Od zohydzonej królowej do stratega politycznego: ponowna ocena roli i wizerunku Bony Sforzy. Odpowiedź królowej na krytykę z 1537 roku

Abstrakt

Artykuł analizuje kontrastujące narracje historyczne dotyczące królowej Bony Sforzy, koncentrując się na jej odpowiedzi z 1537 r. na zarzuty wobec niej podczas rokoszu szlachty pod Lwowem. Panowanie Bony, znacząco naznaczone konsolidacją gospodarczą i asertywnym zaangażowaniem politycznym, stanowi bogaty przypadek do analizy dynamiki kobiece-go przywództwa w zdominowanej przez mężczyzn sferze. Znaczenie tego tematu leży w jego potencjale do wzbogacenia zrozumienia ról płciowych, dynamiki władzy i konstrukcji narracji historycznych w ramach wczesnonowożytnej historii Europy. Pomimo znacznegodorobku naukowego dotyczącego Bony, w badaniach brakuje szczegółowego odniesienia do jej własnych wypowiedzi, zwłaszcza listu z 1537 r. adresowanego do sekretarza królewskiego Samuela Maciejowskiego, a także do tego, co ujawniają one na temat postrzegań władzy i autorytetu. Celem tekstu jest zbadanie tych aspektów, stawiając pytanie: Jak samo-prezentacja Bony w odpowiedzi na oskarżenia podczas buntu w 1537 r. ukazuje złożoność kobiecego władztwa i kwestionuje istniejące narracje historyczne? Wykorzystując analizę treści listu, autor przyjmuje perspektywę kobiety u władzy, aby ocenić zestawienie między portretem Bony kreowanym przez współczesnych jej ludzi a jej własną artykulacją swojej roli i działań. Wyniki pokazują, że list Bony nie tylko potwierdza jej kompetencje i zaangażowanie w sprawy państwa, ale także kwestionuje pejoratywne charakterystyki jej panowania, sugerując świadome starania w nawigowaniu i przeciwstawianiu się nałożonym na nią ograniczeniom jako kobiecie. Jej strategiczne zarządzanie zasobami gospodarczymi, zaangażowanie w sprawy dyplomatyczne i prawne oraz kreowanie narracji o dobroczynnym, ale stanowczym rządzeniu wyłaniają się jako kluczowe tematy. Te wnioski są istotne, ponieważ przyczyniają się do bardziej zniuansowanego zrozumienia przywództwa Bony, oferując wgląd w strategie stosowane przez kobiety u władzy do zdobycia autorytetu i wpływania na narracje historyczne. Ponadto autor podkreśla znaczenie analizy piśmiennictwa postaci historycznych w celu kwestionowania i rozszerzania ustalonych interpretacji historycznych, wzbogacając dyskurs dotyczący płci, władzy i historiografii w okresie wczesnonowożytnym.