Istnieje nowsza wersja tego artykułu opublikowanego 2024-04-17. Przeczytaj wersję najnowszą.

Doktryna 'ultra vires' – odwrócenie integracji czy gwarancja jej trwałości?

Autor

Lidia Bober Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji https://orcid.org/0009-0003-5167-8612

DOI:

https://doi.org/10.18778/2956-3747.4.02

Słowa kluczowe:

kontrola ultra vires, tożsamość konstytucyjna, prymat prawa unijnego, pytania prejudycjalne, pluralizm konstytucyjny

Abstrakt

Artykuł przedstawia źródła kontroli ultra vires. Podąża za ewolucją tej doktryny na przykładzie wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz porównuje ich postawę wobec integracji europejskiej. Niektóre z podnoszonych przez państwa członkowskie argumentów mogą doprowadzić do pogodzenia odmiennych interesów. Inne świadczą o woli wybierania wyłącznie odpowiadających im zobowiązań.

Bibliografia

Bainczyk M., Polski i niemiecki Trybunał Konstytucyjny wobec członkostwa państwa w Unii Europejskiej, Wrocław 2017.
Zobacz w Google Scholar

Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa 2020.
Zobacz w Google Scholar

Biernat S., Trybunał Konstytucyjny wobec prawa unijnego dawniej i dzisiaj, [w:] O wolność i prawo. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu, red. B. Błońska, Ł. Chojniak, B. Gruszczyńska, A. Kosyło, K. Witkowska-Rozpara, D. Woźniakowska-Fajst, Warszawa 2022.
Zobacz w Google Scholar

Bobek M., The Impact of the European Mandate of Ordinary Courts on the Position of Constitutional Courts, „Constitutional Conversations in Europe” 2012, s. 13–14, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1958866 (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Bonelli M., The Taricco Saga and the Consolidation of Judicial Dialogue in the European Union, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2018, vol. 25 (3).
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1023263X18773046

Canivet G., The French Constitution and EU law: An approach through the Complexity of Legal Power Relations, 2021, https://geopolitique.eu/en/articles/french-constitution-and-european-union-law-approach-through-the-complexity-of-legal-power-relations/ (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Doktór-Bindas K., Tożsamość konstytucyjna jako controlimite w Republice Włoskiej, [w:] Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Harasimiuk D.E., Tożsamość narodowa i konstytucyjna V Republiki Francuskiej, [w:] Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Jachimowicz K., Orzecznictwo sądów konstytucyjnych krajów Unii Europejskiej wobec orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2021.
Zobacz w Google Scholar

Kabat-Rudnicka D., Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej a sądownictwo konstytucyjne – wielopoziomowa współpraca czy rywalizacja?, Kraków 2015.
Zobacz w Google Scholar

Kranz J., Ex oriente lex…, „Monitor Konstytucyjny”, 7.05.2021 r., https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/18089 (dostęp: 19.01.2024).Kranz J., O kompetencjach powierzonych Unii Europejskiej, „Monitor Konstytucyjny”, 15.12.2020 r., https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/16552 (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Kumm M., The Jurisprudence of Constitutional Conflict: Constitutional Supremacy in Europe before and after the Constitutional Treaty, „European Law Journal” 2005, nr 11.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0386.2005.00260.x

Mayer F.C., The Ultra Vires Ruling: Deconstructing the German Federal Constitutional Court’s PSPP decision of 5 May 2020, „European Constitutional Law Review”, 1.12.2020 r.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S1574019620000371

Ochmański J.W., Spory o działania ultra vires w Unii Europejskiej, Warszawa 2023.
Zobacz w Google Scholar

Peters A., Supremacy Lost: International Law Meets Domestic Constitutional Law, 1.09.2009 r., „Vienna Online Journal on International Constitutional Law”, vol. 3, https://ssrn.com/abstract=1559002 (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Petersen N., Wasilczyk P., The Primacy of EU Law and the Polish Constitutional Law Judgment, Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs Directorate-General for Internal Policies PE 734.568 – 06.2022.
Zobacz w Google Scholar

Półtorak N., Kilka uwag o skutkach wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21 dla stosowania prawa unijnego przez polskie sądy, „Europejski Przegląd Sądowy”, grudzień 2021.
Zobacz w Google Scholar

Sołtys A., Pluralistyczna koncepcja relacji prawa UE i prawa krajowego wobec współczesnych wyzwań dla europejskiego porządku konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2021, nr 4.
Zobacz w Google Scholar

Wójtowicz K., Poszanowanie tożsamości konstytucyjnej państw członkowskich Unii Europejskiej, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 4 (99).
Zobacz w Google Scholar

Wyrozumska A., Wyrok FTK z 5.05.2020 r. w świetle podobnych orzeczeń sądów innych państw członkowskich Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2020, nr 9.
Zobacz w Google Scholar

