Polacy na Uralu w latach 60.–80. XIX wieku w świetle wspomnień Władysława Zahorskiego

Jolanta Sikorska-Kulesza

doi:10.18778/2080-8313.17.03

Autor

Jolanta Sikorska-Kulesza Uniwersytet Warszawski, Instytut Historyczny

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.17.03

Słowa kluczowe:

Władysław Zahorski, pamiętnik, zesłańcy, Syberia, Ufa

Abstrakt

The article is based on a fragment of the diary of Władysław Zahorski, still in the manuscript, entitled “My memories” and rich literature on the subject. It was written down years later, therefore it should be analyzed with great sensitivity and it should be careful to formulate conclusions. The author of the diary was a well-known Vilnius doctor, cultural and social activist and the author of many works on the history and monuments of Vilnius. The article deals with the problems of exiles in Ufa, observed from the position of a child from the intelligentsia family from western Krai. The author came from a family, whose social position and material status were definitely better than those Poles who were subjected to forced exile in post-January realities. In the diary it can be found the unknown and valuable information, that complements the current state of knowledge about the life of exiles of this part of Siberia. In addition, it creates a cognitive perspective concerning the exiles in the consciousness of a generation of insurgents’ children in 1863, to which Władysław Zahorski belonged.

Bibliografia

Zahorski W., „Moje wspomnienia”, t. I–IV, rkps II. 10.455. [Biblioteka Narodowa w Warszawie].
Google Scholar

Archiwum Władysława Zahorskiego, „Dokumenty osobiste Bronisława Zahorskiego i jego żony Marii z Jawłowskich”, rkps IV 10.451, mf. 30866–30 875 (formularnyj spisok), 30863. [Biblioteka Narodowa w Warszawie].
Google Scholar

Korzon T, Mój pamiętnik przedhistoryczny, Kraków 1912.
Google Scholar

Pamiętniki Jakuba Gieysztora z lat 1857–1865, t. 2, Wilno 1913.
Google Scholar

Caban W., Dom syberyjski polskich zesłańców politycznych w latach czterdziestych-siedemdziesiątych XIX w., [w:] Dom – spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX w. Zbiór studiów, red. Z. Opacki i D. Płaza-Opacka, Gdańsk 2008, s. 107–119.
Google Scholar

Caban W., Zsyłka Polaków na Syberię w XIX wieku. Przegląd publikacji polskich i rosyjskich/radzieckich, „Przegląd Historyczny” 2014, t. 105, z. 4, s. 99–123.
Google Scholar

Caban W., Michalska-Bracha L., Kobiety powstania styczniowego na Syberii. Zesłanki do Usola i Kunguru, [w:] Postawy i aktywność kobiet w czasie powstania styczniowego 1863–1864 (Na tle polskich konspiracji i działalności powstańczej doby zaborowej), pod red. T. Kulak, J. Dufrat, M. Piotrowskiej-Marchewy, Wrocław 2013, s. 163–189.
Google Scholar

Caban, W., Michalska-Bracha L., „Orenburski domek” Stanisława Miaskowskiego. Z badań nad lwowską kolekcją listów zesłańca postyczniowego (1863–1867), [w:] Zesłańcy postyczniowi w Imperium Rosyjskim. Studia dedykowane profesor Wiktorii Śliwowskiej, red. E. Niebelski, Lublin–Warszawa 2008, s. 177–190.
Google Scholar

Groniowski K., Emigracja z ziem zaboru rosyjskiego (1864–1918), [w:] Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych (XVIII–XX w.), red. A. Pilch, Warszawa 1984, s. 223–230.
Google Scholar

Kijas A., Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Warszawa–Poznań 2000.
Google Scholar

Kumor B., Kościół i katolicy w cesarstwie rosyjskim (do 1918 roku), [w:] Odrodzenie Kościoła katolickiego w byłym ZSRR, red. E. Walewander, Lublin 1993.
Google Scholar

Latypowa W.W., Poljaki na Jużnom Urale (XVII – naczało XX weka). Oczerki istoriko-kul’turnogo nasledija, Ufa 2010.
Google Scholar

Latypowa W.W., Polskije ssylnye na Jużnom Urale posl`e wosstanija 1863–1864 godow i ich wzaimootnoszenija c mestnym naseleniem, [w:] Polacy a Rosjanie. Materiały z konferencji „Polska-Rosja. Rola polskich powstań narodowych w kształtowaniu wzajemnych wyobrażeń”. Warszawa-Płock, 14–17 maja 1998, pod red. T. Epszteina, Warszawa 2000, s. 278–279.
Google Scholar

Łukawski Z., Polacy w Rosji: 1863–1914, Wrocław–Warszawa–Kraków 1978.
Google Scholar

Niewiara A., Moskwicin–Moskal–Rosjanin w dokumentach prywatnych. Portret, Łódź 2006.
Google Scholar

Pająk J. Z., Szczepański J., Problemy identyfikacji i interpretacji źródeł pamiętnikarskich z ziem zabranych w XIX w. (casus Jana Bispinga i Jana Witorta), [w:] Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych – rola i miejsce w badaniach historycznych, red. W. Caban i L. Michalska-Bracha, Warszawa 2017.
Google Scholar

Poljaki w Piermskom kraie: oczerki istorii i etnografii, Sankt Peterburg 2009.
Google Scholar

Sikorska-Kulesza J., Dzieciństwo i młodość a tożsamość narodowa. Wspomnienia Władysława Zahorskiego, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2011/2012, t. 10/11, s. 6–26.
Google Scholar