Niektóre aspekty artykułu 816 kodeksu cywilnego dotyczące okoliczności zmieniających prawdopodobieństwo wypadku ubezpieczeniowego

Abstract

W niniejszym opracowaniu przedstawiono niektóre aspekty art. 816 k.c. i wskazanej w nim zmiany prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego z perspektywy praktyki ubezpieczeniowej. Na tle opisanego unormowania ukazano szereg przykładów występujących na co dzień w ramach stosunków łączących ubezpieczającego z ubezpieczycielem, uwzględniając jednocześnie praktyczne trudności związane z niedoskonałością uregulowań prawnych w tym zakresie. Podkreślono nieostrość pojęć występujących w przepisie, takich jak: istotna zmiana prawdopodobieństwa wypadku czy odpowiednia zmiana wysokości składki, bez jednoznacznego wskazania przez legislatora podmiotu, który miałby przesądzać o tych cechach. Położono nacisk na wątpliwe możliwości negocjacyjne ubezpieczającego z zakładem ubezpieczeń co do zmiany wysokości składki po zmianie prawdopodobieństwa wypadku, z uwagi na konstrukcje przepisu umożliwiającą jedynie wypowiedzenie umowy z 14-dniowym terminem, ograniczającym mediacje między stronami. Krytyce poddano przyjęcie przez ustawodawcę unormowania, które w praktyce nie rozwiązuje problemów stron umowy ubezpieczenia wynikających ze zmiany ryzyka ubezpieczeniowego, pozostawiając większość spraw do rozpoznania na drodze postępowania sądowego. Ze względu na ramy objętościowe artykułu zdołano przyjrzeć się tyko niektórym aspektom opisywanego przepisu i zawartej w nim zmiany prawdopodobieństwa wypadku w zasadzie nie uwzględniając orzecznictwa, które jest niezwykle skąpe, w szczególności w odniesieniu do obecnego kształtu przedmiotowego przepisu, obowiązującego od 2007 r.