Starość jednak chorobą? Kontrowersje wokół nowej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11

Autor

  • Magdalena Wieczorkowksa Uniwersytet Medyczny w Łodzi

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.23.01

Słowa kluczowe:

ICD-11, starość, starzenie się, medykalizacja, nierówności zdrowotne

Abstrakt

Podczas prac nad nową rewizją Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 zaproponowano, by biologiczne starzenie się uznać za chorobę. Wprawdzie w literaturze przedmiotu pisano o biomedykalizacji starości i starzenia się (m.in. Estes i Binney), jednak decyzja o zrównaniu procesu biologicznego starzenia się ze stanem choroby i oficjalne jej legitymizowanie w ramach klasyfikacji ICD wydaje się mieć poważne konsekwencje dla postrzegania schyłkowej fazy ludzkiego życia. Propozycja ostatecznego umedycznienia starości i starzenia się znalazła zwolenników i przeciwników. Celem artykułu jest analiza dyskusji toczącej się na łamach czasopism naukowych i w przestrzeni medialnej w oparciu o rekonstrukcję stanowisk oraz argumenty używane przez zwolenników, jak i przeciwników biomedykalizacji starości. Zwolennicy medykalizacji starości wskazywali na realne korzyści płynące z uznania biologicznego starzenia się za chorobę (efektywna dystrybucja leków nakierowanych na tę „chorobę”, ubezpieczenia pozwalające na pokrycie kosztów jej leczenia). Krytycy tego podejścia podkreślali ageistyczne nastawienie jego propagatorów i wskazywali na takie konsekwencje jak dalsze wykluczenie osób starszych z życia społecznego i usług zdrowotnych, a także nierówności zdrowotnych w starzejących się społeczeństwach. Realizacja powyższego celu pozwoli także na wskazanie wielowymiarowych konsekwencji medykalizacji biologicznego starzenia się.

Biogram autora

Magdalena Wieczorkowksa - Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Magdalena Wieczorkowska – dr n. hum., socjolożka, metodolożka badań społecznych, kierowniczka Zakładu Socjologii na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Członkini Sekcji Socjologii Zdrowia i Medycyny oraz Sekcji Socjologii Ciała Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Zainteresowania naukowe dotyczą procesów medykalizacji i farmaceutykalizacji we współczesnych społeczeństwach zachodnich, procesów starzenia się społeczeństw, społeczno-kulturowych i medycznych aspektów postrzegania, funkcjonowania i oddziaływania na ciało a także zagadnień związanych z nauczaniem medycyny w środowisku wielokulturowym. Kierowniczka i członek zespołów realizujących projekty międzynarodowe w ramach EIT HEALTH (CoActive, Healthy Loneliness, CitizenAct) oraz ERASMUS + (Healthy Loneliness+). Współpracuje z lokalnymi organizacjami non profit działającymi w obszarze senioralnym. Autorka licznych publikacji poświęconych problematyce medykalizacji, starzenia się oraz ciała.

Bibliografia

Banerjee, D., Mukhopadhyay, S., Rabheru, K., Ivbijaro, G., & de Mendonca Lima, C. A. (2021). Not a disease: a global call for action urging revision of the ICD-11 classification of old age. The Lancet Healthy Longevity, 2(10), e610–e612. https://doi.org/10.1016/S2666–7568(21)00201–4
Zobacz w Google Scholar

Binney, E. A., Estes, C. L., & Ingman, S. R. (1990). Medicalization, public policy and the elderly: Social services in jeopardy? Social Science & Medicine, 30(7), 761–771. https://doi.org/10.1016/0277–9536(90)90199–3
Zobacz w Google Scholar

Chen, X., Mao, G., & Leng, S. X. (2014). Frailty syndrome: an overview. Clinical Interventions in Aging, 9, 433. https://doi.org/10.2147/CIA.S45300
Zobacz w Google Scholar

Clarke, A. E., Mamo, L., Fishman, J. R., Shim, J. K., & Fosket, J. R. (2003). Biomedicalization: Technoscientific transformations of health, illness, and U.S. biomedicine. American Sociological Review, 68(2), 161–194. https://doi.org/10.2307/1519765
Zobacz w Google Scholar

Clegg, A., Young, J., Iliffe, S., Rikkert, M., & Rockwood, K. (2013). Frailty in elderly people. Lancet, 381, 752–762.
Zobacz w Google Scholar

Conrad, P. (2007). The Medicalization of Society: On the Transformation of Human Conditions into Treatable Disorders. Johns Hopkins University. Retrieved from http://faculty.trinity.edu/mkearl/ger-med.html
Zobacz w Google Scholar

Conway, J. (2022). Debate Rages on the Inclusion of Old Age in the ICD-11. Retrieved 15 September 2022, from https://www.lifespan.io/news/debate-rages-on-the-inclusion-of-old-age-in-the-icd-11/
Zobacz w Google Scholar

Donizzetti, A. R. (2019). Ageism in an Aging Society: The Role of Knowledge, Anxiety about Aging, and Stereotypes in Young People and Adults. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(8). https://doi.org/10.3390/IJERPH16081329
Zobacz w Google Scholar

