O „topografii pustki” w krajobrazie kulturowym. Miejsca niepamięci i nie-miejsca pamięci w kontekście mordów dokonanych na Żydach w Polsce w pierwszych miesiącach po drugiej wojnie światowej
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-0562.07.04Słowa kluczowe:
Żydzi, Holokaust, przemoc antyżydowska, okres powojenny, miejsca pamięci, miejsca niepamięci, nie-miejsca pamięciAbstrakt
Wieńcząca drugą wojnę światową klęska hitlerowskich Niemiec nie oznaczała kresu dramatu Żydów na ziemiach polskich. Jeszcze przed zakończeniem największego w dziejach świata konfliktu na terenach opuszczonych przez okupacyjne wojska niemieckie wielu ocalałych z Holokaustu, często bezdomnych, osamotnionych i wylęknionych, nadal doznawało przemocy. Upamiętnienia w przestrzeni doczekały się tylko niektóre spośród wielu ofiar (i aktów) powojennego terroru antyżydowskiego. Podobnie zresztą w nikłym stopniu formą publicznej komemoracji objęte zostały wcześniejsze, wojenne przypadki kolektywnych mordów dokonanych na Żydach przez polskich chrześcijan. Gdy jednak już doszło do topograficznego oznaczenia informacji o aktach rozgrywającego się w cieniu Holokaustu dramatu, nie przywracano na ogół pełnej prawdy o sprawcach (ich proweniencji etnicznej czy osadzeniu terytorialnym) oraz przebiegu tych wydarzeń.
Bibliografia
Adelson J., 1993, W Polsce zwanej Ludową, [w:] Tomaszewski J. (red.), Najnowsze dzieje Żydów w Polsce. W zarysie (do 1950) roku, Warszawa, s. 387–477.
Google Scholar
Bikont A., 2004, My z Jedwabnego, Warszawa.
Google Scholar
Blus-Węgrowska D., 1996, Atmosfera pogromowa, „Karta”, 18, s. 87–106.
Google Scholar
Cała A., 2000, Kształtowanie się polskiej i żydowskiej wizji martyrologicznej po II wojnie światowej, „Przegląd Socjologiczny”, 2, s. 167–180.
Google Scholar
Cała A., 2014, Ochrona bezpieczeństwa fizycznego Żydów w Polsce powojennej. Komisje specjalne przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce, Warszawa.
Google Scholar
Cała A., Datner-Śpiewak H., 1997, Dzieje Żydów w Polsce 1944–1968. Teksty źródłowe, Warszawa.
Google Scholar
Czubryt-Borkowski Cz. (red.), 1988, Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa; lata wojny 1939–1945, Warszawa.
Google Scholar
Datner H., Melchior M., 1997, Żydzi we współczesnej Polsce – nieobecność i powroty, [w:] Kurcz Z. (red.), Mniejszości narodowe w Polsce, Wrocław, s. 63–81.
Google Scholar
Datner S., 1966, Eksterminacja ludności żydowskiej w Okręgu Białostockim, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 60, s. 3–50.
Google Scholar
Delaperriére M., 2013, Miejsca pamięci czy pamięć miejsc? Kilka refleksji na temat uobecniania przeszłości w literaturze współczesnej, „Ruch Literacki”, LIV, 1 (316), s. 49–61.
Google Scholar
Dmitrów E., 2002, Oddziały operacyjne niemieckiej Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa a początek zagłady Żydów w Łomżyńskiem i na Białostocczyźnie latem 1941 roku, [w:] Machcewicz P., Persak K. (red.), Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia, Warszawa, s. 273–352.
Google Scholar
Engel D., 1998, Patterns of anti-Jewish violence in Poland 1944–1946, „Yad Vashem Studies”, 26, s. 43–85.
Google Scholar
Engelking B., 2011, Jest taki piękny słoneczny dzień. Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942–1945, Warszawa.
Google Scholar
Engelking B., Grabowski J. (red.), 2011, Zarys krajobrazu. Wieś polska wobec zagłady Żydów 1942–1945, Warszawa.
Google Scholar
Engelking B., Grabowski J. (red.), 2018, Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. I i II, Warszawa.
Google Scholar
Grabowski J., 2008, Ratowanie Żydów za pieniądze: przemysł pomocy, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, 4, s. 81–109.
Google Scholar
Grabowski J., 2011, Judenjagd. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa.
Google Scholar
Grabski A., 2002, Żydowski ruch kombatancki w Polsce 1944–1949, Warszawa.
