Mobilizacja alarmowa 1 Dywizji Piechoty Legionów w sierpniu 1939 roku

Piotr Targoński

doi:10.18778/0208-6050.109.08

Autor

Piotr Targoński Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / University of Warmia and Mazury in Olsztyn https://orcid.org/0000-0002-4914-5329

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.109.08

Słowa kluczowe:

1 Dywizja Piechoty Legionów, Wojsko Polskie, kampania polska 1939 r., mobilizacja alarmowa, plan mobilizacyjny „W”, garnizon Wilno

Abstrakt

1 Dywizję Piechoty Legionów (1 DP Leg.) Józefa Piłsudskiego, jedyną w Wojsku Polskim, powszechnie uważano za jednostkę elitarną. Jej pułki, łącznie z pułkiem artylerii lekkiej, odznaczono Orderem Wojennym Virtuti Militari za udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

W planie mobilizacji „W” 1 DP Leg. wchodziła w skład tzw. jednostek kolorowych, przewidzianych do mobilizacji alarmowej w systemie kartkowym. Początek mobilizacji w garnizonie wileńskim, podobnie jak we wszystkich pozostałych objętych mobilizacją alarmową, nastąpił o świcie 24 sierpnia 1939 r. Uzupełnienie stanów osobowych jednostek do etatów wojennych odbyło się sprawnie i bez większych trudności. W relacjach podkreśla się wzorowe stawiennictwo rezerwistów. Ogromnym problemem okazało się zdobycie odpowiedniej liczby koni, a przede wszystkim dobrej jakości wozów taborowych oraz należyte wyposażenie wszystkich żołnierzy.

Mobilizacja dywizji, pomimo pewnych trudności, przebiegała jednak na ogół zgodnie z harmonogramem. Jej symbolicznym zakończeniem była defilada, która odbyła się wieczorem 27 sierpnia 1939 r. przed mauzoleum Piłsudskiego na Rossie w Wilnie – było to symboliczne pożegnanie z Marszałkiem, patronem dywizji. Następnego dnia wieczorem rozpoczął się transport jednostki do rejonu planowanej koncentracji.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Piotr Targoński - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

Dr Piotr Targoński – absolwent historii i archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, doktoryzował się w Instytucie Historii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, nauczyciel w V Liceum Ogólnokształcącym im. Wspólnej Europy w Olsztynie. Zainteresowania badawcze: historia wojskowości, Wojsko Polskie w okresie II Rzeczypospolitej, kampania polska 1939 r.

Bibliografia

Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie [WBH-CAW], Pohoski H., Działania 1 Dywizji Piechoty Legionów we wrześniu 1939 r., mps 1946 r., sygn. IX.2.2.10.
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie [WBH-CAW], Rozkazy dzienne 6 pp Leg. za rok 1928, sygn. I.320.6.4.
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie [WBH-CAW], Schmal M., 6 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego w kampanii wrześniowej 1939 roku, mps 1958 r., sygn. IX.2.2.14.
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie [WBH-CAW], Stanisław Engel, akta personalne, sygn. I.481.E.576.
Google Scholar

Wojskowe Biuro Historyczne – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie [WBH-CAW], Wiśniewski F., Relacja, dotycząca kampanii wrześniowej 1939 r., rkps [b.d.], sygn. II/3/3.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Brzozowski J., Relacja, rkps 1945 r., sygn. B. I.67/b.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Głowacki S., Relacja z kampanii wrześniowej 1939 r., rkps 1945 r., sygn. B. I.67/a.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Gordon Z., Relacja, rkps 1940 r., sygn., B. I.66/b.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Grabiański R., Załącznik do zeszytu ewidencyjnego. Oświadczenie, rkps [b.d.], sygn. B. I.67/e.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Kobyliński W., Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej 1939 r., mps [b.d.], sygn. B. I.67/a.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Korkozowicz I., Relacja z kampanii wrześniowej 1939 r., rkps 1945 r., sygn. B. I.67/e.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Korzon W., Relacja, rkps 1946 r.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Kowalczuk K., Praca zimowa dla podchorążych, rkps 1942 r., sygn. B. I.67/c.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Krzymowski Z., Sprawozdanie z udziału w Kampanii 1939 r., rkps 1945 r., sygn. B. I.66/b.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Laskarys E., Relacja, rkps 1945 r., sygn. B. I.67/.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Niepokoyczycki W., Rejestracja faktów, uwag i spostrzeżeń, dotyczących przygotowań i działań wojennych, rkps 1946 r., sygn. B. I.67/b.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Schmal M., Uwagi do pracy mjr. dypl. G. Łowczowskiego, maszynopis 1962 r., sygn. B. I.67/b.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Stapf J., Relacja z kampanii wrześniowej, rkps 1945 r., sygn. B. I.67/e.
Google Scholar

