A "Commonwealth of Interest" in the Rus’ian-Byzantine Treaty (ca. 944)

Arkadiusz Siwko

doi:10.18778/2084-140X.11.20

Autor

Arkadiusz Siwko University of Opole, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Polska/Poland https://orcid.org/0000-0002-6118-4806

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-140X.11.20

Słowa kluczowe:

Rus’ian-Byzantine treaties, Rurik dynasty, medieval Rus’, Rus’ian-Byzantine relations, Primary Chronicle, Igor, Yotvingians

Abstrakt

The preamble to the Rus’ian-Byzantine treaty, which was concluded around 944, contains dozens of anthroponyms – the names of members of the Kyivian elite, their envoys as well as merchants. Several of them can be identified as Slavonic. The author attempted to answer the question about the identity of these Slavs and their status within the “decision-making collective” of the early Rus’ian state. He has compared the information contained in the treaty with material consisting of other Rus’ian and Byzantine sources. Additionally the author compared the system of governance in the state of the first Rurikids with the model present among the Yotvingians and other medieval Baltic societies, which have also came under the influence of the Scandinavians.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Adalberti Pragensis episcopi et martyris Vita altera auctore Brunone Querfurtensi, ed. J. Karwasińska, Warszawa 1969 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 4.2].
Google Scholar

Adam von Bremen, Hamburgische Kirchengeschichte (Magistri Adam Bremensis Gesta Hammaburgensis ecclesiae Pontificum), ed. B. Schmeidler, Hannoverae–Lipsiae 1917 [= Monumenta Germaniae Historica. Scriptores rerum Germanicarum, 2].
Google Scholar

Chronica Galiciano-Voliniana. Chronica Romanoviciana, ed. A. Jusupović, D. Dąbrowski, Kraków–Warszawa 2017 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 16].
Google Scholar

Chronographiae quae Theophanis Continuati nomine fertur Liber quo Vita Basilii Imperatoris amplectitur, ed. I. Ševcenko, Berlin 2012 [= Corpus Fontium Historiae Byzantinae. Series Berolinensis, 42].
Google Scholar

Constantine Porphyrogenitus, De administrando imperio, ed. G. Moravcsik, trans. R.J.H. Jenkins, Washington 1967 [= Corpus Fontium Historiae Byzantinae, 1].
Google Scholar

Constantine Porphyrogennetos, The Book of Ceremonies, trans. A. Moffatt, M. Tall, Leiden–Boston 2012 [= Byzantina Australiensia, 18].
Google Scholar

Konstantin Bagrjanorodnyj, Ob upravlenii imperiej, ed. G. Litvarin, Moskva 1989.
Google Scholar

Lavrent’evskaja letopis’, [in:] Pólnoe sobránie rýsskikch létopisej, vol. I, Leningrad 1926–1927.
Google Scholar

Opis grodów i terytoryów z północnej strony Dunaju czyli tzw. Geograf Bawarski, ed. S. Zakrzewski, Lwów 1917.
Google Scholar

The Russian Primary Chronicle. Laurentian Text, ed. S.H. Cross, O.P. Sherbowitz-Wetzor, Cambridge, Mass. 1953.
Google Scholar

Sancti Adalberti Pragensis, episcopi et martyris vita altera auctore, ed. A. Bielowski, Lwów 1964 [= Monumenta Poloniae Historica, 1].
Google Scholar

Scriptores rerum Prussicarum, vol. I, ed. T. Hirsch, M. Toeppen, Leipzig 1861.
Google Scholar

Wojciecha biskupa i męczennika Żywot pierwszy, ed. J. Karwasińska, Warszawa 1962 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 4.1].
Google Scholar

Beleckij S., Kto takoj Volodislav dogovora 944 g.?, [in:] Norna u istočnika Sud’by. Sbornik statej v čest’ Eleny Aleksandrovny Mel’nikovoj, Moskva 2001, p. 16–23.
Google Scholar

Bibikov M., Rus’ v vizantijskoj diplomatii: dogovory Rusi s grekami X v., “Древняя Русь. Вопросы медиевистики” / “Drevnjaja Rus’. Voprosy medievistiki” 1, 2005, p. 5–15.
Google Scholar

Bibikov M., Teksty dogovorov Rusi s grekami v svete vizantijskoj diplomatičeskoj praktiki, [in:] Antidoron: k 75-letiju akademika RAN Gennadija Grigor’eviča Litavrina, ed. S. Čičurov, Sankt-Peterburg 2003.
Google Scholar

