ZRÓŻNICOWANIE WARTOŚCI ŻYCIOWYCH POLAKÓW – UJĘCIE CZASOWO-PRZEKROJOWE
Słowa kluczowe:
Wartości życiowe, system wartości, statystyka przestrzenna, wielowymiarowa analiza danych.Abstrakt
Przeprowadzone badanie dotyczyło zróżnicowania wartości życiowych wyznawanych przez współczesnych Polaków. Analiza została wykonana w ujęciu przestrzennym (podział kraju na gminy) oraz czasowym (lata 2000-2013). Głównym celem opracowania było zweryfikowanie dwóch hipotez, że istnieje zróżnicowanie przestrzenno-czasowe respektowanych wartości, oraz że można w tym zakresie znaleźć pewne prawidłowości. Do realizacji takiego celu wykorzystano klasyczne techniki analizy danych przestrzennych (globalne i lokalne statystyki Morana I oraz reżimy przestrzenne), a także metodę analizy skupień. Źródłem danych były wyniki największego w Polsce badania panelowego, czyli „Diagnozy społecznej”.
W toku analizy okazało się, że wartości życiowe są zróżnicowane przestrzennie i czasowo, dla Polaków najważniejszą wartością jest zdrowie, w ostatnich latach ważniejsze stały się wartości niematerialne (dzieci, przyjaciele, Bóg), a te materialne (pieniądze i praca) traciły na znaczeniu. Jeśli chodzi o wskazanie regionu najbardziej wyróżniającego się na tle innych obszarów kraju to są to Mazury, bardziej niż gdzie indziej liczą się tam bowiem wartości związane z rozwojem osobistym (np. wykształcenie). Ponadto łatwo zauważyć różnicę w rozkładzie wartości między wschodnią i zachodnią Polską. Zachód jest bardziej ukierunkowany materialnie, wschód częściej stawia na wartości rodzinne i duchowe. Autokorelacja przestrzenna nie jest silna i statystycznie istotna tylko w kilku przypadkach (tzn. dla niektórych lat i niektórych wartości życiowych).
Pobrania
Bibliografia
Bartkowski J. (2009), Wartości materialistyczne i postmaterialistyczne w Polsce w ujęciu porównawczym, [in:] Zahorska M., Nasalska E. (eds.), Wartości, polityka, społeczeństwo, Warszawa.
Google Scholar
CBOS (2010), Co jest ważne, co można, a czego nie wolno – normy i wartości w życiu Polaków, Warszawa.
Google Scholar
Inglehart R. (red.) (2010), Changing Human Beliefs and Values – 1981-2001, Mexico.
Google Scholar
Jasińska-Kania A. (red.) (2012), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Warszawa.
Google Scholar
Mariański J. (2006), Sekularyzacja i desekularyzacja w nowoczesnym świecie, Lublin.
Google Scholar
Marody M., Lewicki M. (2010), Przemiany ideologii pracy, [in:] Kochanowicz J., Marody M. (eds.), Kultura i gospodarka, Warszawa.
Google Scholar
Śpiewak P. (2011), Polskie spory ideowe i nasze rozmowy o pamięci, [in:] Bucholc M. (ed.), Polska po 20 latach wolności, Warszawa.
Google Scholar
Szymczyk J. (2010), Wokół wartości i więzi społecznych Polaków. Wybrane aspekty i tendencje, Lublin.
Google Scholar
Teisseyre P. (2014), Rodzina na miarę kryzysu, https://www.mojapolis.pl/articles/mieszkancy /articles/rodzina/, (access: December 15, 2014).
Google Scholar
Woźniak W. (2009), Co nas łączy, a co nas dzieli? – opinie Polaków, Gdańsk.
Google Scholar