Ziller J., The Conseil d’Etat refuses to follow the Pied Piper of Karlsruhe, 24.04.2021, „Verfassungsblog”, https://verfassungsblog.de/the-conseil-detat-refuses-to-follow-the-pied-piper-of-karlsruhe/ (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Karta Narodów Zjednoczonych (Dz.U. z 1947 r., nr 23, poz. 90).
Zobacz w Google Scholar

Konstytucja Republiki Francuskiej z 4.10.1958 r., http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/francja.html (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Konstytucja Republiki Włoskiej z 27.12.1947 r., http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/wlochy.html (dostęp: 19.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Traktat z Lizbony (Dz.U. C 306 z 17.12.2007, s. 1–271).
Zobacz w Google Scholar

Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej (Dz.U. C 191 z 29.07.1992 r., s. 1–112).
Zobacz w Google Scholar

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.06.2016 r., s. 47).
Zobacz w Google Scholar

Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. C 202 z 7.06.2016 r., s. 13).
Zobacz w Google Scholar

Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347).
Zobacz w Google Scholar

Decyzja 2015/774 Europejskiego Banku Centralnego (UE) z 4.03.2015 r. w sprawie programu zakupu aktywów sektora publicznego na rynkach wtórnych (Dz.Urz. UE 2015, L 121, s. 20), zmieniona decyzją 2017/100 Europejskiego Banku Centralnego (UE) z 11.01.2017 r. (Dz.Urz. UE 2017, L 16, s. 51).
Zobacz w Google Scholar

Decyzja RK z 9.04.1992 r., 92-308 DC.
Zobacz w Google Scholar

Decyzja RS z 21.04.2021 r., 393099.
Zobacz w Google Scholar

Opinia RG Cruza Villalóna z 14.01.2015 r., C-62/14, Peter Gauweiler i in. v. Deutscher Bundestag, ECLI:EU:C:2015:45.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok CC z 22.10.1975 r., 232/1975.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/jama.1975.03250010016014

Wyrok CC z 5.06.1984 r., 170/1984.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok FTK z 29.05.1974 r., BVerfGE 37.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3828/lhr.29.1.37

Wyrok FTK z 22.10.1986 r., BVerfGE 73.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-99062-4_2

Wyrok FTK z 12.10.1993 r., BVerfGE 89, 155.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0378-5173(93)90117-X

Wyrok FTK z 30.06.2009 r., 2 BvE 2/08.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok FTK z 6.07.2010 r., 2 BvR 2661/06.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok FTK z 6.11.2019 r., 1 BvR 16/13.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok FTK z 5.05.2020 r., 2 BvR 859/15.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok RK z 15.10.2021 r., 2021-940 QPC, Société Air France.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok RS z 8.02.2007 r., Société Arcelor Atlantique et Lorraine et autres, nr 287110.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TK z 11.05.2005 r., K 18/04, OTK ZU nr 5/A/2005, poz. 49.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TK z 24.11.2010 r., K 32/09, OTK ZU nr 9/A/2010 r., poz. 108.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TK z 14.07.2021 r., P 7/20, OTK-A 2021, poz. 49.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1055/s-0041-1735724

Wyrok TK z 7.10.2021 r., K 3/21, OTK ZU A/2022, poz. 65.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s12614-021-0050-7

Wyrok TK z 11.12.2023 r., K 8/21, Dz.U. z 2023 r., poz. 2735.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 15.07.1964 r., C-6/64, Costa v. E.N.E.L., ECLI:EU:C:1964:66.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1088/0031-9112/15/3/009

Wyrok TS z 9.03.1978 r., C-106/77, Simmenthal, ECLI:EU:C:1978:49.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/4512322

Wyrok TS z 22.10.1987 r., C-314/85, Foto-Frost, ECLI:EU:C:1987:452.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 22.11.2005 r., C-144/04, Mangold v. Helm, ECLI:EU:C:2005:709.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 26.02.2013 r., C-399/11, Melloni v. Ministerio Fiscal, ECLI:EU:C:2013:107.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 8.09.2015 r., C-105/14, Taricco, ECLI:EU:C:2015:555.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 5.12.2017 r., C-42/17, Taricco II (M.A.S. i M.B.), ECLI:EU:C:2017:936.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 10.12.2018 r., C-621/18, Wightman i in., ECLI:EU:C:2018:999, pkt 63.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 11.12.2018 r., C-493/17, Weiss i in, ECLI:EU:C:2018:1000.
Zobacz w Google Scholar

Wyrok TS z 6.10.2020 r., C-512/18, French Data Network, ECLI:EU:C:2020:791.
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2024-04-17

Wersje

2024-06-13 - (2)
2024-04-17 - (1)

Jak cytować

Bober, L. (2024). Doktryna ’ultra vires’ – odwrócenie integracji czy gwarancja jej trwałości?. Paragraf. Studia Z Prawa I Administracji, (4), 15–28. https://doi.org/10.18778/2956-3747.4.02