Le gout français w architekturze dworców kolejowych w XIX i pierwszej połowie XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.18778/2084-851X.17.03Słowa kluczowe:
architektura kolei, architektura francuska, konstrukcje żelazneAbstrakt
Chociaż technologia kolei jest podobna we wszystkich krajach, gdzie powstała, w szczegółach rozwiązań technicznych i sposobie działania widoczne są pewne różnice. Nie inaczej jest w przypadku architektury dworców. Jest ona wynikiem tyleż wymogów techniczno-użytkowych, ile tradycji architektonicznej decydującej o formie budynków, a nawet ich usytuowaniu. Niniejsza rozprawa jest próbą określenia cech charakterystycznych francuskiej architektury i inżynierii dworcowej z intencją udowodnienia, że jej wytwory nie były jedynie łatwo rozpoznawalne, ale także po wielekroć pionierskie na polu estetyki i konstrukcji. Przedmiotem analizy są: kontekst urbanistyczny, ukształtowanie bryły łączącej budynek z halą peronową, sposób ukazania hallu dworcowego w elewacjach, rola żelaza w języku architektury oraz formy dźwigarów tworzących halę peronową. Na tej podstawie określono następujące główne wyróżniki dworców francuskich: osiowość w układzie ulic, tendencja do możliwie najściślejszego powiązania formalnego budynku i hali, pionierskie rozwiązania ukazujące w elewacjach duże woluminy wnętrz za pomocą dużych przeszkleń, w tym w formie półrozety, śmiała ekspozycja żelaza w ścianach szczytowych (także w fasadach), upowszechnienie się zarówno dźwigarów Polonceau (również ze skratowaniem krokwi), jak i sztywnych ram de Diona (też jako masywnej formy monumentalnej).
Bibliografia
BLONDEL 1675 – François Blondel, Cours d’Architecture enseigné dans l’Académie royale d’Architecture, 1re Partie, Roulland, Paris 1675.
Google Scholar
CARTIER/DE ROUX/FESSY 2007 – Claudine Cartier, Emmnuel de Roux, Georges Fessy, Patrimoine ferroviaire, Paris 2007.
Google Scholar
COLLINS 2004 – Peter Collins, Concrete: The Vision of A New Architecture, 2nd Ed., Montreal & Kingston 2004.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9780773571198
DALY 1859 – César Daly, L’Architecture des chemins de fer, „Revue générale de l’architecture et des travaux publics” 1859.
Google Scholar
DALY 1861 – César Daly, L’Architecture des chemins de fer, „Revue générale de l’architecture et des travaux publics” 1861, s. 217, pl. 62, 68.
Google Scholar
Encyclopédie 1937 – Encyclopédie de l’architecture: constructions modernes, t. 9, Paris 1937.
Google Scholar
FOITET 2008 – Jean-Paul Foitet, 100 ans de gares françaises, Turquant 2008.
Google Scholar
KUBINSZKY 1969 – Mihàly Kubinszky, Bahnhöfe Europas. Geschichte – Kunst – Technik, Stuttgart 1969.
Google Scholar
Le patrimoine 1999 – Le patrimoine de la SNCF et des chemins de fer françaises, t. 1–2, Paris 1999.
Google Scholar
LEMOINE 1986 – Bernard Lemoine, L’architecture du fer, Seyssel 1986.
Google Scholar
Les temps 1978 – Les temps du gares, katalog wystawy w Centre Pompidou, Paris 1978.
Google Scholar
MATHIEU 1863 – E. Mathieu, Étude générale sur les charpantes en fer, „Nouvelles Annales de la Construction” 1863.
Google Scholar
MEEKS 1956 – Caroll L. V. Meeks, The Railroad Station. An Architectural History, New Haven 1956.
Google Scholar
PLANAT 1890 – Paul Planat, [hasło:] Ferme et charpente, [w:] Encyclopédie de l’architecture et de la construction, Paris, ok. 1890, vol. 4, partie 2.
Google Scholar
POLONCEAU 1840 – Camille Polonceau, Sur un nouveau système de charpente en bois et en fer, „Revue générale de l’architecture et des travaux publics” 1840, s. 27–32, pl. 2.
Google Scholar
RAGON 1984 – Michel Ragon, L’architecture des gares, Paris 1984.
Google Scholar
Railway Station 1901 – Railway Station Roofs, „The Engineer”, 2 sierpnia 1901, London.
Google Scholar
REVUE 1878 – „Revue générale de l’architecture et des travaux publics”, 1878.
Google Scholar
VIERENDEEL 1903 – Arthur Vierendeel, La Construction architecturale en fonte, fer et acier, Louvain–Bruxelles–Paris 1903?
Google Scholar
WESOŁOWSKI 2013–2014 – Jacek Wesołowski, Od wozowni do katedry, t. 1–2, Łódź 2013–2014.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
