Identification of demographic crises and evaluation of their intensity in the Kujawy region (Central Europe) in the 19th century

Alicja Drozd-Lipińska; Arkadiusz Bartczak; Michał Krzemiński; Tomasz Dziki

doi:10.18778/1898-6773.85.3.04

Authors

Alicja Drozd-Lipińska Nicolaus Copernicus University in Toruń, Faculty of Biological and Veterinary Sciences https://orcid.org/0000-0002-1562-8090
Arkadiusz Bartczak Polish Academy of Sciences, Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences, Department of Environmental Resources and Geohazard Toruń, Poland https://orcid.org/0000-0002-9285-6273
Michał Krzemiński Gdańsk University of Technology, Faculty of Applied Physics and Mathematics, Department of Probability and Biomathematics, Gdańsk, Poland https://orcid.org/0000-0002-5596-366X
Tomasz Dziki Włocławek Society of Arts and Sciences, Włocławek, Poland, Polish Historical Assosiation, Włocławek Branch, Włocławek, Poland

DOI:

https://doi.org/10.18778/1898-6773.85.3.04

Keywords:

epidemics, mortality crises, Standardised Demographic Dynamics Ratio (SDDR), Box-Cox transformation, historical demography

Abstract

Mortality crises are periods of unusually high mortality resulted from a combination of epidemic episodes, climatic phenomena, historical events and sociopolitical factors. The most pronounced setback in the methodology applied to analyse mortality rates of historical populations is the inability to establish their size.

Reference publications do not provide unambiguous measures of the intensity and scale of mortality crisis periods. This problem was approached with the use of the Standardised Demographic Dynamics Rate (SDDR) whose value provides information about the condition of a population, disregarding the size of the group. Demographic crises were indicated and identified among the population living in the 19^thcentury in central Poland in the rural parish. The analysis was based on data obtained from parish registers, made use of the measure expressing the ratio of the number of births to the number of deaths, without using the size of the group.

Results obtained from the analysis of data were set against the information about events causing a sudden growth in mortality derived from the widely-accessible literature. Value of the Standardised Demographic Dynamics Rate (SDDR) provides information aboutthe condition of a population, disregarding the size of the group. Nevertheless, only by combining the statistically obtained data with the information derived from written records it is possible to attempt to answer the question of the possible root cause of a demographic crisis.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Ajdacic-Gross V, Lauber C, Sansossio R, Bopp M, Eich D, Gostynski M, Gutzwiller F, Rossler W. 2006. Seasonal Associations between Weather Conditions and Suicide–Evidence against a Classic Hypothesis. American Journal of Epidemiology 165(5):561–569, https://doi.org/10.1093/aje/kwk034
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/aje/kwk034

Appleby, Andrew B. 1973. Disease or Famine? Mortality in Cumberland and Westmorland 1580-1640. The Economic History Review 26(3):403–432, https://doi.org/10.1111/j.1468-0289.1973.tb01944.x; https://doi.org/10.2307/2593543
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-0289.1973.tb01944.x

Appleby, Andrew B. 1978. Famine in Tudor and Stuart England. Stanford, Calif : Stanford UP.
View in Google Scholar

Barrett R, Kuzawa ChW, McDade T, Armelagos GJ. 1998. Emerging and Re-Emerging Infectious Diseases: The Third Epidemiologic Transition. Annual Review of Anthropology 27:247–271, https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.27.1.247
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.anthro.27.1.247

Bartczak A, Glazik R, Tyszkowski S. 2014. The Application of Box-Cox Transformation to Determine the Standardised Precipitation Index (SPI), the Standardised Discharge Index (SDI) and to Identify Drought Events: Case Study in Eastern Kujawy (Central Poland). Journal of Water and Land Development 22(1):3–15, https://doi.org/10.2478/jwld-2014-0017
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/jwld-2014-0017

