Wizerunek Waltera Pelzhausena, komendanta więzienia w Radogoszczu w zeznaniach i wspomnieniach byłych więźniów

Jakub Parol

doi:10.18778/0208-6050.105.09

Autor

Jakub Parol Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi https://orcid.org/0000-0001-8224-9595

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.105.09

Słowa kluczowe:

Radogoszcz, Pelzhausen, więzienie

Abstrakt

Więzienie Radogoszcz należało do niemieckiej policji i znajdowało się we wsi niedaleko Łodzi. Jego komendantem był Walter Pelzhausen, urodzony w 1891 r. w Arnstadt. W trakcie pierwszej wojny światowej służył w armii niemieckiej. Po zakończeniu działań wojennych pracował w policji. Niedługo po wybuchu drugiej wojny światowej został przeniesiony do Litzmanstadt-Łódź, służąc od października 1939 r. do lipca 1940 r. w Schutzpolizei Litzmanstadt, otrzymując stopień służbowy „Maister of Schutzpolizei”. W lipcu 1940 r. objął zarząd nad więzieniem w Radogoszczu. Komendant był zdegenerowanym psychopatą. Bił każdego napotkanego na swojej drodze więźnia. Osobiście zastrzelił dziewięciu osadzonych, którzy ukradli chleb z więziennego magazynu. W 1945 r. komendant wraz z personelem więzienia dokonał masowego mordu, zabijając ponad 1000 więźniów. Po drugiej wojnie światowej były komendant został schwytany we Frankfurcie (strefa amerykańska). Wydany został polskiemu wymiarowi sprawiedliwości, który w 1947 r. skazał go na śmierć. Stracono go w więzieniu na ul. Sterlinga w 1948 r. W trakcie procesu karnego więźniowie stwierdzili jednogłośnie, że był najbrutalniejszy wśród całej załogi więzienia.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi [AIPN], Akta Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w sprawie zbrodni popełnionych w latach 1939–1945 przez hitlerowców w więzieniu policyjnym w Radogoszczu w Łodzi [OKŚZpNP], sygn. Ds. 67/67, t. I–IV.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi [AIPN], Akta Prokuratora Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie Józefa Zawierki, sygn. Ld 498/179.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi [AIPN], Akta Prokuratora Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie Waltera Pelzhausena, sygn. Ld. 498/28, t. I–V.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi [AIPN], Główna Komisja [GK], Akta w sprawie zbrodni niemieckiej na terenie b. fabryki Abbego w Radogoszczu, sygn. 261/36 A.
Google Scholar

Archiwum Związku Bojowników o Wolność i Demokracje w Łodzi, Spis więźniów obozu Radogoszcz, sygn. 11.
Google Scholar

Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi [MTN-Ł], Album-Czarna Księga Zbrodni Hitlerowskich na Radogoszczu 1939–1945, sygn. I-10585/1-120.
Google Scholar

Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi [MTN-Ł], Notatnik sanitariusza Izby Chorych więzienia na Radogoszczu, 1943–1944, sygn. A-6972.
Google Scholar

Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi [MTN-Ł], Stan izby chorych, A-6972.
Google Scholar

Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi [MTN-Ł], Wykaz więźniów Radogoszcza poddanych kąpieli i odwszeniu, 1944, sygn. A-4565.
Google Scholar

Wypijewski J., Chleb mojego życia. Opowiadania autobiograficzne, Włocławek 2004.
Google Scholar

Zarachowicz W., Nas nie pożarły płomienie. Radogoszcz-Gusen, Warszawa 1991.
Google Scholar

„Dziennik Łódzki”, 11 IX 1947, nr 249.
Google Scholar

„Express Ilustrowany”, 22 V 1947, nr 138; 10 IX 1947, nr 248.
Google Scholar

„Głos Robotniczy”, 11 IX 1947, nr 250.
Google Scholar

„Kurier Popularny”, 11 IX 1947, nr 247.
Google Scholar

Galiński A., Zbrodnicza likwidacja więzienia w Radogoszczu 17–18 I 1946 r., „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi-IPN”, t. I, Łódź 1989, s. 64–70.
Google Scholar

Lewicki S., Radogoszcz, Warszawa 1971.
Google Scholar

Nowacka M., Radogoszcz, Łódź 1948.
Google Scholar