Google Scholar
Grabski A., 2004, Działalność komunistyczna wśród Żydów w Polsce (1944–1949), Warszawa.
Google Scholar
Grabski A (red.), 2007, Żydzi a lewica. Zbiór studiów historycznych, Warszawa.
Google Scholar
Grabski A., Rykała A., 2010, Żydzi w Polsce 1944–2010, [w:] Sienkiewicz W. (red.), Atlas historii Żydów polskich, http://www.dobraksiazka.pl/autor,Jacek-Wijaczka.htmlhttp://www.dobraksiazka.pl/autor,Marcin-Wodzinski.htmlhttp://www.dobraksiazka.pl/autor,Hanna-Zaremska.htmlWarszawa
Google Scholar
Gross J.T., 2000, Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny.
Google Scholar
Gross J.T., 2002, Antoniemu Sułkowi w odpowiedzi, „Więź”, 4, s. 82–89.
Google Scholar
Gross J.T., 2003, Wokół „Sąsiadów”: polemiki i wyjaśnienia, Sejny.
Google Scholar
Gross J.T., 2008, Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści, Kraków.
Google Scholar
Grynberg M., 1986, Żydowska spółdzielczość pracy w Polsce w latach 1945–1949, Warszawa.
Google Scholar
Hurwic-Nowakowska I., 1996, Żydzi polscy (1947–1950). Analiza więzi społecznej ludności żydowskiej, Warszawa.
Google Scholar
IPN wyrzuca naukowców. Polaków można przedstawiać tylko w dobrym świetle, wywiad Aliny Pospischil z Adamem Puławskim, 2018, „Duży Format” – dodatek do „Gazety Wyborczej”, 8 X, s. 21–23.
Google Scholar
Jabłoński Z., 1998, Ochrona dziedzictwa historycznego w krajobrazie a działalność samorządów terytorialnych, [w:] Jabłoński Z., Tomaszewski W. (red.), Ochrona wartości przyrodniczych i kulturowych – metodyka opracowań studialnych, seria: Przegląd Regionalny, 3, 1, Toruń, s. 33–42.
Google Scholar
Janicka E., Keff B., Datner E., 2014, Polska panika moralna. Czy upamiętnić Sprawiedliwych koło Muzeum Historii Żydów Polskich, „Gazeta Wyborcza”, 31 V–1 VI, s. 39.
Google Scholar
Kaczyński A., 2000a, Całopalenie. W Jedwabnem zagłady Żydów Niemcy dokonali polskimi rękami, „Rzeczpospolita”, 5 V, s. 1, 3.
Google Scholar
Kaczyński A., 2000b, Oczyszczenie pamięci, „Rzeczpospolita”, 19 V, s. 6.
Google Scholar
Kainer A., 1983, Żydzi a komunizm, „Krytyka. Kwartalnik Polityczny”, 15, s. 214–247.
Google Scholar
Kaleta E., 2018, Mój rodzinny żydowski dom, „Duży Format” – dodatek do „Gazety Wyborczej”, 19 XI, s. 18–19.
Google Scholar
Kendziorek P., 2016, Program i praktyka produktywizacji Żydów polskich w działalności CKŻP, Warszawa.
Google Scholar
Kersten K., 1992, Polacy – Żydzi – komunizm. Anatomia półprawd 1929–1968, Warszawa.
Google Scholar
Kersten K., 1993, Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944–1956, Londyn.
Google Scholar
Kopciowski A., 2007, Zajścia antyżydowskie na Lubelszczyźnie w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, 3, s. 178–207.
Google Scholar
Kuraś B., Zbrodnia na Żydach w Krościenku. «Mały jęczy, trzeba poprawić», „Gazeta Wyborcza”, 28–29 V, s 32–33.
Google Scholar
Leociak J., 2007, Warszawa: „Miejsce-po-getcie” jako palimpsest, [w:] Madurowicz M. (red.), Percepcja współczesnej przestrzeni miejskiej. Praca zbiorowa, Warszawa, s. 493–495.
Google Scholar
Libionka D., 2006, Losy Chaima Hirszmana jako przyczynek do refleksji nad pamięcią o Zagładzie i powojennymi stosunkami polsko-żydowskimi, [w:] Eisler J., Szarota T. (red.), Polska 1944/45–1989. Studia i materiały, t. 7, Warszawa, s. 5–23.
Google Scholar
Łebkowska A., 2008, Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku, Kraków.