Berner W. 2008. Stan Sanitarny, Ochrona Zdrowia i Sytuacja Epidemiologiczna Chorób Zakaźnych w Krakowie w Okresie Autonomii Galicyjskiej (Lata 60./70. XIX w. – Do 1914 r.). Przegląd Epidemiologiczny 62:181–91.
View in Google Scholar

Bishai D, Opuni M. 2009. Are Infant Mortality Rate Declines Exponential? The General Pattern of 20thcentury Infant Mortality Rate Decline. Population Health Metrics 7:13, https://doi.org/10.1186/1478-7954-7-13
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1186/1478-7954-7-13

Bonaccorso B, Bordi I, Cancelliere A, Rossi G, Sutera A. 2003. Spatial Variability of Drought: An Analysis of the SPI in Sicily. Water Resources Management 17(4):273–296, https://doi.org/10.1023/A:1024716530289
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1023/A:1024716530289

Bouckaert A. 1989. Crisis Mortality: Extinction and near-Extinction of Human Populations. In: Ruzicka L, Wunsch G, Kane P. (Eds.), Differential Mortality: Methodological Issues and Biosocial Factors. Oxford: Clarendon Press, 217–230.
View in Google Scholar

Box GEP, Cox DR. 1964. An Analysis of Transformations. Journal of the Royal Statistical Society Series B (Methodological) 26(2):211–252, https://doi.org/10.1111/j.2517-6161.1964.tb00553.x
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.2517-6161.1964.tb00553.x

Box GEP, Cox DR. 1982. An Analysis of Transformations Revisited, Rebutted. Journal of the American Statistical Association 77(377):209–210, https://doi.org/10.1080/01621459.1982.10477788
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/01621459.1982.10477788

Breschi M, Manfredini M, Fornasin A. 2011. Demographic Responses to Short-Term Stress in a 19th Century Tuscan Population: The Case of Household out-Migration. Demographic Research 25:491–512, https://doi.org/10.4054/DemRes.2011.25.15
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4054/DemRes.2011.25.15

Budnik A. 2005. Uwarunkowania Stanu i Dynamiki Biologicznej Populacji Kaszubskich w Polsce: Studium Antropologiczne. Antropologia 22 – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
View in Google Scholar

Budnik A. 2008. Przejścia epidemiczne na ziemiach polskich. In: Dzieduszycki W, Wrzesiński J. (Eds.), Epidemie, klęski, wojny. Funeralia Lednickie. Spotkanie 10, 53–66. Poznań.
View in Google Scholar

Budnik A, Liczbińska G. 1997. Mortality in the Populations of Danzig and the District of Danzig (Regierungsbezirk Danzig) in the Second Half of the Nineteenth Century. Przegląd Antropologiczny 60:13–24, https://doi.org/10.18778/1898-6773.60.02
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1898-6773.60.02

Czapliński MP. 2012. Epidemie cholery w rejencji opolskiej w latach 1831–1894.
View in Google Scholar

Dorobek F. 1979. Epidemia Cholery w Królestwie Polskim i Guberni Płockiej w 1848 r. Notatki Płockie 24(1–98):25–36.
View in Google Scholar

Drozd-Lipińska A. 2021. Wielkość populacji i ruch naturalny w parafii Kowal w latach 1815–1914. In: Drozd-Lipińska A. (Ed.), Umieralność mieszkańców wsi kujawskiej w latach 1815–1914 na tle zmian społeczno-gospodarczych i przemian elementów klimatu na przykładzie parafii Kowal, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 57–73.
View in Google Scholar

Drozd-Lipińska A, Bartczak A, Dziki T. 2021a. Demografia, gospodarka, warunki klimatyczne i życie społeczne. In: Drozd-Lipińska A. (Ed.), Umieralność mieszkańców wsi kujawskiej w latach 1815–1914 na tle zmian społeczno-gospodarczych i przemian elementów klimatu na przykładzie parafii Kowal. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 91–249.
View in Google Scholar

