Pułapki socjologii reportażowej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.05

Słowa kluczowe:

socjologia reportażowa, socjologia gorąca, socjologia werandowa, innowacje społeczne, socjografia

Abstrakt

W artykule jest wprowadzane pojęcie socjologii reportażowej, podejmującej się opisu – chętnie z uwzględnieniem perspektywy aktorów społecznych – nowych lub niezwykłych zjawisk społecznych, bez przywiązywania wagi do ich społecznego zasięgu lub znaczenia. Wskazane są właściwości treściowe i warsztatowe socjologii reportażowej oraz założenia leżące u podstaw tego sposobu uprawiania socjologii. Krytyczne omówienie przesłanek oraz cech socjologii reportażowej opiera się na odniesieniu ich do ustaleń odnośnie przedmiotu (propozycje P. Sztompki i A. Giddensa) i zadań (stanowisko E. Wnuka-Lipińskiego i A. Podgóreckiego) socjologii w ogóle. Wskazane są różnice pomiędzy socjologią reportażową a innymi, częściowo pokrewnymi, wariantami uprawiania dyscypliny, takimi jak: socjologia gorąca (oraz tzw. disastser researches), socjologia werandowa czy studia nad innowacjami i reformami społecznymi. Rozpatrywane są też relacje socjologii reportażowej i socjografii. Artykuł kończy wyliczenie słabości oraz okoliczności sprzyjających rozwojowi nurtu, którego wyodrębnienie w dyskursie socjologicznym jest proponowane.

Biogram autora

Jakub Ryszard Stempień - Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Wsi, Miasta i Zmiany Społecznej

Jakub Ryszard Stempień – dr, adiunkt, moje zainteresowania naukowe koncentrują się wokół wybranych problemów socjologii czasu wolnego, socjologii kultury fizycznej oraz teorii socjologicznej. Jestem przewodniczącym Sekcji Socjologii Sportu Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Bibliografia

Antonakis, J. (2017). On doing better science: From thrill of discovery to policy implications. The Leadership Quarterly 1 (28), 5–21. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2017.01.006
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2017.01.006

Bombik, M. (2000). Tradycyjna metodologia nauk a współczesna filozofia nauki. Studia Philosophiae Christianae 36(1), 7–39.
Zobacz w Google Scholar

Boudon, R. (1977). Kryzys socjologii. W: J. Szacki (wyb.), Czy kryzys socjologii? (s. 37–86). Warszawa: Czytelnik.
Zobacz w Google Scholar

Charpa, U. (1996). Grundprobleme der Wissenschaftsphilosophie. Paderborn-München-Wien-Zürich: UTB.
Zobacz w Google Scholar

Eckl, J. (2008). Responsible Scholarship After Leaving the Veranda: Normative Issues Faced by Field Researchers – and Armchair Scientists. International Political Sociology 2(3), 185–203. https://doi.org/10.1111/j.1749-5687.2008.00044.x
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1749-5687.2008.00044.x

Garfinkel, H. (1989). Aspekty problemu potocznej wiedzy o strukturach społecznych. W: Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia (s. 324–342). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Giddens, A. (2006). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Giulianotti, R. (1995). Participant Observation and Research into Football Hooliganism: Reflections on the Problems of Entrée and Everyday Risks. Sociology of Sport Journal 12(1), 1–20. https://doi.org/10.1123/ssj.12.1.1
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1123/ssj.12.1.1

Golczyńska-Grondas, A. (2022). Społeczny rynek współczucia, targi o współczucie i społeczna przestrzeń zinstytucjonalizowanej bezkarności. Kryzysy humanitarne w Polsce w latach 2021–2022. Przegląd Socjologiczny 71(3), 115–137. https://doi.org/10.26485/PS/2022/71.3/6
Zobacz w Google Scholar

Hołówka, T. (1986). Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar

Kaleta, A. (2019). Sociography or Rural Sociology? Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 360(3), 127–141. https://doi.org/10.30858/zer/112130
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.30858/zer/112130

Kalinowska, K., Bielska, B., Męcfal, S., Surmiak, A. (2022). Czy badać? Co badać? Jak badać? Strategie badawcze w naukach społecznych i humanistycznych w pierwszej fali pandemii COVID-19. Przegląd Socjologii Jakościowej 18(4), 34–59. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.4.02
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.4.02

Kaźmierska, K. (2022). Biografia i doświadczenie miejsca w kontekście współczesnych wydarzeń. Zaproszenie do refleksji. Biografistyka Pedagogiczna 7(2), 27–43. https://doi.org/10.36578/BP.2022.07.40
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2022.07.40

Konecki, K. T. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Konecki, K. T. (2018). Classic Grounded Theory – The Latest Version: Interpretation of Classic Grounded Theory as a Meta-Theory for Research. Symbolic Interaction 41(4), 547–564. https://doi.org/10.1002/symb.361
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/symb.361

