Państwo wpisane w depozyt religii. Przeobrażenia struktury terytorialno-religijno-etnicznej Izraela w kontekście oddziaływań międzynarodowych
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-0562.03.06Słowa kluczowe:
Izrael, Palestyna, Żydzi, Arabowie, judaizm, islam, państwo, region historyczno-polityczny, konflikt bliskowschodniAbstrakt
Izrael należy do tych państw, których położenie ma „wartość polityczną”. Znaczenie przypisywane obszarowi, który zajmuje, związane jest przede wszystkim z genezą i historią narodu żydowskiego oraz jego religią, w depozyt której Erec Israel została wpisana na trwałe i na zasadzie centralnego miejsca. Swoją „wartość geopolityczną” obszar ten zmienił wraz z pojawieniem się ludności arabsko-muzułmańskiej. Jej osiedlenie się stanowiło zwrot kulturowy w historii regionu. W artykule dokonano: 1) próby określenia relacji zachodzących między judaizmem a przestrzenią życia jego wyznawców, 2) przedstawienia geograficzno-politycznych i religijnych uwarunkowań życia Żydów w diasporze w kontekście odbudowy ich siedziby narodowej, 3) analizy przyczyn, przebiegu i konsekwencji zmian usytuowania geopolitycznego Izraela w powiązaniu z przeobrażeniami jego struktury terytorialno-religijno-narodowej, 4) określenia wpływu tych przeobrażeń na zachowanie uczestników stosunków międzynarodowych.
Bibliografia
Adelson J., 1993, W Polsce zwanej Ludową, [w:] Tomaszewski J. (red.), Najnowsze dzieje Żydów w Polsce, Warszawa, s. 387–477.
Google Scholar
Attali J., 2003, Żydzi, świat, pieniądze, Warszawa.
Google Scholar
Balke R., 2005, Izrael, Warszawa.
Google Scholar
Biblia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, 2009, Peter M., Wolniewicz M. (red.), t. 3, Warszawa.
Google Scholar
Biger G., 1994, An Empire in the Holy Land, New York.
Google Scholar
Biger G., 1995, The Encyclopedia of International Boundaries, New York.
Google Scholar
Biger G., 2012, The boundaries of the Middle East – past, present and future, [w:] Rykała A. (red.), Granice – mniejszości narodowe i religijne – dziedzictwo, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, 1, s. 61–67.
Google Scholar
Biger G., 2013, Walls, fences and international borders, [w:] Rykała A. (red.), Przestrzenny wymiar wielokulturowego dziedzictwa, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, 2, 87–108.
Google Scholar
Browning W.R.F., 2009, Słownik Biblijny, Warszawa.
Google Scholar
Bójko K., 2006, Izrael a aspiracje Palestyńczyków 1987–2006, Warszawa.
Google Scholar
Bójko K., Góra M., 2007, Wybrane aspekty polityki Izraela, Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej wobec palestyńskiej władzy narodowej 2000–2007, Kraków.
Google Scholar
Buber M., 2005, A Land of Two Peoples. Martin Buber on Jews and Arabs, Chicago.
Google Scholar
Caplan N., 2010, The Israel-Palestine Conflict. Contested Histories, Blackwell.
Google Scholar
Chojnowski A., Tomaszewski J., 2001, Izrael, Warszawa.
Google Scholar
Chrostowski W., 2000, Asyryjska diaspora Izraelitów – wyzwania i problemy badawcze, „Collectanea Theologica”, 1 (70), s. 7–24.
Google Scholar
Cziomer E., Zyblikiewicz L., 2002, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Kraków.
Google Scholar
Doktór J., 2004, Początki chasydyzmu polskiego, Wrocław.
Google Scholar
El-Cheikh I., 2005, Uchodźcy palestyńscy. Stan dzisiejszy i perspektywy, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, 2, s. 121–145.
Google Scholar
Finkelstein N. G., 2003, Image and Reality of the Israel-Palestine Conflict, London, New York.
Google Scholar
Flawiusz J., 2008, Dawne dzieje Izraela, cz. 1–2, Warszawa.
Google Scholar
Gelvin J.L., 2009, Konflikt izraelsko-palestyński, Kraków.
Google Scholar
Gilbert M. 1976, The Arab-Israeli Conflict. Its History in Maps, London.