Drozd-Lipińska A, Bartczak A, Dziki T. 2021b. Podsumowanie. In: Drozd-Lipińska A. (Ed.), Umieralność mieszkańców wsi kujawskiej w latach 1815–1914 na tle zmian społeczno-gospodarczych i przemian elementów klimatu na przykładzie parafii Kowal. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 251–267.
View in Google Scholar

Drozd-Lipińska A, Klugier E, Kamińska-Czakłosz M. 2015. Socioeconomic Differences in Child Mortality in Central Poland At the End of the Nineteenth Century. Journal of Biosocial Science 47(4):449–468, https://doi.org/10.1017/S0021932014000376
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0021932014000376

Dupâquier J. 1979. L’analyse Statistique Des Crises de Mortalité. In: Charbonneau H, La Rose A. (Eds.), Les Grandes Mortalités: Étude Méthodologique Des Crises Démographiques. Liège: Ordina Editions, 83–112.
View in Google Scholar

Dziki T. 2007a. Z dziejów Kowala w latach 1815–1869. In: Zasada ZJ. (Ed.), Kowal poprzez wieki. Materiały do dziejów Kowala i jego okolicy z konferencji naukowej “Społeczność Kowala i okolic w dawnych czasach oraz dobie współczesnej” zorganizowanej 29 IV 2006 r. w Kowalu. Włocławek–Kowal: Totem, 61–86.
View in Google Scholar

Dziki T. 2007b. Z dziejów Kujaw Wschodnich w II połowie XIX wieku (1851–1914). In: Cieśla A. (Ed.), Spotkanie dwóch cesarzy w Aleksandrowie. Z dziejów miasta i regionu w okresie zaborów, Aleksandrów Kujawski: Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Danilewicz, 11–36.
View in Google Scholar

Dziki T. 2018. Powiat Włocławski w latach 1793–1918. In: Mikulski K, Dziki T. (Eds.), Monografia Powiatu Włocławskiego. Toruń: in press.
View in Google Scholar

Dziki T. 2021. Przynależność administracyjna Kowala i okolic w latach 1815–1914. In: Drozd-Lipińska A. (Ed.), Umieralność mieszkańców wsi kujawskiej w latach 1815–1914 na tle zmian społeczno-gospodarczych i przemian elementów klimatu na przykładzie parafii Kowal. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 45–56.
View in Google Scholar

Edvinsson RB. 2015. Recalculating Swedish Pre-Census Demographic Data: Was There Acceleration in Early Modern Population Growth? Cliometrica 9(2):167–191, https://doi.org/10.1007/s11698-014-0112-z
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11698-014-0112-z

Evans RJ. 1988. Epidemics and Revolutions: Cholera in Nineteenth-Century Europe. Past & Present 120:123–146. https://doi.org/10.1093/past/120.1.123
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/past/120.1.123

Gagnon A. 2012. Crises and Trends: Mortality in Historical Perspective. Canadian Studies in Population 39(3–4):1–7.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25336/P6T61W

Gieysztorowa I. 1962. Badania Demograficzne Na Podstawie Metryk Parafialnych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej X(1–2):103–121.
View in Google Scholar

Gieysztorowa I. 1976. Wstęp do Domografii Staropolskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Głowacki PS. 2007. Dzieje parafii pod wezwaniem Św. Urszuli w Kowalu i Dekanatu Kowalskiego. In: Zasada ZJ. (Ed.), Kowal poprzez wieki. Materiały do dziejów Kowala i jego okolicy z konferencji naukowej “Społeczność Kowala i okolic w dawnych czasach oraz dobie współczesnej” zorganizowanej 29 IV 2006 r. w Kowalu. Włocławek–Kowal: Totem, 39–55.
View in Google Scholar

Goubert P. 1960. Beauvais et Le Beauvaisis de 1600 à 1730. Contribution à l’histoire Sociale de La France Au XVIIe Siècle. Paris: S. E. V. P. E. N.
View in Google Scholar

Goubert P. 1968. Cent mille provinciaux au XVIIe siècle: Beauvais et le Beauvaisis de 1600 à1730. Paris: Flammarion.
View in Google Scholar

