Propaganda wojenna a postawa społeczeństwa Białegostoku w przededniu wybuchu II wojny światowej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6050.114.09Słowa kluczowe:
propaganda wojenna, międzywojenne środki masowego przekazu, wychowanie obywatelskie, polskie przygotowania obronne, sanacyjny system propagandowy, BiałystokAbstrakt
Artykuł, na przykładzie Białegostoku, ma za zadanie przybliżyć zagadnienia oficjalnej propagandy państwowej, prowadzonej w latach 1936–1939 przez organa administracji, środki masowego przekazu oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne. Aktywność ta, jako jedno z narzędzi wojny, miała przygotować społeczeństwo kraju na trudy i wyzwania ewentualnego konfliktu zbrojnego. Dodatkowo służyła konsolidacji narodu, budowaniu jedności i wspólnoty, tworzeniu mitu Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, miała też spajać ludność cywilną II Rzeczypospolitej z armią. Przede wszystkim jednak polska propaganda drugiej połowy lat trzydziestych XX w., w założeniu państwowych ośrodków władzy, służyć miała wychowywaniu obywateli, kreowaniu właściwych z jej punktu widzenia postaw, co w obliczu spodziewanej konfrontacji zbrojnej miało zwiększyć zaangażowanie ludności cywilnej w obronę kraju. Prezentowany tekst, oparty w głównej mierze o informacje z lokalnej prasy z epoki, opisane wyżej zagadnienia podsumowuje z perspektywy wielonarodowego, położonego na wschodzie kraju ośrodka wojewódzkiego, jakim był Białystok.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 1917–1939, zespół 2/14, sygn. 193, 196, 200–205
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Białymstoku [APB], Białostockie Towarzystwo Elektryczności Spółka Akcyjna w Białymstoku, [1900] 1908–1939 [1940–1944, 1948], zespół 4/313, sygn. 19
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Białymstoku [APB], Materiały dotyczące szkolnictwa, 1919–1939, zespół 4/353, sygn. 1–20
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Białymstoku [APB], Państwowe Gimnazjum im. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej w Białymstoku, 1921–1939, zespół 4/800, sygn. 1–41
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Białymstoku [APB], Prokurator Sądu Okręgowego w Białymstoku, 1920–1939, zespół 4/267, sygn. 34, 59, 61, 81
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Białymstoku [APB], Urząd Wojewódzki Białostocki, [1918–1919] 1920–1939 [1940, 1967], zespół 4/47, sygn. 102–107, 110–112
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [WBH CAW], Rozkazy Tajne Dowództwa Okręgu Korpusu Grodno, sygn. CAW DOK III-39 1938
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego [WBH CAW], Rozkazy Jawne Dowództwa Okręgu Korpusu Grodno, sygn. CAW DOK III-41 1939
Google Scholar
Clausewitz C., O naturze wojny, wyd. 2, Warszawa 2007.
Google Scholar
Ludendorff E., Wojna totalna, Warszawa 1959.
Google Scholar
Sikorski W., Przyszła wojna, wyd. 2, Warszawa 1984.
Google Scholar
Spis podręczników szkolnych dozwolonych do użytku w szkole powszechnej według stanu z dnia 5 lipca 1939, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie, Lwów 1939.
Google Scholar
Wankiewicz F., Wrzesień podchorążego, Warszawa 1985.
Google Scholar
„Dziennik Białostocki” 1936, 1938.
Google Scholar
„Echo Białostockie” 1939.
Google Scholar
„Fama” 1935.
Google Scholar
„Gazeta Białostocka: Dzień Dobry! Dziennik Ilustrowany” 1939.
Google Scholar
„Kurier Białostocki” 1939.
Google Scholar
„Reflektor” 1934.
Google Scholar
„Tempo” 1936–1937.
Google Scholar
Dobroński A., Czy Białystok bronił się we wrześniu 1939 roku?, „Niepodległość i Pamięć” 1999, nr 2(15), s. 95–104.
Google Scholar
Dobroński A., Wrzesień 1939 na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna” 1989, nr 3(15), s. 21–27.
Google Scholar
Dobroński A., Wrzesień 1939 roku na Białostocczyźnie, [w:] SGO „Narew” i GO „Grodno” w wojnie obronnej 1939 r. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej w 65 rocznicę wybuchu II wojny światowej, Białystok, 5 październik 2004 r., Białystok–Przasnysz 2004, s. 55–63.
Google Scholar
Filinowicz N., Obrona Białegostoku w dniach 14–15 września 1939 r., „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska w Białymstoku” 2019, nr 32, s. 199–218.
Google Scholar
Grunberg R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, Warszawa 1987.
Google Scholar
Kaszuba E., Państwowotwórcza rola Polskiego Radia w II Rzeczypospolitej w świetle pisma „Radio”/„Antena”. Wybrane zagadnienia, Kraków 2019. https://doi.org/10.12797/9788381380652
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/9788381380652
Kaszuba E., System propagandy państwowej II Rzeczypospolitej (1926–1939), „Dzieje Najnowsze” 2003, R. XXXV, z. 3, s. 3–25.
Google Scholar
Kaszuba E., System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, Toruń 2004.
Google Scholar
Kater M. H., Hitlerjugend. Dzieci Hitlera, Warszawa 2013.
Google Scholar
Klemperer V., LTI. Notatnik filologa, Warszawa 2014.
Google Scholar
Kosztyła Z., Obchody walk wrześniowych 1939 roku na Białostocczyźnie, „Rocznik Białostocki” 1970, t. IX, s. 484–487.
Google Scholar
Kosztyła Z., Wrzesień 1939 na Białostocczyźnie, Warszawa 1967.
Google Scholar
Król E. C., Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 2006.
Google Scholar
Król E. C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 1999.
Google Scholar
Lewis B., Hitlerjugend w czasach wojny i pokoju 1933–1945, Warszawa 2008.
Google Scholar
Mises von L., Rząd wszechmogący. Narodziny państwa totalnego i wojny totalnej, Wrocław 2018.
Google Scholar
Propaganda, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/propaganda (dostęp: 10 III 2023).
Google Scholar
Samarski B., Teatr Miejski w Białymstoku. Od idei do realizacji, „Rocznik Białostocki” 2016, t. XX, s. 131–156.
Google Scholar
Ziemer G., Jak wychować nazistę, Kraków 2021.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