Ebrahim, S. (2002). The medicalisation of old age: Should be encouraged. BMJ : British Medical Journal, 324(7342), 861. https://doi.org/10.1136/BMJ.324.7342.861
Zobacz w Google Scholar

Estes, C. L., & Binney, E. A. (1989). The Biomedicalization of Aging: Dangers and Dilemmas. The Gerontologist, 29(5), 587–596. https://doi.org/10.1093/GERONT/29.5.587
Zobacz w Google Scholar

EurekAlert. (2018). World Health Organization adds extension code. Retrieved 15 September 2022, from https://www.eurekalert.org/news-releases/601057?fbclid=IwAR1OAOLF8XzzESBd1FYUPjzfTkykWQLnxlFx3KhwOa-vw8uEK9FVkBOsYns
Zobacz w Google Scholar

Horvath, S. (2013). DNA methylation age of human tissues and cell types. Genome Biology, 14(10). https://doi.org/10.1186/GB-2013–14–10-R115
Zobacz w Google Scholar

Horvath, S., Erhart, W., Brosch, M., Ammerpohl, O., Von Schönfels, W., Ahrens, M., … Hampe, J. (2014). Obesity accelerates epigenetic aging of human liver. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 111(43), 15538–15543. https://doi.org/10.1073/PNAS.1412759111
Zobacz w Google Scholar

Horvath, S., & Levine, A. J. (2015). HIV-1 infection accelerates age according to the epigenetic clock. Journal of Infectious Diseases, 212(10), 1563–1573. https://doi.org/10.1093/INFDIS/JIV277
Zobacz w Google Scholar

Jankūnaitė, D. (2014). From Medicalization of Old Age to Biomedicalization of Old Age? Social Inquiry into Well-Being, 13(2), 154–166. https://doi.org/10.13165/SD-14–13–2–03
Zobacz w Google Scholar

Kijak, R. J., & Szarota, Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem (1st ed.). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Zobacz w Google Scholar

Krajowa Izba Fizjoterapeutów. (2022). Klasyfikacja ICD-11 została oficjalnie wdrożona. Retrieved 15 September 2022, from https://kif.info.pl/informacje/klasyfikacja-icd-11-zostala-oficjalnie-wdrozona/
Zobacz w Google Scholar

Mulley, G. (2012). Stop the medicalisation of old age. BMJ, 344(feb01 2), e803–e803. https://doi.org/10.1136/BMJ.E803
Zobacz w Google Scholar

Parnowski, T. (2013). Jak się starzejemy? Wymiar biologiczny procesu starzenia się. In Edukacja osób starszych (pp. 9–16). Warszawa: Stowarzyszenie Trenerów Organizacji Pozarządowych. Retrieved from www.facebook.com/stowarzyszeniestop
Zobacz w Google Scholar

Rabheru, K., Byles, J. E., & Kalache, A. (2022). How “old age” was withdrawn as a diagnosis from ICD-11. The Lancet Healthy Longevity, 3(7), e457–e459. https://doi.org/10.1016/S2666–7568(22)00102–7
Zobacz w Google Scholar

Schmidt, W. C. (2011). Medicalization of Aging: The Upside and the Downside. Marquette Elder`s Advisor, 13(1), 55–88. Retrieved from http://scholarship.law.marquette.edu/eldershttp://scholarship.law.marquette.edu/elders/vol13/iss1/2
Zobacz w Google Scholar

Schuler, E. (2021). ICD-11 and an argument about ‘old age’. Retrieved 19 June 2022, from https://www.ageing.ox.ac.uk/blog/ICD-11-and-an-argumentabout-old-age
Zobacz w Google Scholar

Tikkinen, K. A. O., Leinonen, J. S., Guyatt, G. H., Ebrahim, S., & Järvinen, T. L. N. (2012). What is a disease? Perspectives of the public, health professionals and legislators. BMJ Open, 2(6). https://doi.org/10.1136/BMJOPEN-2012–001632
Zobacz w Google Scholar

Wood, J. B., & Estes, C. L. (1988). Medicalization of community services for the elderly. Health and Social Work, 13(1), 35–42. https://doi.org/10.1093/HSW/13.1.35
Zobacz w Google Scholar

World Health Organization. (2022). ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. Retrieved 15 September 2022, from https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/459275392
Zobacz w Google Scholar

Zhavoronkov, A., & Bhullar, B. (2015). Classifying aging as a disease in the context of ICD11. Frontiers in Genetics, 6, 1–8. https://doi.org/10.3389/FGENE.2015.00326
Zobacz w Google Scholar

Zora, S., Cella, A., Poli, S., Veronese, N., Zini, E., Giannoni, P., … Pilotto, A. (2022). “Ageism” Is Associated With Self-Reported Multidimensional Frailty in Community-Dwelling Older Subjects: A Population-Based Study. Frontiers in Medicine, 8, 3004. https://doi.org/10.3389/FMED.2021.734636/XML/NLM
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-11-20

Jak cytować

Wieczorkowksa, M. (2022). Starość jednak chorobą? Kontrowersje wokół nowej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11. Władza Sądzenia, (23), 4–16. https://doi.org/10.18778/2300-1690.23.01

Numer

Dział

Articles