Gruszczyńska M, Poraziński J. 2002. Opis statystyczny z dnia 11/23 maja 1860 r. sporządzony przez burmistrza miasta Kowala. In: Kallas M, Leliński S, Stelmach R, Tomczak A, Trojanowska M. (Eds.), Opisy miast Kujaw Wschodnich z 1860 r. (Gubernia Warszawska). Nowe Miscellanea Historyczne, Seria Opisy Miast Królestwa Polskiego w XIX Wieku. Opisy Miast z 1860 Roku, t. VI. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 29–48.
View in Google Scholar

Guttman NB. 1999. Accepting the Standardized Precipitation Index: A Calculation Algorithm. Journal of the American Water Resources Association 35(2):311–22, https://doi.org/10.1111/j.1752-1688.1999.tb03592.x
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1752-1688.1999.tb03592.x

Guzowski P, Kuklo C, Poniat R. 2016. O metodach pomiaru natężenia epidemii i zaraz w preindustrialnej Europie w demografii historycznej. In: Polek K, Sroka ŁT. (Eds.), Epidemie w dziejach Europy. Konsekwencje społeczne, gospodarcze i kulturowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 119– 144.
View in Google Scholar

Healey J. 2008. Socially Selective Mortality during the Population Crisis of 1727– 1730: Evidence from Lancashire. Local Population Studies, no. 81:58–74.
View in Google Scholar

Hinde A. 2010. A Review of Methods for Identifying Mortality ‘crises’ Using Parish Record Data. Local Population Studies 39(84):82–92.
View in Google Scholar

Hoch SL. 1998. Famine, Disease, and Mortality Patterns in the Parish of Borshevka, Russia, 1830–1912. Population Studies 52(3):357–368, https://doi.org/10.1080/0032472031000150526
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0032472031000150526

Hollingsworth TH. 1979. Background Paper to First Theme: An Introduction to Population Crises. In: Charbonneau H, La Rose A. (Eds.), Les Grandes Mortalités: Étude Méthodologique Des Crises Démographiques Du Passé. Liège: Ordina Editions, 17–20.
View in Google Scholar

Holzer JZ. 2003. Demografia. Warszawa: Polskie Wydawictwo Ekonomiczne.
View in Google Scholar

Humphreys R. 1987. Mortality Crises in Sixteenth-Century Dorking. Local Population Studies. ENGLAND.
View in Google Scholar

Hyndman R., Booth H. 2008. Stochastic Population Forecasts Using Functional Data Models for Mortality, Fertility and Migration. International Journal of Forecasting 24(3):323–342, https://doi.org/10.1016/j.ijforecast.2008.02.009
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijforecast.2008.02.009

Jura J. 2002. Emigracja z Galicji w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku na przykładzie wybranych powiatów. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 16:227–270.
View in Google Scholar

Kaczmarski B. 1967. Ocena spisów ludności na Śląsku z pierwszej połowy XIX wieku. Przeszłość Demograficzna Polski 1:33–63.
View in Google Scholar

Karavitis ChA, Alexandris S, Tsesmelis DE, Athanasopoulos G. 2011. Application of the Standardized Precipitation Index (SPI) in Greece. Water (Switzerland) 3(3):787– 805, https://doi.org/10.3390/w3030787
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/w3030787

Korpalska WK. 2011. Pacjenci i Lekarze w Czasie Epidemii Cholery 1831–1832 Na Ziemiach Polskich Pod Pruskim Zaborem. In: Felsmann MZ, Szarek J, Felsmann M. (Eds.), Dawna Medycyna i Weterynaria. Pacjent. Chełmno: Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie, 69–85.
View in Google Scholar

Kuklo C. 2009. Demografia Rzeczypospolitej Przedrozbiorowej. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
View in Google Scholar

Łabędzki L. 2007. Estimation of Local Drought Frequency in Central Poland Using the Standarized Precipitation Index SPI. Irrigation and Drainage 56:67–77, https://doi.org/10.1002/ird.285
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/ird.285

