Komunikacja przez użycie siły: legiony polskie we Włoszech jako instrument apelu do „Europy” (1848–1849)

Abstrakt

Plan powołania do życia legionów polskich we Włoszech (1848) był najczęściej analizowany przez pryzmat działań dyplomatycznych Hôtelu Lambert oraz ich słabej wojskowej efektywności. Artykuł ten – na podstawie materiałów archiwalnych – interpretuje inicjatywę legionową Czartoryskiego z punktu widzenia szerszej gry propagandowej prowadzonej przez księcia w Europie. Legiony miały za zadanie zjednanie sprawie polskiej europejskiej opinii publicznej. Odwoływały się do pozytywnych konotacji idei przemocy jako uświęconego europejską tradycją prawa wolnych ludzi do stawiania zorganizowanego oporu uzurpatorom oraz do hołubionej tradycji włoskich legionów Dąbrowskiego.

Dlatego właśnie Czartoryski wydawał się zadowolony z wartości propagandowej działań swoich agentów we Włoszech, którym udał się nie lada wyczyn – umieszczenia Polaka na czele całej armii włoskiej (piemonckiej). Wizja legionów jako zalążka armii polskiej wydawała się tutaj grać rolę drugorzędną.