Martin Kimbel (1835–1921). Przyczynek do historii wnętrzarstwa śląskiego

Ewa Grochowska

doi:10.18778/2084-851X.12.04

Autor

Ewa Grochowska https://orcid.org/0000-0002-5341-4181

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-851X.12.04

Słowa kluczowe:

meblarstwo niemieckie XIX−XX wieku, meblarstwo na Śląsku, Martin Kimbel

Abstrakt

Martin Kimbel należał do najwybitniejszych mistrzów meblarstwa artystycznego związanych z Wrocławiem. Przybył tu w 1866 roku, zakładając wkrótce fabrykę mebli. Przygotowywał projekty wystroju i wyposażenia wnętrz na indywidualne zamówienia. Autorskie meble wypełniały pomieszczenia zdobione bogato dekorowanymi stropami, drzwiami, boazeriami, kominkami etc. Był również teoretykiem sztuki rzemieślniczej. W 1893 roku wydał pracę Nothruf des Kunstgewerbes! Schulung und Niedergang desselben in Preussen, która doczekała się kilkudziesięciu recenzji środowiska artystycznego nie tylko Niemiec, wywołując burzliwe dyskusje. Brał udział w licznych wystawach rzemiosła i przemysłu.

Kimbel urodził się w Moguncji. Pierwsze nauki pobierał u ojca, właściciela fabryki mebli. Kilka lat mieszkał w Filadelfii. Działał aktywnie na terenie Dolnego Śląska, a jego firma stworzyła wiele bogatych realizacji na początku wieku XX, gdy powstawały siedziby potentatów przemysłowych (m.in. wnętrza pałacu w Brynku Hugona Henckel von Donersmarcka, pałacu w Reptach, fundacja Guida Henckel von Donersmarcka), a miasta wznosiły nowe ratusze (wnętrza ratusza w Kamiennej Górze, 1905). We Wrocławiu na uwagę zasługuje wystrój tzw. Salonu Muzycznego w wilii Georga Hassego, dziś Konsulat Niemiec.

Syn Martina, Wilhelm, urodzony w 1868 roku, przez pewien czas pracował w USA, tworząc meble dla najbogatszej klienteli. Po powrocie osiadł w Berlinie, gdzie założył firmę Kimbel & Friederichsen, uchodzącą za jedną z najwybitniejszych na stołecznym rynku, która wykonała wiele prestiżowych realizacji, w tym wnętrza pałacu cesarskiego. Liczne jego realizacje znajdują się w Berlinie i okolicy, na zamku Wernigerode (Saksonia-Anhalt), na Śląsku, a także w Łodzi, gdzie kilku fabrykantów niemieckiego pochodzenia zamówiło u niego wykonanie wnętrz swoich pałaców.

Bibliografia

APWr. − Archiwum Państwowe we Wrocławiu, USC Wrocław II, 1903, nr 463.
Google Scholar

AAWr. 1844–1868 − Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, Księga Ślubów kościoła św. Maurycego, 1844–1868, nr 579 cc.
Google Scholar

ADRESS 1875 – Adress- und Geschäfts-Handbuch der Haupt- und Residenzstadt Breslau für Jahr 1875, Breslau [b.r.].
Google Scholar

ADRESS 1891 – Adress- und Geschäfts-Handbuch der Königlichen Haupt- und Residenzstadt Breslau für das Jahr 1891, Hrsg. Wilhelm Schwoch, Breslau [b.r.].
Google Scholar

ADRESS 1903 – Adress- und Geschäfts-Handbuch der Königlichen Haupt- und Residenzstadt Breslau für das Jahr 1903, Breslau [b.r.].
Google Scholar

Baurat Karl Grosser [b.r.] – Baurat Karl Grosser Architekt in Breslau. Arbeiten aus den Jahren 1900–1918, [b.m.], [b.r.].
Google Scholar

DER WEGWEISER 1836 – Der Wegweiser der Stadt Mainz 1836, Hrsg. A. Küchler, Mainz 1836.
Google Scholar

EYSYMONTT/KRZYWKA 2001− Rafał Eysymont, Łukasz Krzywka, Przedmieście Oławskie – dzieje, urbanistyka, architektura, „Rocznik Wrocławski” 2001, t. 7, s. 10–55.
Google Scholar

Haus G. Haase 1902 − Haus G. Haase in Breslau, Zeitschrift für Bauwesen, 1902, Jg. LII, s. 313–334.
Google Scholar

HOFMANN 1924 – Albert Hofmann, Wilhelm Kimbel. Ein Künstlerbild der Gegenwart, „Deutsche Bauzeitung” 1924, Jg. 58, Nr. 68, s. 429–432 (cz. I), Nr. 71, s. 454–459 (cz. II).
Google Scholar

HORBAS 1994 – Claudia Horbas, hasło: Bembé, Saur. Allgemeines Künstler Lexikon, Bd. 8, München−Leipzig 1994.
Google Scholar

