Postać Tadeusza Kościuszki na wybranych obrazach malarza krakowskiego Michała Stachowicza

Małgorzata Karkocha

doi:10.18778/0208-6050.105.03

Autor

Małgorzata Karkocha Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Nowożytnej https://orcid.org/0000-0002-7747-949X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.105.03

Słowa kluczowe:

Michał Stachowicz, Tadeusz Kościuszko, ikonografia Naczelnika, malarstwo historyczne, XVIII–XIX wiek

Abstrakt

W artykule omówiono wybrane przedstawienia Tadeusza Kościuszki pędzla Michała Stachowicza (1768–1825) – krakowskiego malarza, rysownika i grafika, znanego głównie jako twórcę scen upamiętniających ważne wydarzenia historyczne, w szczególności związane z insurekcją kościuszkowską. Artysta ten stworzył kilkadziesiąt prac (obrazy olejne, gwasze, rysunki) ukazujących postać Naczelnika, powielanych wielokrotnie w różnych ujęciach. Są to zarówno portrety (indywidualne i grupowe), jak i sceny zbiorowe o charakterze historycznym, batalistycznym oraz alegorycznym. Na wszystkich tych kompozycjach Kościuszko jawi się jako wódz, bohater narodowy, obrońca ojczyzny, człowiek niezłomny.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Jullien de Paris M.-A., Rys życia wodza polskiego Tadeusza Kościuszki z francuskiego Pana Jullien, z dodaniem opisu sprowadzenia zwłok Bohatyra do Krakowa i złożenia onych w grobach Królów Polskich, [Kraków] 1819.
Google Scholar

[Buszar L.], Michał Stachowicz, „Tygodnik Ilustrowany” 1860, t. I, nr 28, s. 241–242.
Google Scholar

Anusik Z., Karkocha M., Obrazy Michała Stachowicza w kościele parafialnym w Rembieszycach, [w:] Acta Artis. Studia ofiarowane Profesor Wandzie Nowakowskiej, red. A. Pawłowska, E. Jedlińska, K. Stefański, Łódź 2016, s. 195–211.
Google Scholar

Banach J., Michała Stachowicza „Monumenta Regum Poloniae Cracoviensia”, „Folia Historiae Artium” 1976, t. XII, s. 131–157.
Google Scholar

Banach J., Michała Stachowicza prace o Krakowie w latach Księstwa Warszawskiego, [w:] Kraków w czasach Księstwa Warszawskiego. Materiały sesji naukowej z okazji dni Krakowa w roku 1988, red. J.M. Małecki, Kraków 1989, s. 77–98.
Google Scholar

Blak H., Małkiewicz B., Wojtałowa E., Malarstwo polskie XIX wieku, Kraków 2001.
Google Scholar

Blak H., Małkiewicz B., Wojtałowa E., Nowoczesne malarstwo polskie. Katalog zbiorów, cz. 1 (Malarstwo polskie XIX wieku), Kraków 2001.
Google Scholar

Blumówna H., Motyw rodzajowy w polskim rysunku XIX wieku, Warszawa 1957.
Google Scholar

Bogdanowska M., Historia malowana, czyli opowieść o insurekcji kościuszkowskiej w obrazach Michała Stachowicza, „Biuletyn Informacyjny PKN ICOMOS” 2017, nr 1 (36), s. 31–35.
Google Scholar

Budziałek A., Galera Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach – przewodnik, Kraków 2012.
Google Scholar

Daszyk K.K., „Bo imię jego jest Polska”. Tadeusz Kościuszko w patriotycznej legendzie i politycznym micie czasów porozbiorowych (esej historyczny), Kraków 2018.
Google Scholar

Demel J., Pożar Krakowa 1850 roku, „Rocznik Krakowski” 1952, t. XXXII, z. 3, s. 61–96.
Google Scholar

Dobrzycki J., Dzieje Almae Matris pędzla Michała Stachowicza, Kraków 1925.
Google Scholar

Dobrzycki J., Michał Stachowicz. W setną rocznicę śmierci, Kraków 1925.
Google Scholar

Głażewski M., Marc-Antoine Jullien de Paris – od utopii heroicznej do pedagogiki porównawczej, „Przegląd Pedagogiczny” 2015, nr 2, s. 9–37.
Google Scholar

Górska M., Polonia – Respublica – Patria. Personifikacja Polski w sztuce XVI–XVIII wieku, Wrocław 2005.
Google Scholar

