Kilka uwag na temat obowiązków pracodawcy wobec pracownika niezdolnego do wykonywania pracy dotychczasowej lub na dotychczasowym stanowisku w świetle najnowszych standardów międzynarodowych równego traktowania bez względu na niepełnosprawność w zatrudnieniu
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6069.112.09Słowa kluczowe:
niezdolność do pracy, niepełnosprawność, przeniesienie do innej pracy, racjonalne usprawnienie, zakaz dyskryminacjiAbstrakt
Celem tekstu jest włączenie się w dyskurs na temat relacji między regulacjami prawnymi, z których wynikają obowiązki pracodawcy wobec pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy (art. 231 k.p.) lub utracił zdolność do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (art. 14 u.r.z.s.n.). Ponowne podjęcie tej problematyki jest uzasadnione – z jednej strony zmianą pojęcia niepełnosprawności w standardach międzynarodowych równego traktowania w zatrudnieniu – z drugiej, rozwijającym się na ich gruncie dorobkiem orzeczniczym TSUE, z którego wynika, że przeniesienie na inne stanowisko pracy może stanowić również odpowiednie działanie podejmowane w wykonaniu obowiązku zapewnienia racjonalnych usprawnień pracownikowi z niepełnosprawnością. Zostanie więc podjęta próba odpowiedzi na pytanie o relację tego ostatniego obowiązku do powinności pracodawcy określonych w art. 231 k.p. i 14 u.r.z.s.n. zaś analiza najważniejszych podobieństw i różnic występujących między nimi umożliwi sformułowanie wniosków i postulatów de lege ferenda.
Pobrania
Bibliografia
Bodnar, Adam. Anna Śledzińska-Simon. 2012. „O potrzebie ratyfikacji Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnością”. Europejski Przegląd Sądowy 5: 4–15.
Google Scholar
Dzienisiuk, Dorota. 2021. „Przeniesienie do innej pracy”. W System prawa pracy. Tom III: Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa. 959–962. Red. Krzysztof W. Baran, Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Latos-Miłkowska, Monika. 2014. „Ochrona trwałości stosunku pracy pracowników niepełnosprawnych i opiekunów osób niepełnosprawnych”. W Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. 257–265. Red. Aneta Giedrewicz-Niewińska, Marzena Szabłowska-Juckiewicz. Warszawa: Difin.
Google Scholar
Maniewska, Eliza. 2024. „Komentarz do art. 231”. W Kazimierz Jaśkowski, Eliza Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy. LEX.
Google Scholar
Paluszkiewicz, Magdalena. 2015. „Obowiązek pracodawcy zapewnienia osobie niepełnosprawnej niezbędnych racjonalnych usprawnień”. W Współczesne problemy prawa emerytalnego. 309–328. Red. Teresa Bińczycka-Majewska, Mirosław Włodarczyk. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Paluszkiewicz, Magdalena. 2023a. „Reasonable Accommodation as a Means of Ensuring Access to Work for Persons with Disabilities in the Polish Legal System”. Prawo i Więź 3(46): 447–469. https://doi.org/10.36128/PRIW.VI46.633
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.36128/PRIW.VI46.633
Paluszkiewicz, Magdalena. 2023b. „Racjonalne usprawnienia jako środek wspierania aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami w świetle orzecznictwa sądowego”. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 4: 387–403. https://doi.org/10.4467/25444654SPP.23.031.18503
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.23.031.18503
Piotrowski, Włodzimierz. 1976. „Obowiązek przesunięcia pracownika do innej odpowiedniej pracy jako środek rehabilitacji zawodowej”. Studia Prawnicze 3(49): 165–187. https://doi.org/10.37232/sp.1976.3.7
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.37232/sp.1976.3.7
Raczkowski, Michał. 2024. „Komentarz do art. 231 k.p.” W Kodeks pracy. Komentarz. Red. Małgorzata Gersdorf, Wojciech Ostaszewski, Krzysztof Rączka, Agnieszka Zwolińska, Michał Raczkowski. LEX.
Google Scholar
Sanetra, Walerian. 2013. „Komentarz do art. 231 k.p.” W Kodeks pracy. Komentarz. Red. Józef Iwulski, Walerian Sanetra. Warszawa: Lexis Nexis.
