Ryzyko ujemnych stóp procentowych. Atawizm czy normalizacja polityki monetarnej banków centralnych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.342.05Słowa kluczowe:
ryzyko ujemnych stóp procentowych, polityka ujemnych stóp procentowych, niestandardowa polityki monetarna, współczesny bank centralnyAbstrakt
Wobec globalnego kryzysu finansowego banki centralne sięgnęły po niekonwencjonalne instrumenty polityki monetarnej. W pierwszej kolejności zastosowały politykę stopy procentowej, sprowadzając bazowe stopy procentowe do bardzo niskiego (niemal zerowego) poziomu. W kolejnych latach nie podjęły jednak działań normalizujących. Sytuacja makroekonomiczna wymagała bowiem dalszych zdecydowanych inicjatyw. Po raz pierwszy w historii banki centralne przyjęły politykę ujemnych stóp procentowych (Negative Interest Rate Policy – NIRP). Celem głównym artykułu jest eksploracja ryzyka towarzyszącego polityce ujemnych stóp procentowych, zmierzająca do analizy kanałów jego wpływu na gospodarkę i konsekwencji ich wzrostu wskutek normalizacji polityki monetarnej banków centralnych. W opracowaniu wskazuje się, że ryzyko ujemnych stóp procentowych, dotychczas nierozpoznawalne w teorii stopy procentowej, podobnie jak ryzyko stóp procentowych bliskich zeru, modyfikuje dotychczasowy paradygmat polityki monetarnej, a jego ocena – z uwagi na systemowy charakter ryzyka ujemnych stóp procentowych – wymaga monitorowania.
Pobrania
Bibliografia
Ahearne A. G., Gagnon J., Haltmaier J., Kamin S., Erceg Ch., Faust J., Guerrieri L., Hemphill C., Kole L., Roush J., Rogers J., Sheets N., Wight J. (2002), Preventing Deflation: Lessons from Japan’s Experience in the 1990s, “International Finance Discussion Paper”, no. 729, Board of Governors of the Federal Reserve System.
Google Scholar
Alsterlind J., Armelius H., Forsman D., Joensson B., Wretman A. L. (2015), How Far Can the Repo Rate Be Cut?, “Economic Commentaries”, no. 11, Sverige Risksbank, Stockholm, http://www.riksbank.se/Documents/Rapporter/Ekonomiska_kommentarer/2015/rap_ek_kom_nr11_150929_eng.pdf [accessed: 11.10.2017].
Google Scholar
Angrick S., Nemoto N. (2017), Central banking below zero: the implementation of negative interest rates in Europe and Japan, “ADBI Working Paper Series” no. 740, May.
Google Scholar
Arseneau D. M. (2017), How Would U. S. Banks Fare in a Negative Interest Rate Environment?, “Finance and Economics Discussion Series” no. 2017–030, Federal Reserve Board, Washington.
Google Scholar
Bean Ch., Broda Ch., Ito T., Kroszner R. (2015), Low for Long? Causes and Consequences of Persistenly Low Interest Rates, Geneva Reports on the World Economy, International Center for Monetary and Banking Studies, Geneva, October.
Google Scholar
Bernanke B. S. (2002), Deflation: Making Shure ‘It’ Doesn’t Happen Here, speech at the National Economists Cub, November 21, Washington.
Google Scholar
Bini Smaghi L. (2009), Conventional and unconventional monetary policy, Keynote lecture at the International Center for Monetary and Banking Studies (ICMB), Geneva, April 28.
Google Scholar
Borio C., Disyatat P. (2009), Unconventional monetary policies: an appraisal, “BIS Working Papers”, no. 292, November.
Google Scholar
Borio C., Gambacorta L. (2017), Monetary policy and bank lending in a low interest rate environment: diminishing effectiveness?, “BIS Working Papers”, no. 612, February.
Google Scholar
Borio C., Hofmann B. (2017), Is monetary policy less effective when interest rates are persistenly low?, “BIS Working Papers”, no. 628, April.
Google Scholar
Brzoza‑Brzezina M., Kolasa M., Szetela M. (2015), Czy Polsce grozi pułapka deflacyjna?, “Materials and Studies”, no. 320, NBP, Warszawa, pp. 5–6.
Google Scholar
Caminati M. (1981), The theory of interest in the classical economists, „Metroeconomica”, vol. 22, February, pp. 79–104.
Google Scholar
Clarida R. H. (2012), What Has – and Has Not – Been Learned about Monetary Policy in a Low‑Inflation Enviornment? A Review of the 2000s’, “Journal of Money, Credit and Banking”, vol. 124, issue s1, pp. 123–140.
Google Scholar
Coeuré B. (2014), Life below zero: Learning about negative interest rates, presentation at the annual dinner of the ECB’s Money Market Contact Group, Frankfurt, September 9.
Google Scholar
Cour‑Thimann P., Winkler B. (2013), The ECB’s non‑standard monetary policy measures. The role of institutional factors and financial structure, “ECB Working Paper Series”, no. 1528, April.
