Rola czasu w kontekście terroru nazistowskiego. Analiza Noweli Szachowej Stefana Zweiga

Anna Wilk

doi:10.18778/1427-9665.17.07

Authors

Anna Wilk Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Germańskiej https://orcid.org/0000-0003-1803-9942

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9665.17.07

Keywords:

Stefan Zweig, The Royal Game, Nazism, time, psychological novella

Abstract

Stefan Zweig, an outstanding Austrian writer of the 20th century, referring to Johann Wolfgang Goethe’s theory of the novella, depicts in his The Royal Game an unheard story: the meeting of two talented chess players. It is a collision of two extremes, personifying barbarism and humanism. This article traces how Zweig employs time in his work on two levels: historical and psychological. A detailed analysis explores how Zweig portrays the realities of National Socialist terror and its impact on the human psyche.

References

Bal M. (2012), Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Freund-Spork W. (2021), Textanalyse und Interpretation zu Stefan Zweig Schachnovelle, Hollfeld: Bange Verlag.
Google Scholar

Guoqiang R. (2015), „Die Zeit gibt die Bilder, ich spreche nur die Worte dazu”. Über den Bezug zur gesellschaftlichen Realität in Stefan Zweigs Novellenwerk. W: Y. Zhang, G. Mark (red.), Aktualität und Beliebtheit. Neue Forschung und Rezeption von Stefan Zweig im internationalen Blickwinkel. Würzburg: Königshausen & Neumann, s. 75–83.
Google Scholar

Haenel T. (1995), Stefan Zweig. Psychologe aus Leidenschaft. Leben und Werk aus der Sicht eines Psychiaters. Düsseldorf: Droste Verlag.
Google Scholar

Kerschbaumer G. (2011), Stefan Zweigs „Schachnovelle”: seine Identitäts- und Existenzkrise. W: M.H. Gelber, A. Ludewig (red.), Stefan Zweig und Europa, Hildesheim–Zürich–New York: Georg Olms Verlag, s. 221–230.
Google Scholar

Levi P. (2024), Czy to jest człowiek. Rozejm. Pogrążeni i ocaleni. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Levine P. (2017), Trauma i pamięć. Mózg i ciało w poszukiwaniu autentycznej przeszłości. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Neubauer M. (2022), Stefan Zweig Schachnovelle. Stuttgart: Philipp Reclam jun. Verlag.
Google Scholar

Nowicki A. (1983), Czas i człowiek. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Google Scholar

Pause J. (2012), Texturen der Zeit. Zum Wandel ästhetischer Zeitkonzepte in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur. Wien–Köln: Weimar Böhlau Verlag.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7788/boehlau.9783412212285

Prater D., Michels V. (1981), Stefan Zweig. Leben und Werk im Bild. Frankfurt a. M.: Insel Verlag.
Google Scholar

Renoldner K. (2013), Nachwort. W: S. Zweig, Schachnovelle, Stuttgart, s. 78–80.
Google Scholar

Renoldner K., Wolf N. (2018), Schachnovelle (1942). W: A. Larcati, K. Renoldner, M. Wörgötter (red.), Stefan Zweig Handbuch. Berlin–Boston, s. 233–245.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110304152-029

Sick F., Schöch Ch. (2007), Zeitlichkeit in Text und Bild. Heidelberg: Universitätsverlag Winter.
Google Scholar

Siewierski H. (2015), Kraj przyszłości Stefana Zweiga. W: Ł. Tischner, J. Wróbel (red.), W Ogrodzie świata. Profesorowi Aleksandrowi Fiutowi na siedemdziesiąte urodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 427–434.
Google Scholar

Stenborg L. (1975), Die Zeit als strukturelles Element im literarischen Werk. Uppsala: Almqvist & Wiksell International.
Google Scholar

Szadura J. (2017), Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wolter M. (1973), Stefan Zweig Schachnovelle. Nachwort. W: S. Zweig, Schachnovelle. Leipzig: Insel-Verlag Anton Kippenberg, s. 140–149.
Google Scholar

Wołkowicz A. (2015), Posłowie. W: S. Zweig, Świat wczorajszy. Wspomnienia pewnego Europejczyka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 418–424.
Google Scholar

Zieliński J. (2020), ,Tego co niewidoczne, nie można pokonać’. Wokół noweli Stefana Zweiga „Die unsichtbare Sammlung” (1927, „Zbiór, którego nie było”). W: A. Smaga, B. Pawłowska-Jądrzyk (red.), Przezroczystość w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW, s. 189–196.
Google Scholar

Zweig S. (2003), Nowela szachowa. W: S. Zweig, 24 godziny z życia kobiety i inne opowiadania. Warszawa: Świat Książki, s. 165–221.
Google Scholar

Zweig S. (2015), Świat wczorajszy. Wspomnienia pewnego Europejczyka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Żurek A., Stefan Zweig. Jestem zbyt niecierpliwy, http://www.tysol.pl/a105825-stefan-zweig-jestem-zbyt-niecierpliwy [dostęp: 15.01.2024].
Google Scholar