Zakłady karne typu półotwartego i otwartego w Polsce

Abstract

Typy zakładów karnych są narzędziem realizacji indywidualizacji wykonywania kary pozbawienia wolności i należą do instytucjonalnych form indywidualizacji wykonywania tej kary. Zakłady karne typu otwartego i półotwartego ze swej istoty posiadają szereg walorów sprzyjających readaptacji społecznej skazanych.

W prezentowanym artykule omówiona została geneza koncepcji zakładów karnych typu półotwartego i otwartego, której idea zrodzona w XIX w. we Francji rozwijała się i doskonaliła w systemach prawnych różnych państw, w tym i w Polsce, mając wsparcie nie tylko w Regułach Minimalnych, ale i w Zaleceniach ONZ z 1955 r.

Polskie prawo wykonawcze stworzyło dobre podstawy wykonywania kary w różnych typach zakładów karnych. W artykule zwrócono również uwagę na wyraźną preferencję wykonywania kary pozbawienia wolności w zakładach karnych typu otwartego i półotwartego wyrażoną w uzasadnieniu do kodeksu karnego wykonawczego z 1997 r. Konsekwencje wynikające z tej preferencji mają postać przepisów stanowiących podstawę prawną wykonywania kary w tych zakładach. Walory readaptacyjne, które stanowią istotę niniejszego artykułu zostały uszeregowane i usystematyzowane przez autorkę, a dzięki zaprezentowanym danym statystycznym za lata 1998–2010 powstał kompleksowy obraz tendencji i struktury populacji więziennej odbywającej kare pozbawienia wolności w zakładach karnych typu otwartego i półotwartego w Polsce.

W podsumowaniu zwrócono uwagę na problemy, niekonsekwencje, ale i w związku z tym sformułowane postulaty dotyczące wykonywania kary w omawianych typach zakładów karnych i propozycje jak najlepszego wykorzystania możliwości jakie dają typy zakładów karnych otwartych i półotwartych.