Astrologia jako praktyka samorozwoju jednostki oraz społeczna rama dla wspólnoty poszukujących
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.29.03Słowa kluczowe:
astrologia, duchowość, New Age, samorozwój, wspólnota poszukujących, Polskie Towarzystwo AstrologiczneAbstrakt
Astrologia wyłania się dziś jako interesujące pole obserwacji przemian wiedzy, duchowości i tożsamości w późnej nowoczesności, często opatrywanych wspólną nazwą New Age. Jej społeczna żywotność, mimo utraty – po wiekach intelektualnej świetności – naukowego prestiżu, wskazuje, że potrzeba symbolicznego porządku i narracji sensu nie została wyparta przez racjonalność. Astrologia funkcjonuje jako praktyka refleksyjna, w której jednostki konstruują biografie, a wspólnoty poszukujących tworzą alternatywne ramy epistemiczne. Z perspektywy socjologicznej stanowi ona laboratorium dla badań nad samopraktykowaniem wiedzy, nadawaniem znaczenia w warunkach niepewności oraz procesami komunitaryzacji duchowości. Pokazuje, że współczesne formy „alternatywnej racjonalności” mogą być rozumiane nie jako opór wobec nauki, lecz jako próba jej kulturowego uzupełnienia. Empiryczny wymiar badania ilustruje te procesy na przykładzie Polskiego Towarzystwa Astrologicznego, podkreślając trwającą instytucjonalizację i kulturową legitymizację astrologii w Polsce.
Bibliografia
Allum, N. (2011). What makes some people think astrology is scientific? Science communication, 33(3), 341–366, https://doi.org/10.1177/1075547010389819.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1075547010389819
Bauer, M., & Durant, J. (1997). Belief in astrology: a social-psychological analysis, Culture and Cosmos: A Journal of the History of Astrology and Cultural astronomy, 1(1), 55–71.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.46472/CC.0101.0211
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). New York, NY: Greenwood Press.
Zobacz w Google Scholar
Buck, S. (2018). Hiding in plain sight: Jung, astrology, and the psychology of the unconscious, Journal of Analytical Psychology, 63(2), 207–227. https://doi.org/10.1111/1468-5922.12394
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/1468-5922.12394
Campion, N. (2009). A history of Western astrology. Vol. II: The medieval and modern worlds. London–New York: Continuum. (pp. 322–330).
Zobacz w Google Scholar
Campion, N. (2016). Astrology and Popular Religion in the Modern West: Prophecy, Cosmology and the New Age Movement. London–New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315568188
Clements, P. (2022). Astrology, modernity and the project of self-identity, Culture and Religion, 23(4), 389–408.
Zobacz w Google Scholar
Curry, P. (2010). Astrology as Symbolic Language, Culture and Cosmos, t. 14, nr 1–2, s. 7–24.
Zobacz w Google Scholar
Feher, S. (1992). Who looks to the stars? Astrology and its constituency, Journal for the Scientific Study of Religion, 31(1), 88–93.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/1386834
Forer, B. R. (1949). The Fallacy of Personal Validation: A Classroom Demonstration of Gullibility, Journal of Abnormal and Social Psychology, t. 44, nr 1, s. 118–123.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/h0059240
Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity: Self and Society in the Late Modern Age. Stanford: Stanford University Press.
Zobacz w Google Scholar
Gieryn, T. F. (1999). Cultural boundaries of science: Credibility on the line. Chicago: University of Chicago Press. (pp. 199–205).
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226824420.001.0001
Goshu, B. S., & Ridwan, M. (2024). The Enduring Influence of Celestial Bodies in Modern Astrological Practices, Konfrontasi: Jurnal Kultural, Ekonomi dan Perubahan Sosial, 11(2), 106–122.
Zobacz w Google Scholar
Haas, P. M. (1992). Introduction: Epistemic communities and international policy coordination. International Organization, 46(1), 1–35.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0020818300001442
Heelas, P. (1996). The New Age Movement: Religion, Culture and Society in the Age of Postmodernity. Oxford: Blackwell.
Zobacz w Google Scholar
Heelas, P., & Woodhead, L. (2005). The spiritual revolution: Why religion is giving way to spirituality. Oxford – Malden, MA: Blackwell Publishing.
Zobacz w Google Scholar
Jung, C.G (1952/1997). Synchronicity: An Acausal Connecting Principle. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Zobacz w Google Scholar
Kreiner, J. (1980). Współczesne spojrzenie na astrologię. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Zobacz w Google Scholar
Krippendorff, K. (2018). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology (4th ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4135/9781071878781
Lillqvist, O., & Lindeman, M. (1998). Belief in astrology as a strategy for self-verification and coping with negative life-events, European Psychologist, 3(3), 202–208.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1027/1016-9040.3.3.202
Noy, S., Siefke, A., Corcoran, K. E., & Scheitle, C. P. (2025). Contemporary Views and Uses of Astrology in the United States: A Descriptive, Mixed-Methods Analysis, Social Currents, 12(5), 456–471, https://doi.org/10.1177/23294965251360016
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/23294965251360016
Pfeffer, M. (2023). Reassessing the marginalization of astrology in the early modern world, The Historical Journal, 66(5), 1152–1176.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S0018246X23000328
Piotrowski, P. (2002). Jung i astrologia. Białystok: Studio Astropsychologii.
Zobacz w Google Scholar
Płonka-Syroka, B. (2001). Dwa dyskursy - jedna doktryna : rozważania na marginesie sprawozdania z konferencji pt. „Fenomen Junga”, Warszawa 23–24 lutego 2001 r., Medycyna Nowożytna: studia nad historią medycyny, 2001 / Tom 8 / Numer 1, s. 239 - 258
Zobacz w Google Scholar
Possamaï, A. (2000). A profile of New Agers: Social and spiritual aspects, Journal of Sociology, 36(3), 364–377. https://doi.org/10.1177/144078330003600306
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/144078330003600306
Prinke, R. T., & Weres, L. (1982). Mandala życia. Astrologia–mity i rzeczywistość. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Zobacz w Google Scholar
Rodzeń, J. (2014). Astrologia i naturphilosophie – casus Johanna Wilhelma Andreasa Pfaffa (1774–1835), Roczniki Filozoficzne, 62(4), 63–84.
Zobacz w Google Scholar
Rossi, S., Le Grice, K. (red.) (2017). Jung on Astrology. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Zobacz w Google Scholar
Rutkin H. (2006). Why Isaac Newton Rejected Astrology: A Preliminary Reconstruction or “Newton’s Comets and the Transformation of Astrology”: 20 Years Later, in: Cronos Cuadernos Valencianos de Historia de la Medicina y de la Ciencia, Serie D: Revista Sumario del Volumen 9, (2006) (pp. 85–98).
Zobacz w Google Scholar
Schreier, M. (2012). Qualitative Content Analysis in Practice. London: SAGE Publications.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4135/9781529682571
Snow, C. P. (1999). The two cultures. Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar
Stelter, R. (2009). Coaching as a reflective space in a society of growing diversity-towards a narrative, postmodern paradigm, International Coaching Psychology Review, 4(2), 207–217.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.53841/bpsicpr.2009.4.2.209
Tester, S. J. (1987). A history of Western astrology. Woodbridge: Boydell Press.
Zobacz w Google Scholar
Warburg, M. (2001). Seeking the seekers in the sociology of religion, Social Compass, 48(1), 91–101. https://doi.org/10.1177/003776801048001008
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/003776801048001008
Włodarczyk, J. (2012). Astrologia: historia, mity, tajemnice. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
