Ekonomiczne i etyczne cele ziemiańskiego stronnictwa ,,klemensowczyków” w latach czterdziestych XIX wieku

Zdzisław Szymański

doi:10.18778/1899-2226.18.3.07

Autor

Zdzisław Szymański Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Wydział Ekonomii i Logistyki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1899-2226.18.3.07

Słowa kluczowe:

organic work, modernization of agriculture, serfdom, rent, Occidentalism

Abstrakt

The 1840s brought a certain revival both in intellectual life and efforts to modernize agriculture in the Kingdom of Poland. Count Andrzej Zamoyski (1800–1874) played an inspiring role here. In all his properties replaced feudal service by rents. Moreover, even though the villein system was still in place, he was a spokesman for a transition to this more modern form of managing for the totality of the landed gentry. On his initiative, the periodical “Roczniki Gospodarstwa Krajowego” (“Polish Farming Annual”) came out. “Roczniki” brought in representatives of the Kingdom’s landed gentry supporting actions aimed at economic development and the promotion of civilization, soon to be called organic work. Representatives of the landowning party supporting the idea of organic work were popularly called “klemensowczycy”, because of their participation in conventions held in Andrzej Zamoyski’s estate in the village of Klemensów. The leader of the “klemensowczycy” blazed a trail for Poland’s progress of civilization, where he was characterized by Occidentalism, understood as referring to historical experiences of the Western world.

Bibliografia

Chwalba A., Historia Polski 1795-1918, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
Google Scholar

Cieszkowski A., O kredycie i obiegu oraz Uwagi nad obecnym stanem finansów angielskich, Poznań 1911.
Google Scholar

Czajczyk B., Kwestia agrarna w poglądach hrabiego Andrzeja Zamoyskiego (1800-1874) w latach czterdziestych XIX wieku, ,,Annales Universitatis Mariae Curie –Skłodowska” 2004, sectio H, vol. XXXVIII.
Google Scholar

Czepulis R., Myśl społeczna twórców Towarzystwa Rolniczego (1842-1861), Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.
Google Scholar

Garbiński K., Czyli życie przemysłu naszego, mianowicie przemysłu rolniczego, pojmujemy ze stanowiska odpowiadającego naszej miejscowości?, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1842, vol. I, nr 1.
Google Scholar

Górski J., Polska myśl ekonomiczna a rozwój gospodarczy 1807-1830. Studia nad początkami teorii zacofania gospodarczego, PWN, Warszawa 1963.
Google Scholar

Górski L., Andrzej Zamoyski [w:] L. Górski, Wybór pism, Warszawa 1908.
Google Scholar

Górski L., O obecnym stanie gospodarstwa wiejskiego w Rawskiem i dalszym onego kierunku, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1845, vol. VI, nr 1.
Google Scholar

Grabski W., Historia Towarzystwa Rolniczego 1858–1861 r., t. I, Historia rozwoju rolnictwa i sprawy włościańskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa 1904.
Google Scholar

Jedlicki J., Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują. Studia z dziejów idei i wyobraźni XIX wieku, PWN, Warszawa 1988.
Google Scholar

Kieniewicz S., Między ugodą a rewolucją (Andrzej Zamoyski w latach 1861-1862), PWN, Warszawa 1962.
Google Scholar

Kozaczka M., Poczet Ordynatów Zamoyskich, Norbertinum, Lublin 2004.
Google Scholar

Mencel T., Wieś pańszczyźniana w Królestwie Polskim w połowie XIX wieku, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1988.
Google Scholar

Rosicka J., Ekonomia zachodnia i gmina słowiańska (o programie Tomasza Potockiego 1809-1861), ,,Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 1991, nr 346.
Google Scholar

Rosicka J., Polskie spory o własność. Narodziny nowożytnej myśli ekonomicznej na ziemiach polskich (1765 - 1830), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1984.
Google Scholar

Say J.B., Traktat o ekonomii politycznej, czyli prosty wykład sposobu, w jaki się tworzą, rozdzielają i spożywają bogactwa, PWN, Warszawa 1960.
Google Scholar

Skrzyński S., Andrzej hr. Zamoyski, Kraków 1884.
Google Scholar

Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, WN PWN, Warszawa 2007, t. I.
Google Scholar

Staszic S., Przestrogi dla Polski [w:] S. Staszic, Pisma filozoficzne i społeczne, PWN, Warszawa 1954, t. I.
Google Scholar

Szymański Z., Historyczny wkład Lubelszczyzny w kształtowanie się koncepcji endogenicznego rozwoju ziem polskich [w:] Strategiczna problematyka rozwoju Polski wschodniej, red. D.J. Błaszczuk, M. Stefański, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie, Lublin 2010.
Google Scholar

Szymański Z., Myśl społeczno-gospodarcza Andrzeja Zamoyskiego (1800-1874) a późnoklasyczna ekonomia francuska, ,,Zamojskie Studia i Materiały” 2007 (24), vol. IX, seria: Ekonomia (3).
Google Scholar

Szymański Z., Problemy modernizacji rolnictwa w myśli społeczno-ekonomicznej Henryka Kamieńskiego w latach czterdziestych XIX wieku [w:] Między historią a teraźniejszo- ścią, red. E. Skrzypek, Z. Szymański, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2008.
Google Scholar

Zamoyski A., Aforyzmata z nauki gospodarstwa krajowego, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1849, vol. XIV, nr 1.
Google Scholar

Zamoyski A., Gospodarstwo postępowe nakazuje oczynszowanie włościan pańszczyźnianych, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1846, vol. VIII, nr 2.
Google Scholar

Zamoyski A., Kwestia włościańska, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1848, vol. XIII, nr 1.
Google Scholar

Zamoyski A., O potrzebie kształcenia sobie zdatnych robotników przed wyjściem z pańszczyzny, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1845, vol. VI, nr 2.
Google Scholar

Zamoyski A., O własności i dzierżawie ze względu na włościan naszych, ,,Roczniki Gospodarstwa Krajowego” 1845, vol. VII, nr 2.
Google Scholar

Zdrada J., Historia Polski 1795-1914, WN PWN, Warszawa 2005.
Google Scholar