Google Scholar
Gilbert M., 1998, Israel. A History, London, New York Toronto, Sydney, Auckland.
Google Scholar
Gorny Y., 1987, Zionism and the Arabs, 1882–1948, Oxford.
Google Scholar
Grabski A, 2004, Działalność komunistów wśród Żydów w Polsce (1944–1949), Warszawa.
Google Scholar
Grabski A, 2008, Lewica przeciwko Izraelowi. Studia o żydowskim lewicowym antysyjonizmie, Warszawa.
Google Scholar
Grabski A., Pisarski M., Stankowski A., 1997, Studia z dziejów i kultury Żydów w Polsce po 1945 roku, Warszawa.
Google Scholar
Grabski A., Rykała A, 2010, Żydzi w Polsce 1944–2010, [w:] Sienkiewicz W. (red.), Atlas historii Żydów polskich, Warszawa 2010, s. 393–421.
Google Scholar
Izrael i Autonomia Palestyńska. Wybrane aspekty polityczne i prawne, 2007, Albin B.J., Tokarz G. (red.), Wrocław.
Google Scholar
Jadwiszczok M., 2010, Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych, praca doktorska wersja PDF, Poznań (dostęp 14.09.2014 r.).
Google Scholar
Jamsheer H., 2004, Konflikt bliskowschodni – zarys i dokumenty, Płock.
Google Scholar
Jarząbek J., 2012, Palestyńczycy na drodze do niepodległości. Rozwój, przemiany, kryzysruchu narodowego, Warszawa.
Google Scholar
Kubiak K., 2005, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie, Warszawa.
Google Scholar
Kubiak K., 2006, Pierwsza wojna bliskowschodnia 1947–1949 (studium polityczno-wojskowe), Wrocław.
Google Scholar
Lapierre D., Collins L., 1998, O Jeruzalem! Dramatyczna opowieść o powstaniu państwa Izrael, Wrocław.
Google Scholar
Łoś-Nowak T., 2007, Współczesne stosunki międzynarodowe, Wrocław.
Google Scholar
Mahler R., 1967, Żydzi w dawnej Polsce w świetle liczb. Struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna Żydów w Koronie w XVIII wieku, [w:] Przeszłość demograficzna Polski. Materiały i studia, Warszawa, s. 131–180.
Google Scholar
Madeyska D., 2003, Liban, Warszawa.
Google Scholar
Malantowicz A., 2012, Jordańczycy czy Palestyńczycy? Czyli o tożsamości i statusie społeczno-prawnym uchodźców palestyńskich w Jordanii, [w:] Solarz M.W. (red.) Polska geografia polityczna wobec problemów i wyzwań współczesnej Polski i świata. Wybrane problemy, Toruń, s. 99–129.
Google Scholar
Mejcher H., 1999, Synaj, 5 czerwca 1967. Zarzewie konfliktów na Bliskim Wschodzie, Warszawa.
Google Scholar
Międzynarodowe stosunki polityczne, 1996, Malendowski W., Mojsiewicza Cz. (red.), Poznań.
Google Scholar
Morris B., 2008, 1948. A History of the First Arab-Israeli War, New Haven.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1np9bm
Newman D., 1995, Separating Israelis and Palestinians: Demarcating De facto Boundaries, „Boundary and Security Bulletin”, Summer: https://www.dur.ac.uk/resources/ibru/publications/full/bsb3-2_newman.pdf
Google Scholar
Newman D., 1995–1996, Territorial Discontinuity and Palestinian Autonomy: Imple menting the Oslo II Agreement, „Boundary and Security Bulletin”, Winter: https://www.dur.ac.uk/resources/ibru/publications/full/bsb3-4_newman.pdf
Google Scholar
Najnowsze dzieje Żydów w Polsce w zarysie (do 1950), 1993, Tomaszewski J. (red.), Warszawa.
Google Scholar
Patek A., 2002, Wielka Brytania wobec Izraela, maj 1948–styczeń 1949, Kraków.
Google Scholar
Piotrowski J., 1983, Spór o Palestynę, Warszawa.
Google Scholar
Podraza A., 1991, Żydzi i wieś w dawnej Rzeczypospolitej, [w:] Żydzi w dawnej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji „Autonomia Żydów w Rzeczypospolitej szlacheckiej”, Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce Uniwersytet Jagielloński, 22–26 IX 1986 r., Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 237–256.