Instytut Polski i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie [IPMS], Topiłko W., Sprawozdanie z udziału w kampanii polskiej 1939 r., rkps 1945 r., sygn. B. I.67/e.
Google Scholar

Biały E., Wspomnienia z września 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1982, R. XXVII, nr 4, s. 151–170.
Google Scholar

Buniewicz C., Od Różana do Krzywdy. Wspomnienia rezerwisty z kampanii wrześniowej 1939 r., [w:] SGO „Polesie” w dokumentach i wspomnieniach, cz. 4 (Dywizja „Brzoza”), Warszawa 2015, s. 110–166.
Google Scholar

Cereniewicz B., Wrześniowe drogi, Warszawa 1969.
Google Scholar

Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 21 VI 1929 r., nr 20.
Google Scholar

Kasztelowicz J., Cztery wojny. Pamiętnik, Pruszków 2003.
Google Scholar

Krzyżanowski B., Kampania wrześniowa w oczach dowódcy plutonu, „Zeszyty Historyczne” 1979, z. 48(305), s. 97–208.
Google Scholar

Rydzewski J., Relacja, [w:] 13 pułk piechoty w kampanii wrześniowej 1939 r. Relacje i wspomnienia, Pułtusk 2019, s. 203–223.
Google Scholar

Stachiewicz W., Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza, Warszawa 1998.
Google Scholar

Truszkowski S., Mój wrzesień, Warszawa 1959.
Google Scholar

Truszkowski S., Z dni pokoju i wojny 1921–1939, Warszawa 1983.
Google Scholar

Wierzbicki J., …w oczach podchorążego… (wrzesień 1939 r.), [w:] L. Iwanowski, Wilnianie we wrześniu 1939 r. (Prolog epopei), Bydgoszcz 2000, s. 45–64.
Google Scholar

„Kurier Wileński” 1939.
Google Scholar

Berman C., Mobilizacja w teorii i praktyce, Warszawa 1964.
Google Scholar

Chocianowicz W., Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967.
Google Scholar

Jagiełło Z., Piechota Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 2005.
Google Scholar

Kryska-Karski T., Straty Korpusu Oficerskiego 1939–1945, Londyn 1996.
Google Scholar

Kryska-Karski T., Żurakowski T., Generałowie Polski niepodległej, Warszawa 1991.
Google Scholar

Łowczowski G., Piąty Pułk Piechoty Legionów „Zuchowatych”, Londyn 1968.
Google Scholar

Mackiewicz M., KB Ppanc. wz. 35, KB SP wz. 38M, PM Mors, wz. 39, Warszawa 2014, seria: Wielki leksykon uzbrojenia.
Google Scholar

Markert W., 1 pułk piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, Pruszków 2006, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
Google Scholar

Markert W., 6 Pułk Piechoty Legionów, Pruszków 2001, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
Google Scholar

Nazarewicz J., Polskie sądy wojenne w wojnie obronnej 1939 roku, Warszawa 1980.
Google Scholar

Odziemkowski J., 1 Dywizja Piechoty Legionów, [w:] 1 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego, Pruszków 1998, s. 50–79.
Google Scholar

Odziemkowski J., Wieś i armia w II Rzeczypospolitej, Wrocław 1988.
Google Scholar

Porwit M., Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, t. I (Plany i bitwy graniczne), Warszawa 1983.
Google Scholar

Roman W., Żandarmi polscy zamordowani na Wschodzie. Wrzesień 1939 – maj 1940, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1996, R. XLI, nr 3, s. 338–346.
Google Scholar

Rozdżestwieński P., Piechota Wojska Polskiego 1939. Organizacja i uzbrojenie pułków piechoty, Warszawa 2012.
Google Scholar

Rozdżestwieński P., Umundurowanie polowe piechoty, Warszawa 2014, seria: Wielki leksykon uzbrojenia.
Google Scholar

Rybka R., Stepan K., Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja, Warszawa 2010.
Google Scholar

Snitko-Rzeszut J., Adam Jan Felczyński, [w:] Pro Memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1992, R. XXXVIII, nr 1, s. 451.
Google Scholar

Truszkowski S., Działania 1 Dywizji Piechoty Legionów w 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1960, R. V, nr 3, s. 150–203.
Google Scholar

Wesołowski A., „My, strzelcy polescy…” Udział 84. Pułku Strzelców Poleskich w wojnie 1939 r., Warszawa 2007.
Google Scholar

Wielecki H., Polski mundur wojskowy 1918–1939, Warszawa 1995.
Google Scholar

Wielecki H., Umundurowanie i wyposażenie Wojska Polskiego w czasie wojny 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1982, R. XXVII, nr 3, s. 86–109.
Google Scholar

Zarzycki P., 1 Pułk Artylerii Lekkiej, Pruszków 1995, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej.
Google Scholar

Zarzycki P., 3 Wileński Batalion Saperów, Pruszków 2015.
Google Scholar

Zarzycki P., Plan mobilizacyjny „W”, Pruszków 1995.
Google Scholar