Google Scholar
Machcewicz P., Persak K. (red.), 2002, Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia, t. 2: Dokumenty, Warszawa.
Google Scholar
Majewski T., 2011, Ulice bez pamięci, [w:] Majewski T., Zeidler-Janiszewska A. (red.), Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, Łódź, s. 209–211.
Google Scholar
Milewski J.J., 2002, Zagłada Żydów w Wąsoszu w świetle akt sprawy karnej Mariana Rydzewskiego, „Biuletyn Historii Pogranicza”, 3, s. 87–112.
Google Scholar
Monkiewicz W., 1989, Zagłada skupisk żydowskich w regionie białostockim w latach 1939, 1941–1944, „Studia Podlaskie”, 2, s. 336–354.
Google Scholar
Moroz A., Konflikt pamięci na pograniczu polsko-białoruskim na przykładzie działalności Romualda Rajsa ps. „Bury”, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, 5, s. 61–91.
Google Scholar
Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Katowice.
Google Scholar
Nalewajko-Kulikov J., 2009, Obywatel Jidyszlandu. Rzecz o żydowskich komunistach w Polsce, Warszawa.
Google Scholar
Nora P., 1984, Les Lieux de mémorie, sous la direction de Pierre Nora, t. 1, Paris.
Google Scholar
Orłowska E., 2005, Kulturowy aspekt badań geograficznych, [w:] Myga-Piątek U. (red.), Krajobraz kulturowy. Aspekty teoretyczne i metodologiczne, seria: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 4, s. 55–64.
Google Scholar
Paczkowski A., 2001, Żydzi w UB: próba weryfikacji stereotypu, [w:] Szarota T. (red.), Komunizm: ideologia – system – ludzie, Warszawa.
Google Scholar
Persak K., 2016, Wydmuszka. Lektura krytyczna „Miast śmierci” Mirosława Tryczyka, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, 12, s. 357–374.
Google Scholar
Pisarski M., 1997, Emigracja Żydów z Polski w latach 1945–1951, [w:] Grabski A., Pisarski M., Stankowski A. (red.), Studia z dziejów i kultury Żydów w Polsce po 1945 r., Warszawa, s. 13–81.
Google Scholar
Plit J., 2016, Krajobrazy kulturowe Polski i ich przemiany, seria: Prace Geograficzne, 253, Warszawa.
Google Scholar
Rykała A., 2007, Przemiany sytuacji społeczno-politycznej mniejszości żydowskiej w Polsce po drugiej wojnie światowej, Łódź.
Google Scholar
Rykała A., 2011, Mniejszości religijne w Polsce – geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Łódź.
Google Scholar
Rykała A., Wosiak A., 2019, Geograficzno-historyczne (polityczne) uwarunkowania genezy i przebiegu wybranych pogromów Żydów na ziemiach polskich od XIX w. do 1946 r. (w druku).
Google Scholar
Schama S., 1996, Landscape and Memory, New York.
Google Scholar
Sendyka R., 2013, Pryzma – zrozumieć nie-miejsce pamięci, [w:] Czaja D. (red.), Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria, Wołowiec, s. 278–299.
Google Scholar
Skibińska A., 2007, Powroty ocalałych, [w:] Engelking B., Leociak J., Libionka D. (red.), Prowincja noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie warszawskim, Warszawa.
Google Scholar
Skibińska A., 2011, Powroty ocalałych i stosunek do nich społeczeństwa polskiego, [w:] Tych F., Adamczyk-Garbowska M. (red.), Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010. Praca zbiorowa, Lublin.
Google Scholar
Strzembosz T., 2001, Przemilczana kolaboracja, „Rzeczpospolita”, 27 I, s. 6–7.
Google Scholar
Sułek A., 2001, „Sąsiedzi” – zwykła recenzja, „Więź”, 12, s. 72–99.
Google Scholar
Szaynok B., 2006, Polacy i Żydzi. Lipiec 1944–lipiec 1946, [w:] Kamiński Ł., Żaryn J. (red.), Wokół pogromu kieleckiego, Warszawa, s. 9–24.
Google Scholar
Śpiewak P., 2012, Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa.
Google Scholar
Tokarska-Bakir J., 2012, Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946, Wołowiec.
Google Scholar
Tokarska-Bakir J., 2018a, Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego, t. 1 i 2: Dokumenty, Warszawa.
Google Scholar
Tokarska-Bakir J., 2018b, Tryby maszyny pogromu, „Ale Historia”, 19 II, s. 4–7.
Google Scholar
Tryczyk M., 2015, Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów, Warszawa.
