Przed bitwą z wrogiem wewnętrznym. Szkolenie i przygotowanie esesmanów do służby w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady na przykładzie załogi KL Auschwitz

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.109.09

Słowa kluczowe:

Auschwitz, szkolenie SS, wróg wewnętrzny, esesmani w KL Auschwitz, obozy koncentracyjne, SS-Totenkopfverbände

Abstrakt

Wojna lub bitwa nie zawsze oznaczają starcie z wrogiem zewnętrznym. Zanim III Rzesza przystąpiła do wojny, musiała uporać się najpierw ze swoimi wrogami wewnętrznymi – przeciwnikami politycznymi narodowych socjalistów – Żydami, homoseksualistami czy świadkami Jehowy. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu szkolenia esesmanów, których głównym zadaniem było nadzorowanie więźniów osadzonych w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady. Skupiono się na roli ideologii narodowosocjalistycznej i jej wpływowi na postawę wartowników oraz wartości, jakie wpajano im w trakcie szkolenia i służby w kacetach. Głównym obiektem badań byli esesmani z garnizonu kompleksu obozowego Auschwitz-Birkenau. W świetle dokumentów zachowanych w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau pokazano, że również tamtejsi strażnicy byli poddawani indoktrynacji zapoczątkowanej w KL Dachau przez Theodora Eickego. W pierwszej części tekstu przedstawiono założenia ideologii narodowosocjalistycznej, które ze szczególnym naciskiem były promowane w SS-Totenkopfverbände oraz swoiste wartości, charakterystyczne dla samych SS. Następnie scharakteryzowano te elementy szkolenia wojskowego, przez które przechodzili kandydaci na esesmanów, a które w zasadniczy sposób wpłynęły na ich postawę wobec osadzonych w obozach koncentracyjnych. Główna część tekstu została poświęcona dokumentom świadczącym o szkoleniach ideologicznych esesmanów oraz treściach, jakie były w nich przekazywane, a także o roli Wydziału VI w utrwalaniu narodowosocjalistycznych poglądów wśród załogi KL Auschwitz.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Agnieszka Kita - Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu / State Museum Auschwitz-Birkenau in Oświęcim

Dr Agnieszka Kita – adiunkt w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, zastępczyni kierownika Archiwum. Zainteresowania naukowe: historia II wojny światowej, interdyscyplinarne badania historii i funkcjonowania obozów koncentracyjnych i zagłady, badania nad sprawcami ludobójstwa w czasie II wojny światowej, losy nazistów po II wojnie światowej, junty wojskowe w Ameryce Łacińskiej, edytorstwo źródeł.

Bibliografia

Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau [APMAB], Akta personalne esesmanów, sygn. D-AuI-1/26; D-AuI-1/48; D-AuI-1/49; D-AuI-1/51; D-AuI-1/64; D-AuI-1/311.
Google Scholar

Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau [APMAB], Lagerordnung (Wskazówki na temat organizacji obozu), sygn. D-AuI-1/1.
Google Scholar

Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau [APMAB], Rozkazy Komendantury, sygn. D-AuI-1/20; D-AuI-1/59; D-AuI-1/75; D-AuI-1/82; D-AuI-1/101.
Google Scholar

Bundesarchiv in Berlin, Unterricht über Aufgaben und Pflichten der Wachposten, zespół NS3/426/Fiche 2.
Google Scholar

Biblioteka Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Księgozbiór poniemiecki.
Google Scholar

Biblioteka Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Zbiory ikonograficzne i fotograficzne, sygn. PMO-I-2-434.
Google Scholar

Autobiografia Rudolfa Hössa, komendanta obozu oświęcimskiego, przekł. W. Grzymski, przedm. F. Ryszka, Warszawa 1989.
Google Scholar

Brunnegger H., Kto sieje wiatr… Opowieść żołnierza dywizji SS „Totenkopf”, przekł. B. Kozak, Kraków 2007.
Google Scholar

Darstellungen und Quellen zur Geschichte von Auschwitz, Bd. I (Die Standort- und Kommandanturbefehle des KL Auschwitz 1940–1945), Hrsg. von N. Frei et al., München 2000.
Google Scholar

„SS Leitheft” 1937, 1942–1944.
Google Scholar

„Volk und Rasse” 1937.
Google Scholar

Buchheim H., Die SS – Das Herrschaftsinstrument. Befehl und Gehorsam, Freiburg 1965.
Google Scholar

Kogon E., Państwo SS. Organizacja i funkcjonowanie niemieckiego obozu koncentracyjnego, przekł. I. Ewertowska-Klaja, Zakrzewo 2017.
Google Scholar

Langbein H., Ludzie w Auschwitz, przekł. V. Grotowicz, Oświęcim 2017.
Google Scholar

Schwarz D., Das Weltjudentum, Berlin 1944.
Google Scholar

Sofsky W., Ustrój terroru: obóz koncentracyjny, Warszawa 2016.
Google Scholar

Sydnor Ch.W., Żołnierze zagłady. Dywizja SS „Totenkopf” 1933–1945, Warszawa 1998.
Google Scholar

Weise N., Eicke. Eine Karriere zwischen Nervenklinik, KZ-System und Waffen-SS, München 2013.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.30965/9783657777051

Wysińska S., Kobiecy personel nadzorczy (SS-Aufseherinnen) w KL Auschwitz, (praca doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2019).
Google Scholar

http://auschwitz.org/historia/zaloga-ss/ (dostęp: 6 X 2021).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2021-12-30

Jak cytować

Kita, A. (2021). Przed bitwą z wrogiem wewnętrznym. Szkolenie i przygotowanie esesmanów do służby w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady na przykładzie załogi KL Auschwitz. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, (109), 161–181. https://doi.org/10.18778/0208-6050.109.09