“Effigies magnorum virorum in Republica." O ikonografii obrazu "Hołd carów Szujskich" z zamku w Podhorcach

Jacek Kowalski

doi:10.18778/2084-851X.13.02

Autor

Jacek Kowalski Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-3050-8767

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-851X.13.02

Słowa kluczowe:

Tomasz Dolabella, Podhorce, Kresy Wschodnie, Stanisław Żółkiewski (hetman), XVII wiek, malarstwo, ikonografia

Abstrakt

Przedmiotem analizy jest monumentalny obraz olejny Stanisław Żołkiewski przedstawia „Zygmuntowi III i królewiczowi Władysławowi na sejmie w roku 1611 pojmanych carów Szujskich ze zbiorów Lwowskiego Muzeum Historycznego. Dotąd uważano go za kopię obrazu Tomasza Dolabelli z drugiej antykamery Zamku Królewskiego w Warszawie. Autor dowodzi, że jest to kopia innego malowidła stropowego, zapewne pochodzącego z ktorejś z rezydencji magnackich, które nie powtarzało dokładnie domniemanego pierwowzoru autorstwa Dolabelli. Król Zygmunt III ukazany tu został wespół z senatorami jako primus inter pares. Zleceniodawcy można upatrywać w jednym z wyobrażonych portretowo senatorów.

Bibliografia

BOGDANOWICZ-PRUS/WYSZKOWSKA-BAŚCIK 2015 – Angelika Bogdanowicz-Prus, Justyna Wyszkowska-Baścik, Badania technologiczne i konserwacja obrazu „Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III i królewiczowi Władysławowi na sejmie w 1611 roku pojmanych carów Szujskich”, „Studia Waweliana” 2015, t. 16, s. 211–218.
Google Scholar

BYLIŃSKI 2016 – Janusz Byliński, Sejm z 1611 roku. W nowym opracowaniu, Wrocław 2016, Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, „E-seria Monografie”, nr 77 http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/80041 [dostęp: 27.09.2020].
Google Scholar

CELLARIUS 1659 – Andreas Cellarius, Regni Poloniae, Magnique Ducatus Lituaniae regionumque omniumque regionum juri polonico subjectorum novissima descriptio, Amsterdami 1659.
Google Scholar

CHEMPEREK 2012 – Dariusz Chemperek, Tryumf warszawski Stanisława Żółkiewskiego i hołd Szujskich w historiografii siedemnastowiecznej, [w:] Hołd carów Szujskich, red. Juliusz A. Chrościcki, Mirosław Nagielski, Warszawa 2012, s. 93–107.
Google Scholar

CHROŚCICKI 1983 – Juliusz A. Chrościcki, Sztuka i polityka. Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów 1587–1668, Warszawa 1983.
Google Scholar

Dolabella 2020 – Dolabella. Wenecki malarz Wazów, katalog wystawy, red. Magdalena Białonowska, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Warszawa 2020.
Google Scholar

GOSZCZYŃSKI 2013 – Artur Goszczyński, Działalność polityczna Adama Kazanowskiego (1599–1649), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2013, t. 140, z. 2, s. 161–179.
Google Scholar

GÓRECKI 2008 – Michał Górecki, „Sedes Regni Poloniae”, praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. Tadeusza J. Żuchowskiego, Poznań 2008, mps w zbiorach Biblioteki Collegium Historicum UAM, Sekcja Historii Sztuki.
Google Scholar

KOBIERZYCKI 1655 – Stanisław Kobierzycki, Historia Vladislai Poloniae et Sueciae principis, ejus natales, infantiam, electionem usque ad excessum Sigismundi III, Gdańsk 1655.
Google Scholar

KOBIERZYCKI 2005 – Stanisław Kobierzycki, Historia Władysława królewicza polskiego i szwedzkiego, wyd. Janusz Byliński, Włodzimierz Kaczorowski, tłum. Marek Krajewski, Wrocław 2005.
Google Scholar

LEWICKI 1997 – Jakub Lewicki, Stropy ramowe warszawskich rezydencji królewskich, „Kronika Zamkowa” 1997, t. 1 (35), s. 52–76.
Google Scholar

LILEYKO 1984 – Jerzy Lileyko, Zamek Warszawski. Rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczypospolitej 1569–1763, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
Google Scholar

LILEYKO 2003 – Jerzy Lileyko, Sejm polski. Tradycja – ikonografia – sztuka, Warszawa 2003.
Google Scholar

MORKA 1986 – Mieczysław Morka, Polski nowożytny portret konny i jego europejska geneza, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.
Google Scholar

Podhorce. Dzieje 2001 – Podhorce. Dzieje wnętrz pałacowych i galerii obrazów, oprac. Jan K. Ostrowski, Jerzy T. Petrus, Zamek Królewski na Wawelu, Kraków 2001.
Google Scholar

SAINT-SAUVEUR 1796 – Jacques Grasset de Saint-Sauveur, L’Antique Rome, ou Description historique et pittoresque de tout ce qui concerne le peuple romain dans ses costumes civiles, militaires et religieux, dans ses moeurs publiques et privées, depuis Romulus jusqu’à Augustule […] par Grasset-Saint Sauveur, Paris 1796.
Google Scholar

Świat polskich Wazów. Eseje 2019 – Świat polskich Wazów. Eseje, red. Jacek Żukowski, Zbigniew Hundert, Warszawa 2019.
Google Scholar

Świat polskich Wazów. Przestrzeń 2019 – Świat polskich Wazów. Przestrzeń, ludzie, sztuka, katalog wystawy, red. Jacek Żukowski, Warszawa 2019.
Google Scholar

WIKŁOJĆ 2012 – Ewa Wikłojć, Siedemnastowieczny obraz „Stanisław Żółkiewski przedstawia Zygmuntowi III i królewiczowi Władysławowi na sejmie 1611 roku pojmanych carów Szujskich” z Lwowskiego Muzeum Historycznego w świetle badań konserwatorskich, [w:] Hołd carów Szujskich, red. Juliusz A. Chrościcki, Mirosław Nagielski, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012, s. 167–169.
Google Scholar

WREDE 2013 – Marek Wrede, Rozbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie przez Zygmunta III, Warszawa 2013.
Google Scholar

ŻMUDZIŃSKI 2020 – Jerzy Żmudziński, Malarz królów. Fakty i mity, [w:] Dolabella. Wenecki malarz Wazów, katalog wystawy, red. Magdalena Białonowska, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Warszawa 2020, s. 77–114.
Google Scholar

ŻUKOWSKI 2011 – Jacek Żukowski, Kije strugane, czyli ikonoklazm braci polskich, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2011, nr 2, s. 27–44.
Google Scholar

ŻUKOWSKI 2012 – Jacek Żukowski, Kniaź Wielki Moskiewski Władysław Zygmuntowicz. Przegląd ikonografii w 400-setną rocznicę elekcji, „Acta Academiae Artium Vilnensis” 2012, nr 65–66, s. 167–200.
Google Scholar

ŻUKOWSKI 2019 – Jacek Żukowski, Ceremoniał codzienności i rytuał święta: sztuka dworska, [w:] Świat polskich Wazów. Eseje, red. Jacek Żukowski, Zbigniew Hundert, Warszawa 2019, s. 41–63.
Google Scholar