„Więźniowie” Sikorskiego – internowani w Cerizay, Rothesay i Tighnabruaich
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.104.10Słowa kluczowe:
kampania wrześniowa, Władysław Sikorski, odbudowa Wojska Polskiego, obozy oficerskie, obozy odosobnienia, zesłanie, Cerizay, Rothesay, TighnabruaichAbstrakt
Po klęsce wrześniowej 1939 r. władze polskie odbudowywały armię na terenie Francji, następnie na Wyspach Brytyjskich. Poważnym problemem organizacyjnym był nadmiar kadry oficerskiej w stosunku do szeregowych. Dla nadwyżek oficerskich organizowano różnego rodzaju obozy oficerskie i stacje zborne. Niestety miejsca te od jesieni 1939 r. były również wykorzystywane jako miejsca odizolowania, swego rodzaju zesłania, przeciwników politycznych gen. Władysława Sikorskiego, w szczególności przedstawicieli władz Polski przedwrześniowej, oskarżanych o przyczynienie się do klęski państwa. Szczególną kartę w historii tych niechlubnych miejsc odegrały: obóz oficerski we francuskiej miejscowości Cerizay, Stacja Zborna Oficerów w miejscowości Rothesay na wyspie Bute w Szkocji oraz mała szkocka miejscowość Tighnabruaich. Oficerowie kierowani do tych miejsc nie zostali wprawdzie odizolowani żadnymi drutami kolczastymi, mało tego – rozlokowani byli w hotelach i prywatnych pensjonatach, otrzymywali również (wprawdzie mocno pomniejszone) pobory. Wielu z nich jednak odstawienie na boczny tor odbierało jako odwet ze strony gen. Sikorskiego, niczym nieuzasadnioną karę, przeżywając ten fakt jako osobisty dramat.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie [AIJPL], Lista niektórych generałów i oficerów osadzonych w Ośrodku Oficerskim w Cerizay w latach 1939–1940 oraz skład Komendy Ośrodka, sygn. 27/6/ZD/1 nr 18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego do gen. dyw. Mariana Kukiela z 8 sierpnia 1940 roku, sygn. A.VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego do Naczelnego Wodza gen. dyw. Władysława Sikorskiego z 14 grudnia 1940 roku, sygn. A.XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego do Dowódcy I Korpusu gen. dyw. Mariana Kukiela z 10 listopada 1940 roku (L.dz.1048/tjn./40), sygn. A.VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek dowódcy Zgrupowania Oficerów w Rothesay gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego do Dowódcy Obozów i Oddziałów Wojska Polskiego w Szkocji gen. dyw. Mariana Kukiela z 28 sierpnia 1940 roku, sygn. A. 6/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego do ministra spraw wojskowych gen. dyw. Władysława Sikorskiego z 15 grudnia 1940 roku, sygn. A.VI.13/2.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek Komendanta Stacji Zbornej w Rothesay gen. bryg. B. Jacyny-Jatelnickiego z 17 sierpnia 1941 roku do dowódcy I Korpusu gen. dyw. M. Kukiela, sygn. A. VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek kpt. inż. Sergiusza Niedzielskiego z 20 lutego 1940 roku NW płk. dypl. Witolda Mikulicz-Radeckiego, sygn. A. XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek oficera do zleceń w Komendzie Stacji Zbornej w Rothesay kpt. Edwarda Zan-Kreysera z 20 maja 1940 roku do Komendanta Stacji Zbornej gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego, sygn. A. VI.13/2.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek p.o. Komendanta Podobozu Tighnabruaich płk. Władysława Spałka do Komendanta Samodzielnego Obozu w Rothesay gen. bryg. Bolesława Jacyny-Jatelnickiego z 20 lutego 1941 roku, sygn. A. XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek płk. dypl. Mieczysława Paczkowskiego z 20 lutego 1941 roku do delegata Naczelnego Wodza płk. dypl. Witolda Mikulicz-Radeckiego, sygn. A. XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek por. Henryka Halickiego z 21 lutego 1941 roku do NW, sygn. A. XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Meldunek rotm. Marcisza z 20 lutego 1941 roku NW płk. dypl. Witolda Mikulicz-Radeckiego, sygn. A.XII/27/18.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Notatka służbowa dla ministra obrony narodowej z 25 września 1943 roku, sygn. A.XII.4/206.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Pismo księdza kapelana Konstantego Pogłódka z 6 stycznia 1942 roku do Dowódcy I Korpusu gen. dyw. Mariana Kukiela, sygn. Kol. 24/IX.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Pismo ministra obrony narodowej gen. Mariana Kukiela z 30 września 1943 roku do Szefa Administracji Sił Zbrojnych, sygn. A.XII.4/206.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Regulamin Podobozu w Tighnabruaich, sygn. A.VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Rozkaz Dowódcy Obozów i Oddziałów Wojska Polskiego w Szkocji gen. dyw. Mariana Kukiela w sprawie utworzenia Zgrupowania Oficerów Nieprzydzielonych na wyspie Rothesay z 11 sierpnia 1940 r., sygn. A.VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Rozkaz Naczelnego Wodza z 18 marca 1941 roku w sprawie Stacji Zbornej Oficerów w Rothesay i Obozu Oficerskiego w Tighnabruaich, sygn. A.VI/13/1.
Google Scholar
Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [AIPMS], Rozkaz oficerski nr 20 Naczelnego Wodza gen. dyw. Władysława Sikorskiego z 18 listopada 1940 roku, sygn. A.XII.1/II B.
Google Scholar
Zakład Historii Ruchu Ludowego [ZHRL], Archiwum profesora Stanisława Kota, teczka nr 120, Raport podporucznika rezerwy Wiktora Lamota, byłego wojewody pomorskiego do Ministra Spraw Wojskowych gen. Władysława Sikorskiego, napisany w Cerizay 30 IV 1940 r.
Google Scholar
Zakład Historii Ruchu Ludowego [ZHRL], Archiwum profesora Stanisława Kota, teczka nr 120, Odpis pisma gen. dyw. Stanisława Dąb-Biernackiego do Prezydenta Republiki Francuskiej, Cerizay 25 maja 1940 r.
Google Scholar
Zbiory Specjalne Biblioteki Naukowej Wojskowego Biura Badań Historycznych [ZSBN WBBH], A. Sikorski, Oficerskie obozy odosobnienia na Zachodzie, sygn. II/54/4.
Google Scholar
Korwin-Sokołowski A.L., Fragmenty wspomnień 1910–1945, Paryż 1985.
Google Scholar
Mękarski S., Zapiski z Rothesay 1940–1942, wstęp i oprac. A. Adamczyk, Londyn–Piotrków Trybunalski 2003.
Google Scholar
Dymarski M., Polskie obozy odosobnienia we Francji i w Wielkiej Brytanii w latach 1939–1942, „Dzieje Najnowsze” 1997, R. XXIX, nr 78, s. 113–127.
Google Scholar
Münnich T., Cerizay i Rothesay, „Zeszyty Historyczne” 1986, t. LXXVIII, s. 226–229.
Google Scholar
Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. III (Okres 1939–1945), Londyn 1960.
Google Scholar
Szejnert M., Wyspa węży, Kraków 2018.
Google Scholar
Zuziak J., Wojsko Polskie we Francji 1939–1940. Organizacja i działania wojskowe, Warszawa 2013.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
