Projekty Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera na dekoracje ornatu

Anna Sieradzka

doi:10.18778/2084-851X.11.03

Autor

Anna Sieradzka Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0002-6120-503X

DOI:

https://doi.org/10.18778/2084-851X.11.03

Słowa kluczowe:

ornaty, Wyspiański, Mehoffer, sztuka sakralna, sztuka Młodej Polski

Abstrakt

W ostatnich dekadach nastąpiła znaczna intensyfikacja badań nad przechowywanymi w polskich zbiorach szatami liturgicznymi – obejmują one jednak przede wszystkim paramenty średniowieczne i nowożytne. Nadal nieliczne są opracowania dotyczące paramentów z XIX i początków XX wieku. Artykuł dotyczy projektów dekoracji ornatów z tego właśnie okresu i koncentruje się na omówieniu prac Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera. Na aukcji Śląskiego Domu Aukcyjnego z 17 września 1999 roku wystawiono wykonany węglem na kalce rysunek Wyspiańskiego Adoracja Dzieciątka Jezus, sygnowany monogramem wiązanym SW i datą 1893. Niemal identyczny z pracą Wyspiańskiego (w partii górnej) jest dwudzielny projekt dekoracji ornatu autorstwa Józefa Mehoffera, oferowany na aukcji Domu Aukcyjnego Rempex w 2015 roku. O ile w twórczości Wyspiańskiego omawiany projekt ornatu pozostaje – w świetle dotychczasowych badań – incydentalnym, o tyle w oeuvre Mehoffera projekty dekoracji szat liturgicznych pojawiają się, zwłaszcza w jego wczesnej twórczości. W artykule porównano prace obu artystów, dokonano analizy ikonograficznej, stawiając pytania o technikę i okoliczności powstania.

Bibliografia

BENDER 2012 – Agnieszka Bender, Lyoński „Komplet anielski” z „drap d›or”, [w:] Ars omnia vincit. Studia z dziejów sztuki i kultury artystycznej, red. Agnieszka Bender, Małgorzata Kierczuk-Macieszko, Lublin 2012, s. 435–446.
Google Scholar

Dary i nabytki 2003 – Dary i nabytki Centralnego Muzeum Włókiennictwa z lat 1992–2002, red. Norbert Zawisza, Łódź 2003, poz. 41.
Google Scholar

Deutsches Textilmuseum 1983 – Deutsches Textilmuseum Krefeld, ed. Andrea Kastens, Braunschweig 1983.
Google Scholar

Geschichte des Hauses [b.r.] – Geschichte des Hauses der Seidenkultur, http://seidenkultur.de/ [dostęp 10.06.2021].
Google Scholar

Józef Mehoffer 1964 – Józef Mehoffer, katalog wystawy zbiorowej, opr. Helena Blum, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 1964, s. 124–127.
Google Scholar

Kalendarz życia i twórczości 1982 – Kalendarz życia i twórczości 1 marca 1890 – ostatnie dni marca 1898 Stanisława Wyspiańskiego, opr. Maria Stokowa, Kraków 1982, s. 203–234.
Google Scholar

KRASUCKA 2000 – Beata Krasucka, hasło: Św. Karol Boromeusz, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. VIII, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 2000, s. 859–863.
Google Scholar

MEHOFFER 1975 – Józef Mehoffer, Dziennik, opr. Jadwiga Puciata-Pawłowska, Kraków 1975.
Google Scholar

MIŁOBĘDZKI 1980 – Adam Miłobędzki, Architektura polska XVII wieku, Warszawa 1980, cz. 1, s. 391–392; cz. 2, s. 388–389.
Google Scholar

OKULICZ 1999 – Małgorzata Okulicz, In gloriam et decorem. Dawne szaty liturgiczne z diecezji warmińskiej, informator o wystawie, Muzeum Warmii i Mazur, Olsztyn 1999.
Google Scholar

PUCIATA-PAWŁOWSKA 1970 – Jadwiga Puciata-Pawłowska, Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański (Dzieje przyjaźni artystów), Toruń 1970, s. 92, 102–103.
Google Scholar

van ROOM 2010 – Marike van Room, Goud, zilver & zijde. Katholiek textil in Nederland 1830–1965, Zutphen 2010.
Google Scholar

ŚWIEYKOWSKI 1906 – Emanuel Świeykowski, Zarys artystycznego rozwoju tkactwa i hafciarstwa objaśniony zabytkami Muzeum Narodowego w Krakowie, Kraków 1906, s. XI−XII.
Google Scholar

TL 1999 – TL [Tomasz Lewicki], Młodopolskie ornaty, „Kolekcjoner”, stały dodatek do „Art & Business”, nr 11 (32), (1999), s. 1–2.
Google Scholar

WALIGÓRA 2000 – Edward Waligóra, Kalendarium życia i twórczości Józefa Mehoffera, [w:] Józef Mehoffer. Opus Magnum, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2000, s. 67.
Google Scholar

ŻARNOWIECKI 1915 – Longin Żarnowiecki, Historya tkanin jedwabnych, Kijów 1915.
Google Scholar