Bogucki M., Między wagą a mieczem. Kupcy wikińscy w świetle źródeł pisanych i archeologicznych, “Ruthenica” 5, 2010, p. 17–66.
Google Scholar

Boroń P., Kniaziowie, królowie, carowie… Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu, Katowice 2010.
Google Scholar

Brückner A., Polska pogańska i słowiańska, Kraków 1923.
Google Scholar

Bury J.B., The Treatise De administrando imperio, “Byzantinische Zeitschrift” 15.2, 1906, p. 517–577 https://doi.org/10.1515/byzs.1906.15.2.517
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/byzs.1906.15.2.517

Drevnejšie gosudarstva Vostočnoj Evropy. Materialy i issledovanija. 2004 god. Političeskie instituty Drevnej Rusi, ed. T. Gimon, E. Mel’nikova, Moskva 2006.
Google Scholar

Engel M., Jaćwieskie ośrodki grodowe, Warszawa 2020.
Google Scholar

Filjuškin A., Tituly russkich gosudarej, Moskva–Sankt-Peterburg 2006.
Google Scholar

Gorskij A., Rus’ ot slavjanskogo Rasselenija do Moskovskogo carstva, Moskva 2004.
Google Scholar

Grekov B., Kievskaja Rus’, Moskva 1957.
Google Scholar

Grekow B., Ruś Kijowska, Warszawa 1955.
Google Scholar

Havlikova L., Slavic Ships in 5th–12th Centuries Byzantine Historiography, “Balkan Studies” 52, 1991, p. 89–104.
Google Scholar

Howard-Johnston J., The De administrando imperio: a Re-Examination of the Text and a Re-Evaluation of its Evidence about the Rus, [in:] Les centres proto-urbains russes entre Scandinavie, Byzance et Orient, ed. M. Kazanski, Paris 2000 [= Réalités Byzantines, 7], p. 301–336.
Google Scholar

Jakobsson S., The Varangians. In God’s Holy Fire, London 2020 [= New Approaches to Byzantine History and Culture] https://doi.org/10.1007/978-3-030-53797-5
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-53797-5

Jusupović A., Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów) w latopisarskiej kolekcji historycznej, Kraków–Warszawa 2019.
Google Scholar

Kamiński A., Jaćwież. Terytorium, ludność, stosunki gospodarcze i społeczne, Łódź 1953.
Google Scholar

Kaštanov S., K voprosu o proischoždenii teksta russko-vizantijskich dogovorov X v. v sostave Povesti vremennych let, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskaja struktura Drevnerusskogo gosudarstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, ed. E. Mel’nikova, Moskva 1996, p. 39–42.
Google Scholar

Kibin’ A., Jatvjagi v X–XI vv.: «baltskoe plemja» ili «beregovoe bratstvo»?, “Studia Slavica et Balcanica Petropolitana” 2.4, 2008, p. 117–132.
Google Scholar

Kibin’ A., Ot Jatvjazi do Litvy. Russkoe pogranič’e s jatvjagamii litvoj i Litvoj v X–XIII vekach, Moskva 2014.
Google Scholar

Kobiščanov Ju., Poljud’e. Jablenie otečestvennoj i vsemirnoj istorii civilizatcij, Moskva 1995.
Google Scholar

Konovalova I., Pečenežskoe dos’e Konstantina Bagrjanorodnogo, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Problemy èllinizma i obrazovanija Bosporskogo carstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, еd. А. Podosinov, Москва 2009.
Google Scholar

Koroljuk V., Zapadnye slavjane i Kievskaja Rus’ v X–XI vv., Moskva 1964.
Google Scholar

Korpela J., Beiträge zur Bevölkerungsgeschichte und Prosopographie der Kiever Rus’ bis zum Tode von Vladimir Monomah, Jyväskylä 1995.
Google Scholar

Kotljar N., Drevnerusskaja gosudarstvennost’, Sankt-Peterburg 1998.
Google Scholar

Kozlov S., Konstantin Bagrjanorodnyj o pečenežskich «femach» (DAI. cap. 37) i problema ego istočnikov, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Migracii, rasselenie, vojna kak faktory politogeneza. Čtenijaja pamjati V.T. Pašuto, ed. T. Džakson, Moskva 2012, p.113–120.
Google Scholar