Google Scholar
Tuwim J., 1993, My, Żydzi polscy…, Warszawa.
Google Scholar
Urynowicz M., 2002, Ludność żydowska w Jedwabnem. Zmiany demograficzne od końca XIX wieku do 1941 roku na tle regionu łomżyńskiego, [w:] Machcewicz P., Persak K. (red.), Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia, Warszawa, s. 83–104.
Google Scholar
Wójcik J., 2016. Oddział. Między AK i UB – historia żołnierzy Łazika, Warszawa.
Google Scholar
Wroniszewscy D. i A., 1988, …aby żyć, „Kontakty”, 10 VII, s. 1, 8–9.
Google Scholar
Zarys działalności Centralnego Komitetu Żydów w Polsce za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 1946 roku, 1947, Warszawa.
Google Scholar
Zgliczyński S., 2013, Jak Polacy Niemcom Żydów mordować pomagali, Warszawa.
Google Scholar
Żbikowski A., 1992, Lokalne pogromy Żydów w czerwcu i lipcu 1941 roku na wschodnich rubieżach II Rzeczypospolitej, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2/3, s. 3–18.
Google Scholar
Żbikowski A., 2002, Pogromy i mordy ludności żydowskiej w Łomżyńskiem i na Białostocczyźnie latem 1941 roku w świetle relacji ocalałych Żydów i dokumentów sądowych, [w:] Machcewicz P., Persak K. (red.), Wokół Jedwabnego, t. 1: Studia, Warszawa, s. 159–271.
Google Scholar
Żbikowski A., 2006, U genezy Jedwabnego. Żydzi na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej, wrzesień 1939–lipiec 1941, Warszawa.
Google Scholar
Żbikowski A., 2011, Morderstwa popełniane na Żydach w pierwszych latach po wojnie, [w:] Tych F., Adamczyk-Garbowska M. (red.), Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010. Praca zbiorowa, Lublin, s. 71–93.
Google Scholar
Żbikowski A., 2018, Żydowski Instytut Historyczny. 70 lat badań nad dziejami polskich Żydów. Pisane z perspektywy historyka Zagłady, Warszawa.
Google Scholar
Archiwum Akt Nowych (dalej: AAN), Ministerstwo Administracji Publicznej (dalej: MAP), Departament Polityczny (dalej: DP), Wydział Narodowościowy (dalej: WN), sygn. 786.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Komunikat dyrektora Departamentu Politycznego MAP dla Generalnego Pełnomocnika Rządu do Spraw Repatriacji, z 25 czerwca 1946 r., w sprawie napadów na pociągi z repatriantami.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Odpis protokołu sporządzonego 8 lutego 1946 r. przez WKŻ w Lublinie.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Odpis protokołu sporządzonego przez WKŻ w Lublinie, 8 lutego 1946 r., w sprawie zajść w Parczewie.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Odpisy niektórych mordów i rabunków dokonywanych na ludności polskiej narodowości żydowskiej.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Pismo Departamentu Politycznego MAP do siedmiu wojewodów, z 21 III 1945 r.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 786, Pismo naczelnika Wydziału Społeczno-Politycznego MAP do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, z 29 września 1945 r., w sprawie mordów i rabunków dokonywanych na obywatelach polskich narodowości żydowskiej.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Komunikat WKŻ w Katowicach (dla CKŻP) w sprawie mordów Żydów w Gliwicach i Myszkowie, z 4 lutego 1946 r.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Memoriał Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego w Lublinie, z 23 marca 1946 r., w sprawie bezpieczeństwa życia i mienia żydostwa polskiego.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Odpis pisma dr. Horowitza, przewodniczącego, i dr. Reichmana, sekretarza generalnego Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego (dalej: WKŻ) w Krakowie, skierowanego do Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (CKŻP), 4 maja 1946 r., w sprawie mordu Żydów pod Krościenkiem.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Odpis pisma Powiatowego Komitetu Żydowskiego w Tarnowie do CKŻP w sprawie działalności Komisji Kwaterunkowo-Budowlanej i wojska, z dn. 13 listopada 1945 r.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Odpis pisma WKŻ w Katowicach skierowanego 18 grudnia 1945 r. do Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa publicznego w sprawie aktów antysemityzmu w województwie śląsko-dąbrowskim.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Odpis sprawozdania, z 23 stycznia 1946 r., z zabójstwa osoby narodowości żydowskiej w Zabrzu, stanu śledztwa, zachowania się społeczeństwa polskiego, stanowiska władz miejskich i partyjnych oraz przebiegu pogrzebu.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Pismo dyrektora Departamentu Politycznego MAP do Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach, z 25 czerwca 1945 r.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Protokół sporządzony przez urzędnika CKŻP, N. Blumencwajga, 28 stycznia 1946 r., na podstawie zeznań Szlomy Fajnera.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 787, Sprawozdanie Wydziału Narodowościowego Departamentu Politycznego MAP za okres od 1 października 1945 do 1 stycznia 1946 r.