Grabowski A., Michał Stachowicz i jego prace, „Czas” 1866, nr 167 (26 VII), s. 1.
Google Scholar

Grabowski A., Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego, wyd. S. Estreicher, t. II, Kraków 1909.
Google Scholar

Grzeszczuk M.W., Stachowicz Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 331–332.
Google Scholar

Gumowski M., Portrety Kościuszki, Lwów 1917.
Google Scholar

Gumowski M., Studia ikonograficzne do dziejów polskich, t. I (Tadeusz Kościuszko), Lwów 1917.
Google Scholar

Kabacińska K., Dziecko na wybranych przedstawieniach ikonograficznych Michała Stachowicza (1768–1825), „Studia Edukacyjne” 2010, nr 12, s. 181–200.
Google Scholar

Karkocha M., Obraz „Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny” w kościele parafialnym w Rembieszycach. Dzieje jednego zabytku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2017, R. XVI, nr 2, s. 273–283 [= The painting „Assumption of the Blessed Virgin Mary” in the parish church in Rembieszyce. The history of one artefact, „Przegląd Nauk Historycznych” 2017, R. XVI, nr 3, s. 271–281].
Google Scholar

Katalog malowideł / rysunków / sztychów i litografii Michała Stachowicza wystawionych w salach sukiennic / staraniem Towarzystwa Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, oprac. E. Świeykowski, Kraków 1901.
Google Scholar

Katalog Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 1907.
Google Scholar

Malarstwo polskie z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie w Pałacu Prezydenckim, [katalog wyst. w Pałacu Prezydenckim w Warszawie, styczeń 2015 – czerwiec 2016], Kraków 2015.
Google Scholar

Michalczyk Z., Grób Ojczyzny, „Spotkania z Zabytkami” 2005, nr 10, s. 20–21.
Google Scholar

Michalczyk Z., Michał Stachowicz (1768–1825) krakowski malarz między barokiem a romantyzmem, t. I–II, Warszawa 2011.
Google Scholar

Michalczyk Z., Wczesna ikonografia Tadeusza Kościuszki i jej społeczny kontekst w Krakowie przełomu XVIII i XIX w.: Franciszek Smuglewicz a Michał Stachowicz, [w:] Socialinių tapatumų reprezentacijos Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės vizualinėje kultūroje, Vilnius 2010, s. 517–531.
Google Scholar

Nowobilski J.A., Mecenat artystyczny Jana Pawła Woronicza w Krakowie, Kraków 2002.
Google Scholar

Okoń W., Ikonografia Tadeusza Kościuszki – wybrane zagadnienia, „Roczniki Humanistyczne” 1995, t. XIII, z. 4, s. 77–101.
Google Scholar

Polaczek J., Rola plastyki w narodzinach i kształtowaniu się legendy kościuszkowskiej, [w:] Kościuszko w oczach artystów i historyków. Materiały sesji zorganizowanej z okazji dwóchsetlecia insurekcji kościuszkowskiej przez Oddział Warszawski Stowarzyszenia Historyków Sztuki 19 kwietnia 1994 roku, red. E. Biernacka, Warszawa 1995, s. 19–36.
Google Scholar

Radwan D., Stachowicz Michał Franciszek, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLI, Warszawa–Kraków 2002, s. 327–331.
Google Scholar

Radwan D., Stachowicz Teodor Baltazar, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLI, s. 332–333.
Google Scholar

Radwan D., Uczony w pracowni – portret Andrzeja Auera autorstwa Michała Stachowicza, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2002, nr 21, s. 59–63.
Google Scholar

Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. II, Warszawa 1851.
Google Scholar

Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, t. III, Warszawa 1857.
Google Scholar

Ryszkiewicz A., Alegorie i satyry na kilka momentów z historii Polski przełomu XVIII i XIX wieku, [w:] Ikonografia romantyczna. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 26–28 czerwca 1975 r., red. M. Poprzęcka, Warszawa 1977, s. 227–249.
Google Scholar

Samek J., Mołodziński Kazimierz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 638.
Google Scholar

Widacka H., Katafalk Tadeusza Kościuszki, „Spotkania z Zabytkami” 2009, nr 10, s. 8–12.
Google Scholar

http://mnk.pl/wystawy/pokaz-konserwatorski (dostęp: 15 VI 2018).
Google Scholar

Widacka H., Alegoria upadku ojczyzny po trzecim rozbiorze, http://www.wilanow-palac.pl/alego-ria_upadku_ojczyzny_po_trzecim_rozbiorze.html (dostęp: 2 VI 2018).
Google Scholar