Landers J. 2006. Death and the Metropolis Studies in the Demographic History of London, 1670–1830. Cambridge: Cambridge University Press.
View in Google Scholar

Lebrun F. 1977. Les Épidémies En Haute- Bretagne à La Fin de l’Ancien Régime (1770–1789). Présentation d’une Enquête Collective. Annales de Démographie Historique, 181–206, https://doi.org/10.3406/adh.1977.1348
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/adh.1977.1348

Liczbińska G. 2009. Umieralność i Jej Uwarunkowania Wśród Katolickiej i Ewangelickiej Ludności Historycznego Poznania. Poznań: Biblioteka Telgete.
View in Google Scholar

Liczbińska G. 2013. Fertility Patterns and Reproductive Behaviours in the Lutheran and Catholic Populations from Historical Poland. Advances in Anthropology 03(03):149–156, https://doi.org/10.4236/aa.2013.33020
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4236/aa.2013.33020

Liczbińska G, Sosinko A, Budnik A. 2007. Uwarunkowania Stanu Zdrowia w XIX-Wiecznym Poznaniu. Nowiny Lekarskie 76(4):357–362.
View in Google Scholar

McKee TB, Doesken NJ, Kleist J. 1993. The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time Scales. AMS 8th Conference on Applied Climatology, no. January 179–184.
View in Google Scholar

Miodunka P. 2013. Staropolskie księgi metrykalne jako źródło do badania klęsk elementarnych. In: Głowiński T, Kosik E. (Eds.), Od powietrza, głodu, ognia i wojny… Klęski elementarne na przestrzeni wieków. Wrocław: Gajt Wydawnictwo 1991 s.c.
View in Google Scholar

Myszczyszyn J. 2013. Kryzys żywnościowy w latach 1845–1847 ze szczególnym uwzględnieniem zarazy ziemniaczanej na przykładzie Prus. In: Głowiński T, Kosik E. (Eds.), Od powietrza, głodu, ognia i wojny… Klęski elementarne na przestrzeni wieków. Wrocław: Gajt Wydawnictwo 1991 s.c., 129–142.
View in Google Scholar

Nelson I. 1991. Famine and Mortality Crises in Mid-Sussex, 1606–1640. Local Population Studies. ENGLAND.
View in Google Scholar

Omran AR. 1971. The Epidemiologic Transition. A Theory of the Epidemiology of Population Change. The Milbank Memorial Fund Quarterly 49(4):509–538, https://doi.org/10.2307/3349375
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3349375

Piasecki E. 1990. Ludność Parafii Bejskiej (Woj. Kieleckie) w Świetle Ksiąg Metrykalnych z XVIII-XX W. Warszawa–Wrocław: PWN.
View in Google Scholar

Puzyrewski AK. 1899. Wojna Polsko-Ruska 1831 R. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza.
View in Google Scholar

Razali N, Wah Y. 2011. Power Comparisons of Shapiro-Wilk, Kolmogorov-Smirnov, Lilliefors and Anderson-Darling tests. Journal of Statistical Modeling and Analytics 2:21–33.
View in Google Scholar

Rejmanowski T. 2001. Przyczynek do walki z cholerą na przykładzie jej epidemii w Osięcinach na Kujawach Wschodnich w 1852 r. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, nr 1.
View in Google Scholar

Rüttimann D, Loesch S. 2012. Mortality and Morbidity in the City of Bern, Switzerland, 1805–1815 with Special Emphasis on Infant, Child and Maternal Deaths. HOMO – Journal of Comparative Human Biology 63(1):50–66, https://doi.org/10.1016/j.jchb.2011.11.001
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jchb.2011.11.001

Sakia RM. 1992. The Box-Cox Transformation Technique: A Review. Journal of the Royal Statistical Society. Series D (The Statistician) 41(2):169–178, https://doi.org/10.2307/2348250
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2348250