Google Scholar
AAN, MAP, DP, WN, sygn. 788.
Google Scholar
AAN, Polska Partia Robotnicza Komitet Centralny, Sekretariat, sygn. 295/VII/ 149, k. 245–334.
Google Scholar
AAN, PPR KC, Sekretariat, sygn. 295/ VII/ 149, Protokół oświadczenia złożonego 25 czerwca 1946 r. przez Chaima Orimlanda w Wojewódzkim Komitecie Żydowskim w Łodzi.
Google Scholar
AAN, Urząd Rady Ministrów (URM), Biuro Prezydialne 5/17.
Google Scholar
AAN, URM, Biuro Prezydialne 5/17, Dziesiąte sprawozdanie (za kwiecień 1945 r.) z działalności Referatu dla Spraw Pomocy Ludności Żydowskiej przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.
Google Scholar
AAN, URM, Biuro Prezydialne 5/17, Dwunaste sprawozdanie (za czerwiec 1945 r.) z działalności Referatu dla Spraw Pomocy Ludności Żydowskiej przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej).
Google Scholar
AAN, URM, Biuro Prezydialne 5/17, Ósme sprawozdanie (za luty 1945 r.) Referatu dla Spraw Pomocy Ludności Żydowskiej dla Premiera Rządu Tymczasowego Rzeczpospolitej Polskiej, Edwarda Osóbki Morawskiego.
Google Scholar
AAN, URM, Biuro Prezydialne 5/17, Ósme sprawozdanie (za luty 1945 r.) Referatu dla Spraw Pomocy Ludności Żydowskiej dla Premiera Rządu Tymczasowego Rzeczpospolitej Polskiej, Edwarda Osóbki Morawskiego.
Google Scholar
AAN, URM, Biuro Prezydialne 5/17, Dziesiąte sprawozdanie (za kwiecień 1945 r.) z działalności Referatu dla Spraw Pomocy Ludności Żydowskiej przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej.
Google Scholar
Archiwum Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, materiały nieuporządkowane.
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (dalej: AŻIH), Centralny Komitet Żydów w Polsce (dalej: CKŻP), Centralna Komisja Specjalna, sygn. 303/XVIII/20, Wykaz mordów dokonywanych na ludności żydowskiej.
Google Scholar
AŻIH, CKŻP, Wydział Ewidencji i Statystyki (dalej: WEiS), sygn. 474.
Google Scholar
AŻIH, CKŻP, WEiS, sygn. 502.
Google Scholar
AŻIH, CKŻP, WEiS, sygn. 507.
Google Scholar
AŻIH, CKŻP, Wydział Organizacyjny (dalej: WO), sygn. 15.
Google Scholar
AŻIH, CKŻP, WO, sygn. 34.
Google Scholar
Aleksiun N., 2016, Zmarnowana szansa. O „Miastach śmierci” Mirosława Tryczyka, „Kultura Liberalna”, 3 (367): https://kulturaliberalna.pl/2016/01/19/zmarnowana-szansa-o-miastach-smierci-miroslawa-traczyka/ (15.12.2018).
Google Scholar
https://sztetl.org.pl (15.10.2018).
Google Scholar
Keff B., Datner H., Janicka E., 2014, Nie budujmy pomnika Sprawiedliwych obok Muzeum Historii Żydów Polskich, „Krytyka Polityczna”, 29 IV: https://krytykapolityczna.pl/kraj/nie-budujmy-pomnika-sprawiedliwych-obok-muzeum-historii-Zydow-polskich/ (15.12.2018).
Google Scholar
Pomnikowi Sprawiedliwych przy muzeum Polin? Bojownicy z getta są przeciw: http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34862,17288913,Pomnikowi_Sprawiedliwych_przy_muzeum_Polin__Bojownicy.html (15.12.2018).
Google Scholar
W Warszawie odsłonięto pierwszą dwujęzyczną „Tablicę Pamięci”: www.tvp.info; (26.10.2018).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