INTELLIGENZ-BLATT 1819 – Intelligene-Blatt der freien Stadt Frankfurt, Jahr 1819, Nr. 74, [b.p.].
Google Scholar

JONAS 2019 – Melita Jonas, Wilhelm Kimbel. Ein Historist in der Moderne, [w:] Christian Juranek, Ulrich Feldhahn, Melita Jonas, Art Déco. Kunst des historismus?, Dössel 2019, s. 76–89.
Google Scholar

KIMBEL 1893 – Martin Kimbel, Nothruf des Kunstgewerbes! Schulung und Niedergang desselben in Preussen!, Darmstadt 1893.
Google Scholar

KIMBEL 1864 – Martin Kimbel Hrsg., Modell- und Musterbuch für Schreiner und Tapezierer, Mainz 1864.
Google Scholar

KIMBEL 1872/1873 – Martin Kimbel, Der dekorative Ausbau dargestellt und gezeichnet zur Benutzug für Malerei, Holz- und Steinbauerei Decoration Bau- und Kunst – Tischlerei, Schmiedekunst etc., Breslau 1872/1873.
Google Scholar

KIMBEL 1894a − Martin Kimbel, Böse Zustände im Gewerbe Ende des 19. Jahrhunderts, Breslau 1894.
Google Scholar

KIMBEL 1894b – Martin Kimbel, Ueber Möbel in gotischem Stil. Ein fachliche Betracktung, „Innen-Dekoration zur Ausschmückung und Einrichtung der Wohnräume“ 1894, Jg. V, Februar, s. 31.
Google Scholar

KOZINA 2001 – Irma Kozina, Pałace i zamki na pruskim Górnym Śląsku w latach 1850–1914, Katowice 2001.
Google Scholar

Le Guide 1800 – Le Guide de la Ville de Mayence / Der Wegweiser der Stadt und Gemeinde Mainz, [b.m.] 1800.
Google Scholar

OSTROWSKA-BIES 2017 − Marta Ostrowska-Bies, Karl Grosser. Śląski architekt (1850–1918), Wrocław 2017.
Google Scholar

PIKULSKA 2011 − Daria Danuta Pikulska, Kamienice ul. Generała Romualda Traugutta 80, 82, 84, [w:] Leksykon architektury Wrocławia, Wrocław 2011, hasło nr 728, s. 692.
Google Scholar

SCHMIDT 1987 − Melita Schmidt, Wilhelm Kimbel und die Kunsttischlerei Kimbel&Friederichsen. Studium zum Firmennachlass, praca magisterska, TU Berlin 1987.
Google Scholar

SKOCZYLAS-STADNIK 2013 − Barbara Skoczylas-Stadnik, Ratusz w Kamiennej Górze, Legnica 2013.
Google Scholar

STEFANKIEWICZ 2011 – Elżbieta Stefankiewicz, Rezydencja, [w:] Filmowy pałac ziemi obiecanej. W stronę muzeum. W stronę filmu, Łódź 2011, s. 69–132.
Google Scholar

TOMASZEWICZ 2019 – Agnieszka Tomaszewicz, Wrocławskie wille i osiedla willowe doby historyzmu, Wrocław 2019.
Google Scholar

Wilhelm Kimbel (1786–1869), Furthof Antiquitäten, https://www.furthof-antikmoebel.de/gut-zu-wissen/infothek/a-z-bekannte-moebelschreiner/kimbel-wilhelm-1786-1869 [dostęp: 7.12.2021].
Google Scholar

Wilhelm Kimbel 2019 – Wilhelm Kimbel [katalog], [w:] Christian Juranek, Ulrich Feldhahn, Melita Jonas, Art. Kimbel & Déco. Kunst des historismus?, Dössel 2019, s. 256–285.
Google Scholar

WŁOSTOWSKA 2013 – Agnieszka Włostowska, Usługi, warsztaty, przy ulicy Traugutta we Wrocławiu. Wczoraj, dziś, jutro, [w:] Przedmieście Oławskie we Wrocławiu, Wrocław 2013, s. 125–133.
Google Scholar

ZABŁOCKA-KOS 2011 − Agnieszka Zabłocka-Kos, [hasło:] Hotel Polonia, d. Hotel Cztery Pory Roku ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 66–70, [w:] Leksykon architektury Wrocławia, Wrocław 2011, hasło nr 572, s. 592–593.
Google Scholar

ZWIERZ 2014 – Maria Zwierz, Śląska Wystawa Rzemiosła i Przemysłu w 1881 roku we Wrocławiu na placu Stanisława Staszica, [w:] Przedmieście Odrzańskie we Wrocławiu, Wrocław 2014, s. 82–101.
Google Scholar

ZWIERZ 2016 – Maria Zwierz, Tradycje wystawiennicze we Wrocławiu w latach 1818–1948, Wrocław 2016.
Google Scholar