Homeland photography as a factor integrating communities of the Recovered Territories in the first decade after World War II

Authors

  • Maciej Szymanowicz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Zakład Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Komunikacji Międzykulturowej

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.22.03

Keywords:

amateur, document, homeland photography, photography, Jan Bułhak (1876–1950), Recovered Territories

Abstract

The article shows the ways in which Polish photographers depicted the communities and territories of the Recovered Territories in the first decade after World War II. The gigantic scale of migration and the resulting new social structures became an important element not only of national politics, but also one of the key themes of photography at the time. Official propaganda messages reassured the public about the advisability of taking over the territories and returning them to the “mother lands” and, thus, influenced the creation of a specific model of the photographic representation of the Recovered Territories. The article discusses the role of photography in the construction of a “prosthetic identity” that makes it possible to present the new territory and its inhabitants as hosts of their “own” lands. The research presented in the article is based on archival materials and shows how the image of the Recovered Territories evolved during the first decade after World War II due to changing political and artistic concepts. The bonding element of the problems presented is the issue of the programme of homeland photography, which was used as an aesthetic basis for the documentary actions described.

Author Biography

Maciej Szymanowicz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Zakład Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Komunikacji Międzykulturowej

Dr hab., prof. UAM Maciej Szymanowicz – historyk sztuki specjalizujący się w historii fotografii. Od stycznia 2005 do lipca 2010 roku był kierownikiem Galerii Fotografii „pf” w Poznaniu, gdzie jako kurator przygotował ok. 50 wystaw. W latach 2005–2015 był członkiem rady programowej Biennale Fotografii w Poznaniu. Od 2018 roku jest prezesem Naukowego Towarzystwa Fotografii z siedzibą w Poznaniu. Współpracował z wieloma instytucjami: Muzeum Narodowym w Warszawie przy organizacji wystawy Jana Bułhaka (2006), National Gallery of Art w Waszyngtonie przy wystawie „Foto: Modernity in Central Europe, 1918–1945” (2007), The Museum of Modern Art w Nowym Jorku przy projekcie „OBJECT: PHOTO. Modern Photographs. The Thomas Walther Collection 1909–1949” (2013–2014), Herder-Institut w Marburgu przy opracowywaniu spuścizny po Ernście Stewnerze (2014) oraz Muzeum Narodowym w Gdańsku przy wystawie i monografii o Zbigniewie K. Wołyńskim – artyście i teoretyku fotografii mody i reklamy (2019–2022). Publikował swoje teksty w licznych monografiach i czasopismach m.in.: „Artium Quaestiones”, „History of Photography” czy „Kwartalniku Fotografia”, którego był stałym współpracownikiem, jest m.in. autorem książki: Zaburzona epoka. Polska fotografia artystyczna w latach 1945–1955 (2016).

References

Bułhak, J. (1946). Fotografia dla potrzeba krajoznawstwa i propagandy turystycznej, Świat Fotografii, 1/1946, 4–7.
View in Google Scholar

Bułhak, J. (1951). Fotografia Ojczysta. Rzecz o uspołecznianiu fotografii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
View in Google Scholar

Gieba, K. (2018). Początek i powrót. Strategie tworzenia tożsamości protetycznej w literaturze tzw. Ziem Odzyskanych. W: E. Kledzik, M. Michalski, M. Praczyk (red.), „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji (s. 99–113). Poznań: Instytut Historii UAM.
View in Google Scholar

Jankowiak, S. (2015). Przemiany narodowościowe na „Ziemiach Odzyskanych” po II wojnie światowej. W: C. Osękowski, G. Strauchold (red.), „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej (s. 33–44). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
View in Google Scholar

Machałek, M. (2015). Wieś na ziemiach zachodnich i północnych po 1945 roku – między chłopską zagrodą a PGR-em. W: C. Osękowski, G. Strauchold (red.), „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej (s. 59–71). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
View in Google Scholar

Mierzecka, J. (1981). Całe życie z fotografią. Kraków: Wydawnictwo Literackie
View in Google Scholar

Mierzecka, J. (1989). Mój świat. Moje czasy. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza
View in Google Scholar

Neuman, J. A. (1935). Niemiecki ruch fotograficzny, Fotograf Polski, 6/1935, 22
View in Google Scholar

Oleksy, P. (2021). Wyspy odzyskane. Wolin i nieznany archipelag. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
View in Google Scholar

Orłowicz, M. (1947). Niebezpieczne fotografowanie, Świat Fotografii, 6/1947, 13.
View in Google Scholar

Przyznanie nagród na I Wystawie Fotografiki we Wrocławiu, Świat Fotografii, 10/1948, 11–12.
View in Google Scholar

Romer, W. (1948). Przemówienie na otwarciu wystawy fotografiki w ratuszu wrocławskim, Świat Fotografii, 10/1948, 11.
View in Google Scholar

Schulz, M. (1949). Sprawy współczesnej fotografiki polskiej, Świat Fotografii, 12/1949, 2–6.
View in Google Scholar

Schulz, M. (1948). I Wystawa Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego, Świat Fotografii, 10/1948, 10–11.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-663-04201-3_2

Skowron, W. (2000). Fotografowanie w polskim towarzystwie krajoznawczym 1908–1950. W: A. Czarnowski, W. Skowron (red.), Historia fotografii krajoznawczej PTK-PTTK (s. 5–48). Łódź: Centrum Fotografii Krajoznawczej PTTK.
View in Google Scholar

Szczegóła, H. (1999). Ziemie Zachodnie i Północne w polityce PZPR w latach 1949–1956. W: C. Osękowski (red.), Ziemie Zachodnie i Północne Polski w okresie stalinowskim (s. 19–24). Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna
View in Google Scholar

Szymanowicz, M. (2016). Zaburzona epoka. Polska fotografia artystyczna w latach 1945–1955. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
View in Google Scholar

Zaremba, M. (2005). Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
View in Google Scholar

Tokarczuk, O. (2019). Bezimienny krajobraz. W: A. Pankiewicz, M. Przybyłko (red.), Nieswojość (s.173–180). Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy.
View in Google Scholar

Downloads

Published

2022-01-01

How to Cite

Szymanowicz, M. (2022). Homeland photography as a factor integrating communities of the Recovered Territories in the first decade after World War II. Władza Sądzenia, (22), 56–75. https://doi.org/10.18778/2300-1690.22.03

Issue

No. 22 (2022)

Section

Articles

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.