Godność, życie i zdrowie człowieka – między wieloznacznością a jednoznacznością

Zofia Duniewska

doi:10.18778/0208-6069.S.2023.01

Authors

Zofia Duniewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.S.2023.01

Keywords:

human dignity, human life and health, meaning of terms, administrative law

Abstract

Human dignity, life and health are rudimentary and the most important for man, inseparably related concepts. Determining their extensive semantic boundaries encourages special attention, reflection and consideration. These concepts have been of great interest to representatives of various sciences for centuries. The aim of the article is to bring closer how rich content is seen in these concepts and what consequences it brings. The specificity of these terms means that they are defined differently. They are not unambiguous concepts. In their ambiguity one can see advantages and disadvantages. It may enrich their conceptual scope, and unfortunately it may also lead to the loss of weight and the essence of the content contained in these concepts. Their different understandings provoke discussions and disputes, inspire to deepen and organize knowledge so important in its practical application. It is important that the content attributed to these concepts be at the service of man and human communities, contributing to respect for and effective protection of values and goods so fundamental to the individual and to the community.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bosek, Leszek. 2008. „Ochrona godności człowieka w prawie Unii Europejskiej a konstytucyjne granice przekazywania kompetencji państwa”. Przegląd Sejmowy 2(85): 61–92.
Google Scholar

Complak, Krystian. 1998. „Uwagi o godności człowieka oraz jej ochrona w świetle nowej Konstytucji”. Przegląd Sejmowy 5: 41–51.
Google Scholar

Complak, Krystian. 2017. „Godność nie jest dobra na wszystko. Propozycja uporządkowania materii”. W Minikomentarz dla MaksiProfesora. Księga Jubileuszowa profesora Leszka Garlickiego. Red. Marek Zubik. 238–245. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Chmielarz-Grochal, Anna. Sułkowski, Jarosław. 2021. „O potrzebie świadomej konstytucjonalizacji statusu zwierząt”. Państwo i Prawo 9: 3–23.
Google Scholar

Chyrowicz, Barbara. 2018. „Etyka a możliwości współczesnej medycyny”. W Instytucje prawa medycznego. Tom I. Red. Marek Safjan, Leszek Bosek. 77–232. Warszawa: C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Dercz, Maciej. 2020. „Definicje zdrowia publicznego”. W System Prawa Medycznego. Tom 3. Organizacja systemu ochrony zdrowia. Red. Dobrochna Bach-Golecka, Rafał Stankiewicz. 1071–1106. Warszawa: C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
Google Scholar

Domaradzki, Jan. 2013. „O definicjach zdrowia i choroby”. Folia Medica Lodziensia, 40(1): 5–29.
Google Scholar

Doroszewski, Witold. Red. 1960. Słownik Języka Polskiego. Tom II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Doroszewski, Witold. Red. 1968. Słownik Języka Polskiego. Tom X. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Duniewska, Zofia. 2005. „Polisemia godności w terminologii prawnej”, Studia Prawno-Ekonomiczne LXXI: 9–27.
Google Scholar

Fundowicz, Sławomir. 2003. „Człowiek i administracja publiczna”. W Prawo i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego. Red. Sławomir Fundowicz, Ferdynand Rymarz, Andrzej Gomułowicz. 97–108. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Glensk, Joachim. Glensk, Czesława. Wyb. i opr. 1996. Myślę więc jestem. Aforyzmy, maksymy, sentencje. Komorów: Antyk 1996.
Google Scholar

Granat, Mirosław. 2014. „Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i norma prawna”. Państwo i Prawo 8: 3–20.
Google Scholar

Jasudowicz, Tadeusz. 2005. „Prawo do zdrowia”. W Bożena Gronowska, Tadeusz Jasudowicz, Michał Balcerzak, Maciej Lubiszewski, Rafał Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
Google Scholar

Kant, Immanuel. 1971. Uzasadnienie metafizyki moralności. Przeł. Mścisław Wartenberg. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kowalska, Samanta. 2022. „Koncepcja godności roślin w ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym”. Studia Prawnoustrojowe 55: 117–129.
Google Scholar

Kowalski, Grzegorz. 2012. „Ochrona godności po śmierci człowieka (wybrane zagadnienia prawne)”. W Normatywny wymiar godności człowieka Red. Wojciech Lis, Adam Balicki. 233–263. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Lipowicz, Irena. 2012. „Godność ludzka w świetle prawa administracyjnego”. Przegląd filozoficznoliteracki 1–2: 101–115.
Google Scholar

Malinowski, Andrzej. 2014. „O zdrowiu w perspektywie historycznej i antropologicznej”. Rocznik Lubelski 40(2): 305–318.
Google Scholar

Mazurek, Franciszek Janusz. 1993. „Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna”. Roczniki Nauk Społecznych XXI(1): 86–99.
Google Scholar

Mazurek, Franciszek Janusz. 2001. Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka. Lublin: KUL.
Google Scholar

Nawrot, Oktawian. 2004. „Istota ludzka czy osoba? Status nasciturusa na gruncie Europejskiej Konwencji Bioetycznej”. Prawo i Medycyna 1: 86–99.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 1999. Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2007. „Służebność państwa wobec człowieka i jego praw jako naczelna idea Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku – osiągnięcia czy zadanie?”, Przegląd Sejmowy 4: 65–91.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2012. Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Google Scholar

Piechowiak, Marek. 2022. „Wyrażenie «godność» – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 6(70): 17–34.
Google Scholar

Pulka, Zbigniew. 2018. „Godność człowieka – właściwość autonomiczna czy heteronomiczna”, Krytyka Prawa 10(2): 594–621.
Google Scholar

Rabiega, Agnieszka. 2009. Ochrona życia i zdrowia ludzkiego w działaniach podmiotów administrujących w sferze opieki zdrowotnej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Spaemann, Robert. 2007. Przedmowa, IX–X. W Eduard Picker, Godność człowieka a życie ludzkie. Rozbrat dwóch fundamentalnych wartości jako wyraz narastającej relatywizacji człowieka. Ze wstępem Roberta Spaemanna, przeł. Jarosław Merecki. IX–XI. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Sygit, Marian. 2017. Zdrowie publiczne, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Troszkiewicz, Piotr. 1995. „W poszukiwaniu definicji śmierci”. Studia Philosophiae Christianae 31(2): 131–145.
Google Scholar

Tykwińska-Rutkowska, Dominika. 2014. „Ochrona życia i zdrowia człowieka w prawie administracyjnym (Przyczynek do dyskusji)”. W Dobra chronione w prawie administracyjnym. Red. Zofia Duniewska. 75–83. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wegner-Kowalska, Joanna. 2005. „Zdrowie człowieka jako przedmiot ochrony prawa administracyjnego”. W Dobra chronione w prawie administracyjnym. Red. Zofia Duniewska. 85–96. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wiśniewski, Piotr. 2012. Ochrona godności człowieka w prawie Unii Europejskiej przed i po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego. Zarys Problematyki. W Normatywny wymiar godności człowieka. 265–283. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Włodarczyk, Cezary Włodzimierz. 2007. Zdrowie publiczne w perspektywie międzynarodowej. Wybrane problemy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Zdyb, Marian. 2017. Standardy służby publicznej. Uwagi ogólne. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia LXIV(2), sectio G: 9–17.
Google Scholar

Konstytucja z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzu i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1947).
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1657 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 633).
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1608).
Google Scholar