Kuczyński S.M., Studia z dziejów Europy wschodniej X–XVII w., Warszawa 1965.
Google Scholar

Kuzenkov P., Iz istorii načal’nogo ètapa vizantijsko-russkich otnošenij, “Исторический вестник” / “Istoričeskij vestnik” 1, 2012–2015, p. 52–97.
Google Scholar

Lehr-Spławiński T., Lędzice – Lędzianie – Lachowie, [in:] Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, Poznań 1959.
Google Scholar

Litavrin G., Russko-vizantijskie svjazi v seredine X veka, “Вопросы истории” / “Voprosy istorii” 6, 1986, p. 41–52.
Google Scholar

Litavrin G., Sostav posol’stva Ol’gi v Konstantinopole i «dary» imperatora, [in:] G. Litavrin, Vizantijskie očerki, Moskva 1982.
Google Scholar

Litavrin G., Vizantija, Bolgarija, Drevnjaja Rus’ (IX – načalo XII v.), Sankt-Peterburg 2000.
Google Scholar

Litvina A., Uspenskij F., Vybor imeni u russkich knjazej v X–XVI vv. Dinastičeskaja istorija skvoz’ prizm antroponimiki, Moskva 2006.
Google Scholar

Lovmjan’skij Ch., Rus’ i normanny, Moskva 1985.
Google Scholar

Łowmiański H., Lędzianie, “Slavia Antiqua” 4, 1953, p. 97–116.
Google Scholar

Łowmiański H., Początki Polski, vol. V, Warszawa 1977.
Google Scholar

Łowmiański H., Prusy pogańskie, Toruń 1938.
Google Scholar

Łowmiański H., Stosunki polsko-pruskie za Piastów, [in:] H. Łowmiański, Prusy – Litwa – Krzyżacy, Warszawa 1989, p. 97–124.
Google Scholar

Łowmiański H., Studia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań 1983.
Google Scholar

Malingoudi J., Die russisch-byzantinischen Verträge des 10. Jhds. aus diplomatischer Sicht, Thessaloniki 1994.
Google Scholar

Malingudi Ja., Russko-vizantijskie dogovory v X v. v svete diplomatiki, “Византийский временник” / “Vizantijskij vremennik” 57, 1997, p. 58–87.
Google Scholar

Mel’nikova E., Rosy i ich paktioty v traktate «Ob upravlenii imperiej» Konstantina VII Bagrjanorodnogo, [in:] «Po ljubvi, v’’ pravdù, bezo vsjakie chitrosti». Druz’ja i kollegi k 80-letiju V.A. Kučkina, Moskva 2014, p. 75–88.
Google Scholar

Mikhailova Y., [rec.:] Ocherki nachal΄noi Rusi by Tolochko Aleksei…, “Slavic Review” 4, 2017, p. 1117–1118 https://doi.org/10.1017/slr.2017.317
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/slr.2017.317

Nazarenko A., Drevnjaja Rus’ na meždunarodnych putjach. Meždisciplinarnye očerki kul’turnych, torgovych, političeskich svjazej IX–XII vv., Moskva 2001.
Google Scholar

Nazarenko A., Knjaz’ i družina v èpochu dogovorov Rusi s Grekami, [in] Rus’ v IX–XII vekach. Obščestvo, gosudarstvo, kul’tura, ed. N.A. Makarov, A.E. Leont’ev, Moskva–Vologda 2014, p. 14–24.
Google Scholar

Nazarenko A., Nekotorye soobraženija o dogovore Rusi s Grekami 944 g. v svjazi s političeskoj strukturoj Drevnerusskogo gosudarstva, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskaja struktura Drevnerusskogo gosudarstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, ed. E. Mel’nikova, Moskva 1996, p. 58–63.
Google Scholar

Nazarenko A., Nemeckie latinojazyčnye istočniki IX–XI vekov. Teksty, perevod, kommentarij, Moskva 1993 [= Древнейшие источники по истории Восточной Европы / Drevnejšie istočniki po istorii Vostočnoj Evropy].
Google Scholar

Nazarenko A., «Sly i gostie». O strukture političeskoj èlity Drevnej Rusi v pervoj polovine – seredine X v., [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskie instituty i verchovnaja vlast’. XIX Čtenija. XIX Čtenija pamjati V.T. Pašuto, Moskva, 16–18 aprelja 2007 g. Materialy konferencii, Moskva 2007, p. 169–174.
Google Scholar

