Wpływ wykonywania kary pozbawienia wolności na skuteczność procesów resocjalizacyjnych skazanego w świetle zmian kodeksu karnego z 1 października 2023 roku

Gabriela Staniszewska

doi:10.18778/2956-3747.6.02

Autor

Gabriela Staniszewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji https://orcid.org/0009-0007-3461-4624

DOI:

https://doi.org/10.18778/2956-3747.6.02

Słowa kluczowe:

kara pozbawienia wolności, prawo karne, resocjalizacja, nowelizacja kodeksu karnego

Abstrakt

Niniejszy artykuł porusza zagadnienie wpływu wykonania kary pozbawienia wolności na skuteczność procesów resocjalizacyjnych skazanego, skupiając się w szczególności na dokonanych w kodeksie karnym zmianach z dnia 1 października 2023 r. Problem został przeanalizowany pod kątem wpływu izolacji na psychikę osadzonego oraz występowania zjawisk, takich jak populizm penalny, proces prizonizacji czy też depersonalizacji. Wykładnia celów i funkcji kary kryminalnej umożliwiła odnalezienie w nowelizacji kodeksu karnego zmian prowadzących do zwiększenia surowości polskiego prawa penalnego oraz utrudnienia procesów resocjalizacyjnych wśród osadzonych. Artykuł skupia się między innymi na podwyższeniu granic ustawowego zagrożenia karą, zmianach dotyczących reguł kolizyjnych przy zbiegu podstaw do nadzwyczajnego wymiaru kary, zakazie ubiegania się o przedterminowe zwolnienie przez sprawców skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności czy też wydłużeniu okresu próby przy warunkowym przedterminowym zwolnieniu.

Bibliografia

Chlebowicz P., Przejawy populizmu penalnego w polskiej polityce kryminalnej, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 9.
Zobacz w Google Scholar

Chmieliński M., Wojciechowski B., O usprawiedliwianiu kary w niemieckiej filozofii nowożytnej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2006, t. LVIII, z. 2, s. 29–31.
Zobacz w Google Scholar

Clemmer D., The Prison Community, Boston 1940.
Zobacz w Google Scholar

Filipczak M., [w:] Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, red. J. Kulesza, Warszawa 2023.
Zobacz w Google Scholar

Gizek J., Gruszecka D., Lipiński K., Opinia na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk senacki nr 762, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji, Warszawa 2022.
Zobacz w Google Scholar

Grudzińska K., Więzień długoterminowy w izolacji penitencjarnej, „Resocjalizacja Polska” 2013, nr 4.
Zobacz w Google Scholar

Hermeliński W., Nita-Światłowska B., Kara dożywotniego pozbawienia wolności bez dostępu do warunkowego przedterminowego zwolnienia – refleksje w kontekście gwarancji wynikających z europejskiej konwencji praw człowieka, „Palestra” 2018, nr 10.
Zobacz w Google Scholar

Hołyst B., Kryminologia, wyd. 4, Warszawa 1989.
Zobacz w Google Scholar

Hube R., Ogólne zasady nauki prawa karnego, Warszawa 1830.
Zobacz w Google Scholar

Kaczmarek T., System prawa karnego, t. 5, wyd. 2, Warszawa 2017.
Zobacz w Google Scholar

Kalisz T., Uwagi o celach kary pozbawienia wolności w perspektywie art. 67 k.k.w., [w:] Kara pozbawienia wolności a readaptacja społeczna skazanych, red. A. Szerląg, Wrocław 2011, s. 39–47.
Zobacz w Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.).
Zobacz w Google Scholar

Kuć M., Indywidualizacja wykonywania kary pozbawienia wolności, Lublin 2007.
Zobacz w Google Scholar

Kulesza J., [w:] Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, red. J. Kulesza, Warszawa 2023.
Zobacz w Google Scholar

Miszewski K., O (nie)szkodliwości kary długoterminowego pozbawienia wolności na psychikę i zdrowie fizyczne więźniów, „Archiwum Kryminologii” 2017, nr 39, s. 197–230. https://doi.org/10.7420/AK2017G
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7420/AK2017G

Nikołajew J., Burdziak K., Jankowski M., Kowalewska-Łukuć M., Diagnostyka sądowo-kryminalna w orzekaniu i wykonywaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia w teorii i praktyce sądowej – raport z badania, „Prawo w Działaniu” 2019, nr 39 – Sprawy Karne, s. 14–15.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.32041/PWD.3901

Ozga A. Psychospołeczne skutki kary pozbawienia wolności w zakresie problemów społecznych, „Homo et Societas” 2017, nr 2, s. 61–65.
Zobacz w Google Scholar

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw – uzasadnienie, druk nr 2024.
Zobacz w Google Scholar

Steuden S., Jaworowska K., Egzystencjalny wymiar doświadczenia izolacji więziennej przez osoby skazane na karę pozbawienia wolności, [w:] Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna, red. M. Kuć, I. Niewiadomska, Lublin 2004, s. 293–297.
Zobacz w Google Scholar

Stępień J., Populizm penalny. Definicja, przejawy, ocena, „Przegląd Legislacyjny” 2022, nr 3, s. 101–105.
Zobacz w Google Scholar

Szafrańska M., „Kończy się raj dla pedofilów!”. Populizm penalny na przykładzie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, [w:] Populizm penalny, red. J. Widacki, Kraków 2017, s. 55–60.
Zobacz w Google Scholar

Ślęzak J., System kar i represji karnej w starożytności, [w:] Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. XI, Gdańsk 2015, s. 77–79.
Zobacz w Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 2024 r., poz. 17 z późn. zm.).
Zobacz w Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 2024 r., poz. 706).
Zobacz w Google Scholar

Waszczyński J., [w:] Prawo karne w zarysie. Nauka o ustawie karnej i przestępstwie, red. J. Waszczyński, Łódź 1992.
Zobacz w Google Scholar

Wiertelorz A., Populizm penalny i jego konsekwencje, https://promovendi.pl/wp-content/uploads/2021/08/Wiertelorz-Adam.pdf (dostęp: 10.01.2024).
Zobacz w Google Scholar

Wirkus Ł., Kozłowski P., Izolacja więzienna a zachowania autoagresywne więźniów, [w:] Kryminologia i kara kryminalna. Wybrane zagadnienia, red. A. Jaworska, Kraków 2008, s. 191–205.
Zobacz w Google Scholar