Umierający Sokrates i Wielka Matka

Marcin Pietrzak

doi:10.18778/0208-6050.108.02

Autor

Marcin Pietrzak Uniwersytet Opolski / University of Opole https://orcid.org/0000-0003-3925-9215

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6050.108.02

Słowa kluczowe:

Sokrates, Artemida, Thargelia, mit bohaterski, nieśmiertelność, Carl Gustav Jung, Erich Neumann, Platon, Wielka Matka

Abstrakt

Ostatnie dni życia Sokratesa, które, jak wskazują na to źródła starożytne, miały miejsce na przełomie miesięcy Mounuchiōn i Thargēliōn, wpisują się w schemat sakralnego kalendarza Aten jako widowisko dopełniające rytualny cykl ofiarniczy związany z upamiętnieniem kreteńskiej wyprawy Tezeusza i obchodzonego bezpośrednio po nim święta Thargeliów. Sokrates umiera jako ofiara złożona Artemidzie – Wielkiej Matce, a jednocześnie realizuje mit bohaterski. Mit ten na płaszczyźnie jungowskiej psychoanalizy oznacza uwolnienie się świadomego ego spod władzy nieświadomości reprezentowanej przez archetyp Wielkiej Matki. Kontekst mityczno-psychologiczny pozwala nadać nową interpretację dyskusjom, które zapisał Platon w dialogach powiązanych ze śmiercią Sokratesa. Przede wszystkim w nowym świetle stawiają one Sokratejską majeutykę, jako służbę Artemidzie, a także rozważania o nieśmiertelności duszy oraz opowiadane przy ich okazji mity eschatologiczne, które zapisał Platon na kartach Fedona.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marcin Pietrzak - Uniwersytet Opolski / University of Opole

Dr Marcin Pietrzak – adiunkt w Katedrze Filozofii w Instytucie Historii Uniwersytetu Opolskiego. Autor prac pt. Zagadnienie empirycznych podstaw etyki. Studium krytyczne metaetyki posthume’owskiej oraz Forma i treść cynizmu. Studium fenomenu cyniczności na trzech przykładach starożytnych, a także kilkunastu artykułów. Zainteresowania naukowe: zagadnienia związane z pojęciem cynizmu.

Bibliografia

Apulejusz z Madaury, O Bogu Sokratesa i inne pisma, przekł. K. Pawłowski, Warszawa 2002.
Google Scholar

Aristophanes, Thesmophoriazusae, [w:] Aristophanes, Aristophanes Comoediae, ed. F. W. Hall, W. M. Geldart, vol. II, Oxford 1907.
Google Scholar

Cyceron Marek Tuliusz, Rozmowy tuskulańskie, [w:] M.T. Cyceron, Pisma filozoficzne, t. III, przekł. J. Śmigaj, Warszawa 1961, s. 475–743.
Google Scholar

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przekł. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, Warszawa 1988.
Google Scholar

Eurypides, Bachantki, [w:] Eurypides, Tragedie, t. IV, przekł. J. Łanowski, Warszawa 2007, s. 18–79.
Google Scholar

Eurypides, Hipolit, przekł. J. Kasprowicz, Warszawa 1918.
Google Scholar

Homer, Iliada, przekł. K. Jeżewska, Warszawa 1999.
Google Scholar

Ksenofont, Pisma sokratyczne, przekł. L. Joachimowicz, Warszawa 1967.
Google Scholar

Pauzaniasz, Na olimpijskiej bieżni i w boju, przekł. J. Niemirska-Pliszczyńska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
Google Scholar

Platon, Dialogi, t. I, przekł. W. Witwicki, Kęty 1999.
Google Scholar

Platon, Kratylos, przekł. Z. Brzostowska, Lublin 1990.
Google Scholar

Plutarch, Żywoty równoległe, t. I, przekł. K. Korus, Warszawa 2004.
Google Scholar

Porfiriusz, Żywot Plotyna, [w:] Plotyn, Enneady, t. I, przekł. A. Krokiewicz, Warszawa 1959, s. 3–39.
Google Scholar

Strabon, Geografia, ed. A. Meineke, Lipsk 1877, http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0099.tlg001.perseus-grc1:4.1.4 (dostęp: 19 VII 2021).
Google Scholar

Bremmer J., Scapegoat Rituals in Ancient Greece, „Harvard Studies in Classical Philology” 1983, vol. LXXXVII, s. 299–320.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/311262

Buckert W., Structure and History in Greek Mythology and Ritual, Berkeley–Los Angeles–London 1979.
Google Scholar

Budin S. L., Artemis, London–New York 2016.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315697116

Campbell J., Bohater o tysiącu twarzy, przekł. A. Jankowski, Poznań 1997.
Google Scholar

Danka I. R., Pierwotny charakter Apollina i Artemidy, Wrocław 1987.
Google Scholar

Daubner L., Attische Feste, Berlin 1932.
Google Scholar

Derrida J., Dessimination, przekł. B. Johnson, London 1981.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226816340.001.0001

Eliade M., Sacrum, mit, historia, przekł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1974.
Google Scholar

Futter D., Socrates’ Bull Sacrifice, „Acta Classica” 2014, vol. LVII, s. 233–240.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15731/AClass.057.12

Girard R., Kozioł ofiarny, przekł. M. Goszczyńska, Łódź 1987.
Google Scholar

Guthrie W. K.Ch., Sokrates, przekł. K. Łapiński, S. Żurawski, Warszawa 2000.
Google Scholar

Jung C. G., Mysterium Coniunctionis. Studia o dzieleniu i łączeniu przeciwieństw psychicznych w alchemii, przekł. R. Reszke, Warszawa 2002.
Google Scholar

Jung C. G., Symbole przemiany, przekł. R. Reszke, Warszawa 1998.
Google Scholar

King H., Bound to bleed. Artemis and Greek woman, [w:] Sexuality and Gender in the Classical World: Readings and Sources, ed. L. K. McClure, Malden–Oxford 2002, s. 77–102.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470756188.ch3

Leger R., Artemis in Attica, Utrecht 2011.
Google Scholar

Miroux G., Artémis, Artamos, Artamésis, Artamein, [w:] Les grandes figures religieuses: fonctionnement pratique et symbolique dans l’Antiquité, „Actes du Colloque international” (Besançon, 25–26 avril 1984 [Besançon] 1986, s. 127–136.
Google Scholar

Motz L., The Faces of the Goddess, New York 1997.
Google Scholar

Neumann E., The Origins and History of Consciousness, przekł. z jęz. niemieckiego R. F.C. Hull, London 1954.
Google Scholar

Osborne M. J., Entertainment in the Prytaneion at Athens, „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 1981, Bd. XLI, s. 100–110.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0066477400004585

Roller L. W., In search of God the Mother. The Cult of Anatolian Cybele, Berkeley–Los Angeles–London 1999.
Google Scholar

Romero M. R., SJ, Without the Least Tremor: The Sacrifice of Socrates in Plato’s Phaedo, Albany, NY 2016.
Google Scholar

Sallis J., The Figure of Nature. On Greek Origins, Bloomington, Indiana 2016.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt2005rzz

Sinko T., Literatura grecka, t. I, Kraków 1931.
Google Scholar

White S. A., Socrates at Colonus: A Hero for the Academy, [w:] Reason and Religion in Socratic Philosophy, eds N. D. Smith, P. B. Woodruff, Oxford 2000, s. 151–175.
Google Scholar