Google Scholar
Dong F., Wen Y. (2017), Optimal Monetary Policy under Negative Interest Rate, “Working Paper Series” 2017–019A, Federal Reserve Bank of St. Louis, May.
Google Scholar
Duwendag D., Ketterer K. H., Kosters W., Pohl R., Simmert D. B. (1995), Teoria pieniądza i polityka pieniężna, Poltext, Warszawa.
Google Scholar
ECB (2009), EU Banking sector stability. August 2009, Frankfurt am Main.
Google Scholar
ESRB (2016), Macroprudential policy issues arising from low interest rates and structural changes in the EU financial system, ESRB Report, November, https://www.esrb.europa.eu/pub/pdf/reports/161128_low_interest_rate_report.en.pdf [accessed: 11.10.2017].
Google Scholar
Financial Stability Board (2009), Exit from extraordinary financial sector support measures, Note for G20 Ministers and Governors meeting 6–7 November.
Google Scholar
Fischer S. (2016), Why Are Interest Rates So Low? Causes and Implications, remarks at the Economic Club of New York, New York, October 17, https://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/files/fischer20161017a.pdf [accessed: 21.06.2019].
Google Scholar
Friedman M. (1959), The Demand for Money: Some Theoretical and Empirical Results, “Journal of Political Economy”, vol. LXVII, no. 4, pp. 327–351.
Google Scholar
Friedman M. (1963), Inflations: Causes and Consequences, Proquest Info & Learning, Facsimile editio.
Google Scholar
Gruszczyńska‑Brożbar E. (1997), Teorie struktury stóp procentowych, “Journal of Law, Economics and Sociology”, vol. LIX, issue 3, pp. 77–87.
Google Scholar
Gruszecki T. (2004), Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka gospodarcza, Economics Publishing House, Kraków.
Google Scholar
IMF (2001), Report on Consolidation in the Financial Sector, Group of Ten, January 25, http://www.imf.org/external/np/g10/2001/01/Eng [accessed: 21.06.2019].
Google Scholar
IMF (2006), Financial Soundness Indicators. Compilation Guide, Washington, https://www.imf.org/external/pubs/ft/fsi/guide/2006/pdf/fsiFT.pdf [accessed: 15.04.2018].
Google Scholar
IMF (2017), Negative Interest Rate Policies – initial experiences and assessments, “IMF Policy Paper”, August.
Google Scholar
Jajuga K. (2007), Elementy nauki o finansach, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar
Jajuga K., Feldman Ł., Pietrzyk R., Rokita P. (2015), Integrated risk model in household life cycle, Wrocław University of Economics, Wrocław.
Google Scholar
Jędruchniewicz A. (2013), Polityka pieniężna a cykl koniunkturalny, “Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstw”, no. 1, pp. 3–10.
Google Scholar
Jobst A., Lin H. (2016), Negative Interest Rate Policy (NIRP): Implications for Monetary Transmission and Bank Profitability in the Euro Area, „IMF Working Paper” WP/16/172, August.
Google Scholar
Jordan T. (2016), Monetary policy using negative interest rates: a status report, speech, Swiss National Bank, Basel, 24 October.
Google Scholar
Keynes J. M. (1936), The General Theory of Employment. Interest and Money, Macmillan, London.
Google Scholar
Kimball M. S. (2015), Negative Interest Rate Policy as Conventional Monetary Policy, “National Institute Economic Review”, vol. 234, issue 1, pp. R5–R14.
Google Scholar
Klepacki J. (2016), Ryzyka polityki ujemnych stóp procentowych, “Finance, Financial Markets, Insurance”, no. 4(82), part 1, pp. 721–728.
Google Scholar
Knight F. H. (1921), Risk, Uncertainty and Profit, University of Boston Press, Boston.
Google Scholar
Kurowski Ł., Rogowicz K. (2017), Stabilność finansowa i napięcia w systemie finansowym w środowisku ujemnych stóp procentowych, “Finance”, no. 1, pp. 195–206.
Google Scholar
Masiukiewicz P. (2017), Granice niezmienności stop procentowych, [in:] P. Masiukiewicz (ed.), Strategie stóp procentowych w bankowości, The Polish Bank Association, CPBiI Publishing House, Warszawa, pp. 117–135.
Google Scholar
Mircheva B., Thegeya A., Turk R., Zhang S. (2016), Adapting to Spillovers from Monetary Policies of Major Advanced Economies, Cross‑Country Report on Spillovers, Selected Issues for the 2016 Art. IV Consultations with the Republic of Poland and Sweden, June 10, International Monetary Fund, Washington.
Google Scholar
Murray J. (2009), When the Unconventional Becomes Conventional – Monetary Policy in Extraordinary Times, “Bank of International Settlements Review”, no. 61, http://www.bis.org/review/r090522d.pdf [accessed: 21.06.2019].
Google Scholar
NBP (2011), Na co wpływają zmiany stóp procentowych, NBPortal, July 26, https://www.nbportal.pl/wiedza/artykuly/pieniadz/na_co_wplywaja_zmiany_stop_procentowych [accessed: 15.04.2018].
Google Scholar
NBP (2015), Raport o stabilności systemu finansowego, July, Warsaw.