Google Scholar
Pogońska-Pol M., 2010, Arabsko-izraelska wojna październikowa z 1973 roku w stosunkach międzynarodowych, Toruń.
Google Scholar
Rekłajtis E., 2003, Liban. Między wojną a pokojem, Warszawa.
Google Scholar
Rogan E., Shlaim A., 2007, The War for Palestine: Rewriting the History of 1948, Cambridge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139167413
Rudnik E., 2007, Mniejszość arabska w Izraelu w świetle konfliktu bliskowschodniego, [w:] Albin B.J., Tokarz G. (red.), Izrael i Autonomia Palestyńska. Wybrane aspekty polityczne i prawne, Wrocław, s. 127–139.
Google Scholar
Rykała A., 2007, Przemiany sytuacji społeczno-politycznej mniejszości żydowskiej w Polsce po drugiej wojnie światowej, Łódź.
Google Scholar
Rykała A., 2011, Mniejszości religijne w Polsce – geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Łódź.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-577-5
Rykała A., 2012, Żydowskie domy modlitwy w Łodzi – uwarunkowania rozwoju przestrzennego, rozmieszczenie, współczesne relikty i ich wykorzystanie, „Acta
Google Scholar
Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 12, s. 221–244.
Google Scholar
Rykała A., 2013, Zmiany usytuowania geopolitycznego i struktury terytorialno-religijnej (etnicznej) Izraela, [w:] Eberhardt P. (red.), Studia nad geopolityką XX w., „Prace Geograficzne” nr 242, Warszawa, s. 145–179.
Google Scholar
Schulze K.E., 2010, Konflikt arabsko-izraelski, Warszawa.
Google Scholar
Schwartz S., 2010, Were the Jews Mediterranean Society? Reciprocity and Solidarity in Ancient Judaism, Princeton, Oxford.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400830985
Shavit A., 2014, Moja Ziemia Obiecana. Triumf i tragedia Izraela, Kraków.
Google Scholar
Shindler C., 2011, Historia współczesnego Izraela, Warszawa.
Google Scholar
Słownik historii XX wieku, 1993, Bankowicz B., Bankowicz M., Dudek A. (red.), Kraków.
Google Scholar
Smoleński P., 2007, Izrael już nie frunie, Warszawa.
Google Scholar
Smoleński P., 2012, Balagan. Alfabet izraelski, Warszawa.
Google Scholar
Smoleński P., 2014, Sabra i Szatila. Na sumieniu generała Szarona, „Ale Historia”, dodatek do „Gazety Wyborczej” z 27 stycznia 2014 r.
Google Scholar
Sobczyński M., 2006, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń.
Google Scholar
Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia Świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian, 2007, Shanks H. (red.), Warszawa.
Google Scholar
Statistical Abstract of Israel, 2006, CBS: http://www.cbs.gov.il/reader/shnaton/shnatone_new.htm?CYear=2006&Vol=57 (dostęp 28.09.2014 r.).
Google Scholar
Stein L., 2003, The Hope Fulfilled. The Rise of Modern Israel, Greenwood.
Google Scholar
Szydzisz M., 2007, Zaangażowanie ONZ w rozwiązanie konfliktu izraelsko-palestyńskiego w okresie zimnowojennym, [w:] Albin B.J., Tokarz G. (red.), Izrael i Autonomia Palestyńska. Wybrane aspekty polityczne i prawne, Wrocław 2007, s. 141–157.
Google Scholar
Świeca J., 1993, Regionalne i globalne oddziaływanie w kryzysie bliskowschodnim, Katowice.
Google Scholar
Świrkowicz J., 2006, Narodziny izraelsko-palestyńskiego procesu pokojowego, Warszawa.
Google Scholar
Tessler M., 1994, A History of the Izraeli-Palestinian Conflict, Bloomington–Indianapolis.
Google Scholar
Thomas B., 1999, How Israel was won, New York–Oxford.
Google Scholar
Urzędowska M., 2013, Ten pechowy naród, „Gazeta Wyborcza” z 5 kwietnia 2013 r.
Google Scholar
Wilson S., 2010, Izrael, Warszawa.
Google Scholar
Zarys encyklopedyczny religii, 1992, Drozdowicz Z. (red.), Poznań.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
