Murcia 2012 – Laura Liliana Vargas Murcia, Del pincel al papel: Fuentes para el estudio de la pintura en el Nuevo Reino de Granada (1552–1813), Bogotá 2012.
Google Scholar
Vences Vidal 2008 – Magdalena Vences Vidal, La Virgen de Chiquinquirá, Colombia: afirmación dogmática y frente de identidad, México 2008.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.