Google Scholar
United Nations. 2018. General comment No. 6 on equality and non-discrimination (CRPD/C/GC/6).
Google Scholar
Wierczyński, Grzegorz. 2016. „Komentarz do rozporządzenia w sprawie «Zasad techniki prawodawczej»”. W Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Witoszko, Wioletta. 2010. „Ochrona trwałości stosunku pracy osób niepełnosprawnych”. W Ochrona trwałości stosunku pracy w społecznej gospodarce rynkowej. 429–441. Red. Grzegorz Goździewicz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Wujczyk, Marcin. 2014. „Komentarz do art. 231 k.p.” W Kodeks pracy. Komentarz w perspektywie europejskiej i międzynarodowej. Red. Marta Derlacz-Wawrowska, Marcin Wujczyk. LEX.
Google Scholar
Wujczyk, Marcin. 2017. „Obowiązek pracodawcy zapewnienia niezbędnych racjonalnych usprawnień dla pracownika niepełnosprawnego”. W Bariery w otoczeniu osób z niepełnosprawnościami – zagadnienia wybrane. 17–32. Red. Maciej Borski. Sosnowiec: Wydawnictwo Akademii Humanitas.
Google Scholar
Wyka, Teresa. 2022a. „Komentarz do art. 207 k.p.” W Kodeks pracy. Komentarz. Tom II: Art. 94–304(5). Red. Krzysztof W. Baran. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Wyka, Teresa. 2022b. „Komentarz do art. 231 k.p.” W Kodeks pracy. Komentarz. Tom II: Art. 94–304(5). Red. Krzysztof W. Baran. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Konwencja ONZ z dnia 13 grudnia 2006 r. o prawach osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169 ze zm.).
Google Scholar
Dyrektywa 2000/78 z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z dnia 2 grudnia 2000 r., s. 16–22).
Google Scholar
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631).
Google Scholar
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 257 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2003 r. Nr 213, poz. 2081).
Google Scholar
Rozporządzenie MZiOS z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 607).
Google Scholar
Rozporządzenie RM z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 283).
Google Scholar
Decyzja Rady 2010/48 z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (Dz. Urz. UE L 23 z dnia 27 stycznia 2010, s. 35–36).
Google Scholar
Wyrok ETS z dnia 11 lipca 2006 r., C-13/05, Chacón Navas, EU:C:2006:456.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 11 kwietnia 2013 r., C-335/11 i C-337/11, HK Danmark, EU:C:2013:222.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 1 grudnia 2016 r., C-395/15, Daouidi, EU:C:2016:917.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 11 września 2019 r., C-397/18, Nobel Plastiques Ibérica, EU:C:2019:703.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 26 stycznia 2021 r., C-16/19, VL vs. Szpital Kliniczny im. dra J. Babińskiego Samodzielny Publiczny Zakłady Opieki Zdrowotnej w Krakowie, EU:C:2021:64.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 15 lipca 2021 r., C-795/19, Tartu Vangla, EU:C:2021:606.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 10 lutego 2022 r., C-485/20, HR Rail, EU:C:2022:85.
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 18 stycznia 2024 r., C-631/22, Ca Na Negreta SA, EU:C:2024:53.
Google Scholar
Uchwała SN (7) z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNC 1985/11/164.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/jom-1985-850705
Wyrok SN z dnia 14 grudnia 2000 r., I PKN 146/00, LEX nr 1191256.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2001 r., I PKN 585/00, OSNP 2003/14/334.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 12 maja 2011 r., II PK 276/10, OSNP 2012 nr 13–14, poz. 164.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 12 listopada 2014 r., I PK 74/14, OSNP 2016/8/101.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 15 września 2015 r., III KRS 49/15, LEX nr 2288956.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 7 grudnia 2017 r., I PK 334/16, OSNP 2018/9/119.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 12 maja 2021 r., I PSKP 12/21, LEX nr 3269998.
Google Scholar
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 9 listopada 2017 r., II SA/Go 536/17, LEX nr 2399983.
Google Scholar
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