Kossakowski, R. (2013). Solidarność mechaniczna zrekapitulowana – o przydatności teorii Emila Durkheima w opisie kibiców piłkarskich. W: J. Kosiewicz, T. Michaluk i K. Pezdek (red.), Nauki społeczne wobec sportu i kultury fizycznej (s. 101–115). Wrocław: Wydawnictwo AWF.
Zobacz w Google Scholar

Kossakowski, R. (2017). Where are the hooligans? Dimensions of football fandom in Poland. International Review for the Sociology of Sport 52(6), 693–711. https://doi.org/10.1177/1012690215612458
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1012690215612458

Kossakowski, R., Antonowicz, D., Szlendak, T. (2012). Duszący dym odpalonych rac. O wyzwaniach w etnografii subkultury kibiców piłkarskich. Przegląd Socjologii Jakościowej 8(3), 6–29. https://doi.org/10.18778/1733-8069.8.3.01
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.8.3.01

Kuhn, Th. S. (2009). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Kulczycki, E. (2017). Punktoza jako strategia w grze parametrycznej w Polsce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe 1(49), 63–78. https://doi.org/10.14746/nisw.2017.1.4
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/nisw.2017.1.4

Kulikowski, K., Antipow, E. (2020). Niezamierzone konsekwencje punktozy jako wartości kulturowej polskiej społeczności akademickiej. Studia Socjologiczne 3 (238), 207–236. https://doi.org/10.24425/sts.2020.132476
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24425/sts.2020.132476

Łyś, G. (2021). Dzikie żądze. Bronisław Malinowski nie tylko w terenie. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Zobacz w Google Scholar

Merton, R. K. (2002). Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Męcfal, S., Golczyńska-Grondas, A. (2022). Od redakcji. Przegląd Socjologiczny 71(3), 7–9.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26485/PS/2022/71.3/6

Pleszkun-Olejniczakowa, E. (2005). Reportaż. Wokół pochodzenia, definicji i podziałów. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 7(2), 3–27.
Zobacz w Google Scholar

Podgórecki, A. (1966). Pięć funkcji socjologii. Studia Socjologiczne 22(3), 227–243.
Zobacz w Google Scholar

Postman, N. (2001). W stronę XVIII stulecia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar

Redaktorki zeszytu. (2020). Dyskusja. Badania społeczne i humanistyczne w czasach pandemii – aspekty etyczno-metodologiczne. Dyskusja podczas „Spotkań Badaczek”. Przegląd Socjologiczny 69(3), 203–214. https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.3/10
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.3/10

Stempień J. R. (2022). Social Footprint of the Leisure Running Boom in Poland. Polish Sociological Review 220(4), 525–542. https://doi.org/10.26412/psr220.06
Zobacz w Google Scholar

Sułek, A. (1986). Quasi-eksperymantalne badania reform społecznych. W: A. Sułek (oprac.), Metody analizy socjologicznej. Wybór tekstów (s. 105–128). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zobacz w Google Scholar

Sułek, A. (2011). Obrazy z życia socjologii w Polsce. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar

Szacki, J. (1977). Czy kryzys socjologii? W: J. Szacki (wyb.), Czy kryzys socjologii? (s. 5–35). Warszawa: Czytelnik.
Zobacz w Google Scholar

Sztompka, P. (2012). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Zobacz w Google Scholar

Turowski, J. (2004). Socjografia. W: K. Frieske, H. Kubiak, G. Lissowski, J. Mucha, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Encyklopedia socjologii (s. 50–52). Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
Zobacz w Google Scholar

Wejnert, B. (1987). Miejsce badań socjograficznych w socjologii. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 49(1), 267–274.
Zobacz w Google Scholar

Wnuk-Lipiński, E. (2007). Kilka uwag na temat roli socjologii w XXI wieku. Studia Socjologiczne 184(1), 39–42.
Zobacz w Google Scholar

Woroniecka, G. (2024). Schyłek dyscyplin: zmagania w polu czy o pole socjologii?. Przegląd Socjologiczny 73(1), 9–26. https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.1/1
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26485/PS/2024/73.1/1

Zajda, K. (2022). Wdrażanie innowacji społecznych przez wiejskie organizacje pozarządowe i lokalne grupy działania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-724-8

Zimmerman, D. H., Pollner, M. (1989). Świat codzienny jako zjawisko. W: Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia (s. 343–377). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2024-11-20

Jak cytować

Stempień , J. R. (2024). Pułapki socjologii reportażowej. Władza Sądzenia, (26), 79–95. https://doi.org/10.18778/2300-1690.26.05

Numer

Nr 26 (2024): Nowa władza komunikacji: technologia, algorytmy, aktorzy nie-ludzcy

Dział

Articles

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.