Google Scholar
NBP (2016), Raport o stabilności systemu finansowego, December, Warsaw.
Google Scholar
Nocoń A. (2016), System reagowania współczesnych banków centralnych na niestabilność sektora bankowego, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Nocoń A. (2018), Normalization of Modern Monetary Policy, Uni‑edition, GmbH, Berlin.
Google Scholar
Palley T. I. (2016), Why ZLB economics and negative interest rate policy (NIRP) are wrong: A theoretical critique, “IMK Macroeconomic Policy Institute Working Paper”, no. 172, July.
Google Scholar
Przybylska‑Kapuścińska W. (2012a), Krytyka celów i instrumentów kreowania polityki pieniężnej współczesnych banków centralnych, [in:] W. L. Jaworski, A. Szelągowska (eds.), Współczesna bankowość centralna, CeDeWu.pl, Warszawa, pp. 35–50.
Google Scholar
Przybylska‑Kapuścińska W. (2012b), Problemy polityki pieniężnej banków centralnych w okresie kryzysu, “Economics and Law”, vol. X, no. 3, pp. 61–79.
Google Scholar
Pyka I. (2010a), Bank centralny na współczesnym rynku pieniężnym, C. H. Beck, Warszawa.
Google Scholar
Pyka I. (2010b), Nadzwyczajne instrumenty banków centralnych w regulowaniu stabilności sektora bankowego w Unii Europejskiej, [in:] A. Janc (ed.), Bankowość a kryzys na rynkach finansowych, Poznań University of Economics and Business, Poznań.
Google Scholar
Pyka I., Nocoń A. (2016), Dynamics of Lending Activity of Polish Banking Sector towards Low Interest Rate Policy of Central Banks, “Transformations in Business & Economics”, vol. 15, no. 2A(38A), pp. 418–422.
Google Scholar
Pyka I., Nocoń A. (2017a), Bankowość centralna w globalnej gospodarce światowej, University of Economics in Katowice Publishing House, Katowice.
Google Scholar
Pyka I., Nocoń A. (2017b), Ryzyko banków centralnych w warunkach nadzwyczajnej polityki monetarnej, “Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodkowska. Sectio H”, vol. LI, 6, pp. 343–356.
Google Scholar
Pyka I., Nocoń A. (2017c), Ryzyko niskich stóp procentowych w sektorze bankowym, [in:] P. Masiukiewicz (ed.), Strategie stóp procentowych w bankowości, The Polish Bank Association, CPBiI Publishing House, Warszawa.
Google Scholar
Pyka I., Nocoń A., Cichorska J. (2016), Nadzwyczajna polityka monetarna banków centralnych a stabilność sektora bankowego, University of Economics in Katowice Publishing House, Katowice.
Google Scholar
Rogoff K. (2016), Paraliż ujemnych stóp procentowych, November 6, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/paraliz‑ujemnych‑stop‑procentowych/ [accessed: 21.06.2019].
Google Scholar
Rzońca A. (2004), Stopy procentowe bliskie zera a ryzyko wystąpienia deflacji, “Bank i Kredyt”, part II, April, pp. 35–38.
Google Scholar
Rzońca A. (2014), Kryzys banków centralnych. Skutki stopy procentowej biskie zera, C. H. Beck, Warszawa.
Google Scholar
Sałata P. (2011), Krzywa dochodowości, [in:] A. Sławiński (ed.), Polityka pieniężna, C. H. Beck, Warszawa, pp. 239–247.
Google Scholar
Sławiński A. (2011), Stabilizowanie inflacji, [in:] A. Sławiński (ed.), Polityka pieniężna, C. H. Beck, Warszawa, pp. 22–50.
Google Scholar
Solarz J. K. (2017), Ramy teoretyczne stałej stopy procentowej kredytów hipotecznych w Polsce, [in:] P. Masiukiewicz (ed.), Strategie stóp procentowych w bankowości, The Polish Bank Association, CPBiI Publishing House, Warszawa, p. 32–46.
Google Scholar
Sotomska‑Krzysztofik P., Szczepańska O., Pawliszyn M. (2004), Banki centralne wobec kryzysu w systemie bankowym, “Materials and Studies”, no. 179, NBP, Warsaw, November.
Google Scholar
Szelągowska A. (2013), Polityka niskich stóp procentowych a stan polskiej gospodarki, “Journal of Management and Finance”, R. 11, no. 2, part 1, pp. 590–600.
Google Scholar
Szydło S. (2005), Wybrane zagadnienia teorii i praktyki stopy procentowej, TEXT Publishing House, Kraków.
Google Scholar
Tobin J. (1947), Liquidity Preference and Monetary Policy, “Review of Economics and Statistics”, vol. 29, no. 2, pp. 124–131.
Google Scholar
Turgot A. R.J. (1927), O tworzeniu i podziale bogactw, Gebethner i Wolff, Warszawa.
Google Scholar
Yoshino N., Taghizadeh‑Hesary F., Miyamoto J. (2017), The effectiveness of Japan’s negative interest rate policy, „ADBI Working Paper Series”, no. 652, January.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