Noonan T., European Russia, c. 500–c. 1050, [in:] The New Cambridge Medieval History, vol. III, ed. T. Reuter, Cambridge–New York 2000 https://doi.org/10.1017/CHOL9780521364478.020
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CHOL9780521364478.020

Obnorskij S., Jazyk dogovorov russkich s grekami, “Язык и мышление” / “Jazyk i myšlenie” 6–7, 1936, p. 97–103.
Google Scholar

Obolensky D., The Byzantine Commonwealth. Eastern Europe 500–1453, London 1971.
Google Scholar

Obolensky D., Byzantium and the Slavs, London 1971.
Google Scholar

The Oxford Dictionary of Byzantium, vol. I–III, ed. A. Kazdhan, Oxford–New York 1991.
Google Scholar

Paroń A., The Pechenegs. Nomads in the Political and Cultural Landscape of Medieval Europe, Boston–Leiden 2021 [= East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450–1540, 72] https://doi.org/10.1163/9789004441095
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789004441095

Paroń A., Pieczyngowie. Koczownicy w krajobrazie politycznym i kulturowym średniowiecznej Europy, Wrocław 2015.
Google Scholar

Paroń A., Pieczyngowie na kartach “De administrando imperio” Konstantyna VII Porfirogenety, “Acta Universitatis Wratislaviensis. Classica Wratislaviensia” 27, 2007, p. 97–112.
Google Scholar

Pašuto V., Letopisnaja tradicija o «plemennych knjaženijach» i varjažskij vopros, [in:] V. Pašuto, Rus’, Pribaltika, papstvo, Moskva 2011.
Google Scholar

Pašuto V., Vnešnjaja politika Drevnej Rusi, Moskva 1968.
Google Scholar

Pčelov E., Rjurikoviči. 1000 let odnogo roda. Istorija dinastii, Moskva 2001.
Google Scholar

Poppe A., O tytule wielkoksiążęcym na Rusi, “Przegląd Historyczny” 73.3, 1984, p. 423–439.
Google Scholar

Poppe A., Przecława, [in:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych, vol. IV, ed. G. Labuda, Z. Stieber, Warszawa 1970, p. 37.
Google Scholar

Powierski J., Bałtowie i ich relacje z Polska do końca XII wieku (na tle stosunków w strefie bałtyckiej), [in:] J. Powierski, Prussica. Artykuły wybrane z lat 1965–1995, vol. II, Malbork 2005.
Google Scholar

Powierski J., Czynniki warunkujące rozwój polityczny ludów zachodniobałtyjskich, “Acta Baltico-Slavica” 19, 1990, p. 93–143.
Google Scholar

Powierski J., Najdawniejsze nazwy etniczne z terenu Prus i niektórych obszarów sąsiednich, “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2, 1966, p. 161–183.
Google Scholar

Presnjakov A., Knjažoe pravo v Drevnej Rusi. Očerki po X–XII vekam, Moskva 1993.
Google Scholar

Priselkov M., Kievskoe gosudarstvo vtoroj poloviny X v. po vizantijskim istočnikam, “Ученые записки Ленинградского государственного университета” / “Učenye zapiski Leningradskogo gosudarstvennogo universiteta” 73, 1941, p. 215–246.
Google Scholar

Rukavišnikov A., Problema «nepriznanija rodstva» vrannesrednevekovych chronikach i Povest’ vremennych let, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Mnimye real’nosti v antičnoj i srednevekovoj istoriografii. Čtenija Pamjativ. T. Pašuto, ed. E.A. Mel’nikova, Moskva 2002, p. 198–202.
Google Scholar

Rybakov B., Kievskaja Rus’ i russkie knjažestva XII–XIII vekov, Moskva 1982.
Google Scholar

Ščavelev A., Ešče raz ob identifikacii i lokalizacii slavjanskogo «plemeni» Λενζανῆνοι / Λενζενίνοι / * lędjane, [in:] Vspomogatel’nye i special’nye nauki istorii v XX – načale XXI v. Prizvanie, tvorčestvo, obščestvenno služenie istorika. Materialy XXVI Meždunarodnoj naučnoj konferencii, Moskva 2014, p. 424–427.
Google Scholar