Sawchuk LA, Tripp L, Damouras S, Debono M. 2013. Situating Mortality: Quantifying Crisis Points and Periods of Stability. American Journal of Physical Anthropology 152(4):459–470, https://doi.org/10.1002/ajpa.22380
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/ajpa.22380

Schofield R. 1972. ‘Crisis’ Mortality. Local Population Studies 9:10–22.
View in Google Scholar

Shang HL. 2015. Selection of the Optimal Box-Cox Transformation Parameter for Modelling and Forecasting Age-Specific Fertility. Journal of Population Research 32(1):69–79, https://doi.org/10.1007/s12546-014-9138-0
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s12546-014-9138-0

Shapiro SS, Wilk MB. 1965. An Analysis of Variance Test for Normality (Complete Samples). Biometrika 52(3/4):591–611, https://doi.org/10.1093/biomet/52.3-4.591
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/biomet/52.3-4.591

Siudikas V. 1998. Choleros Epidemijos Lietuvoje 1831–1921 Metais : Daktaro Disertacijos Santrauka : Biomedicinos Mokslai, Medicina. Kaunas: Kauno medicinos akademija.
View in Google Scholar

Smith PC. 1978. Crisis Mortality in the Nineteenth Century Philippines: Data from Parish Records. The Journal of Asian Studies 38(1):51–76, https://doi.org/10.2307/2054237, https://doi.org/10.1017/S0021911800139816
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2054237

Straszak-Chandoha S. 2008. Epidemie cholery a reformy sanitarne w Wielkiej Brytanii w latach 40. i 50. XIX wieku. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu Nr 26. Nauki Humanistyczne 12:187–198.
View in Google Scholar

Straszak-Chandoha S. 2013. Nieudane Próby Opanowania Epidemii Cholery w Wielkiej Brytanii w Latach 1831–1832. In: Głowiński T, Kosik E. (Eds.), Od powietrza, głodu, ognia i wojny… Klęski elementarne na przestrzeni wieków. Wrocław: Gajt Wydawnictwo 1991 s.c., 117–127.
View in Google Scholar

Sułowski Z. 1962. O właściwą metodę wykorzystywania metryk kościelnych dla badań demograficznych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej X(1–2):81–101.
View in Google Scholar

Szczechowicz H. 2013. Kujawy Wschodnie i Ziemia Dobrzyńska w II Rzeczypospolitej. Administracja, Gospodarka, Życie Społeczno-Polityczne, Szkolnictwo 1918–1928. Włocławek: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku.
View in Google Scholar

Turner D. 1973. ‘Crisis’ Mortality in Nine Sussex Parishes. Local Population Studies 11:40–43.
View in Google Scholar

Winkle S. 1999. Kulturgeschichte Der Seuchen. Frechen : Komet.
View in Google Scholar

Włodarczyk D. 1998. Od Powietrza, Głodu, Ognia i Wojny. Inowrocław: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy POZKAL.
View in Google Scholar

Wrębiak A. 2010. Cholera and Typhoid Fever in 19th-Century Bielitzer Zion. Anthropological Review 73(1):37–46, https://doi.org/10.2478/v10044-008-0020-6
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10044-008-0020-6

Zasada Z.J. 2006. Kowal i okolice w okresie zaborów i walk Narodowowyzwoleńczych (1772–1918). In: Zasada ZJ. (Ed.), Kowal poprzez wieki. Materiały do dziejów Kowala i jego okolicy z konferencji naukowej “Społeczność Kowala i okolic w dawnych czasach oraz dobie współczesnej” zorganizowanej 29 IV 2006 r. w Kowalu. Włocławek–Kowal: Totem, 283–294.
View in Google Scholar

Zasada ZJ. 2006. 2007. Wstęp. In: Zasada ZJ. (Ed.), Kowal poprzez wieki. Materiały do dziejów Kowala i jego okolicy z konferencji naukowej “Społeczność Kowala i okolic w dawnych czasach oraz dobie współczesnej” zorganizowanej 29 IV 2006 r. w Kowalu. Włocławek–Kowal: Totem, 7–10.
View in Google Scholar