Konflikt norm pomiędzy maoryskim zwyczajem pochówku a nowozelandzkim prawem ustawowym
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6069.92.03Słowa kluczowe:
Nowa Zelandia, Maorysi, prawo nowozelandzkie, prawo zwyczajowe, pochówekAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie konfliktu norm w porządku prawnym Nowej Zelandii na podstawie zwyczajowego pochówku Maorysów (tangihanga). Konflikt pozostaje nierozwiązany, a dotyczy wielu obywateli. Prawo nowozelandzkie to hybryda zwyczajowych i religijnych norm pochodzących od rdzennej mniejszości maoryskiej i brytyjskiego systemu prawa precedensowego. Należy podkreślić, że zwyczajowe prawo Maorysów (tikanga) posiada de iure pozycję normy o charakterze ius cogens. Wszelkie orzeczenia sądów i trybunałów czy akty parlamentu w Wellington lub czynności administracyjne powinny być podejmowane zgodnie z tikanga. Dotyczy to również prawa cywilnego, w tym pochówku. W ostatnich latach toczyło się kilka postępowań cywilnych między osobami pochodzenia maoryskiego. Ustawa o pochówku i kremacji z 1964 roku była sprzeczna z wolą rdzennych testatorów. Jednak bardzo często te tradycyjne rytuały pogrzebowe są niezgodne ze standardami prawa stanowionego. Niniejszy artykuł jest zatem próbą wykazania trudności w prawie cywilnym Nowej Zelandii. Temat ten zyskał na znaczeniu wraz z większą świadomością społeczeństwa obywatelskiego i szerszymi możliwościami kontaktu (zarówno prawnego, jak i pozasądowego) z państwem.
Pobrania
Bibliografia
Angelo, Tony. 2015. Wywiad przeprowadzony przez Joannę Siekierę. Wellington 11.11.2015 r.
Google Scholar
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych. b.d. https://www.loc.gov/law/help/customary-law/maori.php [dostęp: 27.05.2020].
Google Scholar
Bilby, Lynley. 2012. „Body-snatch bid blocked”. New Zealand Herald. https://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10837436 [dostęp: 30.09.2012].
Google Scholar
Bożyk, Stanisław. 2009. System konstytucyjny Nowej Zelandii. Warszawa: Biblioteka Sejmowa.
Google Scholar
Brandt, Bettina. 2013. Body Snatching in Contemporary Aotearoa/New Zealand: A Legal Conflict Between Cultures. Monachium: GRIN Verlag.
Google Scholar
Linnekin, Jocelyn. Lin Poyer. 1990. Cultural Identity and Ethnicity in the Pacific. Honolulu: University of Hawaii Press.
Google Scholar
Maori Custom and Values in New Zealand Law. 2011. Study Paper 9. Wellington: The Law Commission of New Zealand.
Google Scholar
Mazurkiewicz, Jacek. 2010. Non omnis moriar. Ochrona dóbr osobistych zmarłego w prawie polskim. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
New Zealand Herald. 2003. “Billy T’s two hearts laid to rest at last”. 29.11.2003. http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=3536819 [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
New Zealand Herald. 2007. “Editorial: Lessons for us all in burial case”. 10.09.2007. http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10462620 [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
New Zealand Herald. 2011. “Court sides with widow in burial row”. 23.11.2011. http://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=10768185 [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
Palmer, Geoffrey. W. R. 1987. Unbridled Power: An Interpretation of New Zealand’s Constitution & Government. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
Radio New Zealand. 2009. “Landmark case on burial customs of urban Maori”. http://www.radionz.co.nz/news/national/14772/landmark-case-on-burial-customs-of-urban-maori [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
Roughan, Nicole. 2013. „The Association of State and Indigenous Law: A Case Study in ‘Legal Association’”. University of Toronto Law Journal 59(2): 135–178.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/tlj.0.0023
Siameja, Nyenyezi. 2015. Wywiad przeprowadzony przez Joannę Siekierę. Wellington 11.03.2015 r.
Google Scholar
Siekiera, Joanna. 2015. „Prawo zwyczajowe i wierzenia maoryskie a system prawny Nowej Zelandii”. Acta Erasmiana: Wiara, polityka i religia 9/II: 199–211.
Google Scholar
Stuff 2009. „Whanau fight over burial of body”. http://www.stuff.co.nz/national/174637/Whanau-fight-over-burial-of-body [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
Trybunał Waitangi. b.d. http://www.justice.govt.nz/tribunals/waitangi-tribunal/about/introduction [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
Urząd Statystyczny Nowej Zelandii. b.d. http://www.stats.govt.nz/browse_for_stats/people_and_communities/maori/census-snapshot-maori.aspx [dostęp: 21.08.2019].
Google Scholar
Wood, John George. 1870. The Natural History of Man: being An Account of the Manners and Customs of the Uncivilized Race of Men: Australia, New Zealand, Polynesia, America, Asia, and Ancient Europe. New York: Routledge G. and Sons.
Google Scholar
Zdziech, Dariusz. 2018. Wywiad przeprowadzony przez Joannę Siekierę. Kraków 16.04.2018 r.
Google Scholar
Burial and Cremation Act 1964 of 18 November 1964 (Public Act 1964 No 75).
Google Scholar
Coroners Act 2006 of 29 August 2006 (Public Act 2006 No 38).
Google Scholar
Health Act 1956 of 25 October 1956 (Public Act 1956 No 65).
Google Scholar
Local Government Act 2002 of 24 December 2002 (Public Act 2002 No 84).
Google Scholar
Resource Management Act 1991 of 22 July 1991 (Public Act 1991 No 69).
Google Scholar
Treaty of Waitangi Act 1975 of 10 October 1975 (Public Act 1975 No 114).
Google Scholar
Supreme Court of New Zealand, SC 131/2011 [2012] NZSC 116.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