Ščavelev A., «Plemena» vostočnych slavjan ètapy zavoevanija i stepen’ zavisimosti ot deržavy Rjurikovičej v X v., [in:] Rus’ èpochi Vladimira Velikogo. Gosudarstvo, cerkov’, kul’tura, ed. N. Makarov, A. Nazarenko, Moskva–Vologda 2017.
Google Scholar

Ščavelev A., Slavjanskie «plemena» Vostočnoj Evropy X – pervoj poloviny XI v.: autentifikacija, lokalizacija i chronologija, “Studia Slavica et Balcanica Petropolitana” 2, 2015, p. 99–133.
Google Scholar

Shepard J., Some Problems of Russo-Byzantine Relations c. 860–c. 1050, “The Slavonic and East European Review” 52, 1976, p. 10–33.
Google Scholar

Shepard J., Franklin S., The Emergence of Rus, 750–1200, London–New York 1996.
Google Scholar

Skrynnikov P., Istoričeskij fakt i letopis’, “Труды Отдела древнерусской литературы” / “Trudy Otdela drevnerusskoj literatury” 50, 1997, p. 311–303.
Google Scholar

Skulina T., Staroruskie imiennictwo osobowe, vol. I–II, Warszawa 1974.
Google Scholar

Skulina T., Swoboda W., Wołodzisław, [in:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych, vol. VI, ed. G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, p. 573.
Google Scholar

Slovnik jazyka staroslovenskeho, vol. III, ed. B. Havranek, J. Petr, Praha 1982.
Google Scholar

Sophocles E.A., Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods, Hildesheim–Zurich–New York 1992.
Google Scholar

Sorlin I., Les traités de Byzance avec la Russie au Xe siècle (I–II), “Cahiers du Monde russe” 2.3–4, 1961, p. 313–360, 447–475 https://doi.org/10.3406/cmr.1961.1484
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/cmr.1961.1484

Stefanovič P., Kogo predstavljali posly «ot roda ruskago» v dogovore Rusi s Grekami 944 g.?, “Древняя Русь. Вопросы медиевистики” / “Drevnjaja Rus’. Voprosy mediyevistiki” 3, 2001, p. 19–57.
Google Scholar

Stefanovič P., Pravjaščaja verchuška Rusi po russko-vizantijskim dogovoram X v., “Труды Института российской истории РАН” / “Trudy Instituta rossijskoj istorii RAN” 11, 2013, p. 19–57.
Google Scholar

Strässle P.M., Το Μονοξυλον in Konstantin VII. Prophyrogennetos’ Werk «De Administrando Impero », “Études balkaniques” 2, 1990, p. 93–106.
Google Scholar

Sverdlov M., Domongol’skaja Rus’. Knjaz’ i knjažeskaja vlast’ na Rusi VI – pervoj treti XIII v.v., Sankt-Peterburg 2003.
Google Scholar

Temušev S., Nalogi i dan’ v Drevnej Rusi, Minsk 2015.
Google Scholar

Thomson V., The Relations between Ancient Russia and Scandinavia and the Origin of the Russian State, Oxford 1977.
Google Scholar

Toločko A., Očerki načal’noj Rusi, Kiev–Sankt-Peterburg 2015.
Google Scholar

Trubačev O., Ètnogenez i kul’tura drevnejšich Slavjan. Lingvističeskie issledovanija, Moskva 2002.
Google Scholar

Tupikov N., Slovar’ drevnerusskikch ličnykch sobstvennykch imen, Sankt-Peterburg 1903.
Google Scholar

Uspenskij F., Skandinavy. Varjagi. Rus’. Istoriko-filologičeskie očerki, Moskva 2002.
Google Scholar

Vasiliev A., The Second Russian Attack on Constantinople, “Dumbarton Oaks Papers” 6, 1951, p. 161 + 163–225 https://doi.org/10.2307/1291086
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1291086

Veselovskij S., Onomastikon. Drevnerusskie imena, prozvišča i familii, Moskva 1974.
Google Scholar

Vovina-Lebedeva B., Ugašhij mir drevnerusskikch letopisej: vzgljad segodnja, “Российская история” / “Rossijskaja istorija” 4, 2019, p. 3–27.
Google Scholar

Žich M., Lendzjane Konstantina Bagrjanorodnogo i Radimiči «ot roda Ljahov» https://zapadrus.su/slavm/ispubsm/1969-lendzyane-konstantina-bagryanorodnogo-i-radimichi-ot-roda-lyakhov.html
Google Scholar