Dzieje obozu NKWD/MWD nr 503 Kemerowo, ze szczególnym uwzględnieniem pobytu w nim osób aresztowanych w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku

Autor

  • Dariusz Węgrzyn BBH IPN Katowice

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.18.04

Słowa kluczowe:

deportacja, radzieckie obozy pracy, zesłanie

Abstrakt

The article describes the process of detaining civilians by the agents of NKVD nad SMERSH (counter-intelligence agency in the Red Army) in the years 1944–1945, when the Red Army was entering to Central and Eastern Europe. The fortunes of arrested by soviets are presented by the example of one of three crucial camps located in Siberia, where people detained in 1945 were sent; between them there were also Poles – mainly from Eastern Pomerania and Upper Silesia. It was camp number 503 with its headquarters in Kemerowo. Basic historical records used in the study are reports written by the camp’s management to Main Administration for Affairs of Prisoners of War and Internees (GUPVI) and the witnesses’ accounts of their stay in the camp. The article describes the organization of the camp, living conditions of the detainees, the ways of employing them in siberian industry, question of deaths and comeback of these prisoners, who managed to survive the stay in the camp.

Bibliografia

Teczka specjalna J. W. Stalina. Raporty NKWD z Polski 1944–1946, wybór i oprac. T. Cariewskaja, A. Chmielarz, A. Paczkowski, E. Rosowska, Sz. Rudnicki, Warszawa 1998.
Google Scholar

„Wywieziono nas bydlęcymi wagonami”. Relacje deportowanych z Górnego Śląska do Związku Sowieckiego w 1945 roku, wybór i opracowanie S. Rosenbaum, D. Węgrzyn, Katowice 2015.
Google Scholar

Arkusz A., Obywatele polscy w obozie NKWD–MWD ZSRR nr 178–454 w Riazaniu w latach 1944–1947, Kraków 2010.
Google Scholar

Borkowska E.H., Dyklong U., Jonderko A., „Mieli wrócić za czternaście dni”. Mieszkańcy Ostropy w obozach pracy przymusowej w Związku Sowieckim (1945–1949), Katowice–Gliwice 2014.
Google Scholar

Golec J., Bojda S., Steller Paweł, „Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej”, t. 2, Cieszyn 1995.
Google Scholar

Golon M., Polityka radzieckich władz wojskowych i policyjnych na Pomorzu Nadwiślańskim w latach 1945– 1947, Toruń 2001.
Google Scholar

Holzer J., Europa zimnej wojny, Kraków 2012.
Google Scholar

Materski W., Dyplomacja Polski „lubelskiej” lipiec 1944 – marzec 1947, Warszawa 2007.
Google Scholar

„Niech świat pamięta o nas…”. Losy osób deportowanych do ZSRS z terenu Górnego Śląska w 1945 r., pod red. K. Banaś, Katowice 2016.
Google Scholar

Orte des Gewahrsams von deutschen Kriegsgefangenen in der Sowjetunion (1941–1956). Findbuch, Dresden– Kaseel–Moskau–München 2010.
Google Scholar

Paweł Steller. życie i twórczość, część pierwsza: życie (1895–1974), pod red. A. Barnaś, Katowice 2006.
Google Scholar

Wywózka. Deportacje mieszkańców Górnego Śląska do obozów pracy przymusowej w Związku Sowieckim w 1945 roku. Faktografia – konteksty – pamięć, pod red. S. Rosenbauma i D. Węgrzyna, Katowice 2014.
Google Scholar

Бельков А.В., Орлов М.А., Иностранные военнопленные и интернированные как одна из волн принудительной миграции на территории Кемеровской области (1944–1950 гг.), „Вестник Вятского государственного гуманитарного университета” № 4/2005, Вятск 2005.
Google Scholar

Государственный Комитет Обороны СССР. Постановления и деятельность 1941–1945 гг. Аннотированный каталог в двух томах, T. 2: 1944–1945, Москва 2015.
Google Scholar

Долголюк А., Маркдорф Н.М., Военнопленные в Сибири 1943–1955 гг. Историческое исследование и документальные материалы, часть I, Новосибирск 2014.
Google Scholar

Долголюк А., Маркдорф Н.М., Иностранные военнопленные и интернированные в Сибири (1943–1950), Москва 2016.
Google Scholar

Долголюк А., Маркдорф Н.М., Иностранные военнопленные и интернированные в сибирской экономике (1944–1956 гг.), „Иркутский историко-экономический ежегодник”, Иркутск 2014.
Google Scholar

Конасов В.Б., Военнопленные и интернированные граждане Германии: путь на родину из СССР (1940– 1950-е годы). Документы, факты, комментарии, Москва 2001.
Google Scholar

Кузьминых А.Л., Система военного плена и интернирования в СССР. Генезис, функционировние, лагерный опыт (1939–1956 гг.), Архангельск 2014 (na prawach rękopisu). Wersja książkowa zob. Кузьминых А.Л., Военный плен и интернирование в СССР (1939–1956 годы), Вологда 2016.
Google Scholar

Маркдорф Н.М., Медико-санитарное обеспечение иностранных военнопленных и интернированных в лагерях и рабочих батальонах Западной Сибири: 1943–1950 гг., Вестник Омского университета, № 3 (65) / 2012, Омск 2012.
Google Scholar

Орлов М.А., Кемеровский лагерь военнопленных и интернированых № 503 (1945–1949 гг.), „Вестник Кузбасского государственного технического университета” № 1 (101), Кемерово 2014.
Google Scholar

Региональные структуры ГУПВИ НКВД–МВД СССР 1941–1951. Отчетно – информационные документы, под ред. М. М. Загорулько, Т. 5, к. 2, Волгоград 2006.
Google Scholar

Репрессии против поляков и польских граждан, Москва 1997.
Google Scholar

Русский архив: Великая Отечественная. Т. 24 (13), Иностранные военнопленные второй мировой войны в СССР, под ред. А. В. Золоторева, Москва 1996.
Google Scholar

Шахтерские города Кузбасса в годы Великой Отечественной войны. Материалы региональной научно-практической конференции (Прокопьевск, 28 мая 2015 г.), Кемерово 2015.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2018-07-16

Jak cytować

Węgrzyn, D. (2018). Dzieje obozu NKWD/MWD nr 503 Kemerowo, ze szczególnym uwzględnieniem pobytu w nim osób aresztowanych w Europie Środkowo-Wschodniej w 1945 roku. Studia Z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX I XX Wieku, 18, 53–78. https://doi.org/10.18778/2080-8313.18.04