„Najpiękniej i najstaranniej tłumaczona książka”. Problematyka przekładu nazw własnych na przykładzie polskiego tłumaczenia Obrazów Włoch Pawła Muratowa
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9681.17.09Słowa kluczowe:
Paweł Muratow, Paweł Hertz, Obrazy Włoch, przekład ekfrazy, artionimAbstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy zbadanej w niewielkim stopniu tematyki przekładu eseju związanego z historią sztuki. Materiałem analizy posłużyło polskie tłumaczenie Obrazów Włoch Pawła Muratowa dokonane przez Pawła Hertza. Na początku przedstawiono kontekst wydania dzieła w Polsce. W dalszej części artykułu wymieniono podstawowe problemy translatorskie, związane z przekładem ekfrazy: tłumaczenie terminów sztuk pięknych, kalki i zapożyczenia z innych języków. Najbardziej skupiono się jednak na problemie przekładu nazw własnych, a zwłaszcza tytułów dzieł sztuki, określanych terminem „artionim”. Na podstawie wybranych przykładów sformułowano wniosek, że jest to ważny problem translatorski, wymagający od tłumacza znajomości literatury przedmiotu, gdyż poszczególne dzieła mogą mieć wiele różnych tytułów.
Pobrania
Bibliografia
Alpatov, Mikhail. Vseobshchaya istoriya iskusstv. Vol. 2: Iskusstvo epokhi vozrozhdeniya i novogo vremeni. Moskva-Leningrad, 1949.
Google Scholar
Białostocki, Jan. Czy historykowi sztuki wolno być literatem? In: Refleksje i syntezy ze świata sztuki. Cykl drugi. Warszawa, 1987: 225–230.
Google Scholar
Bochnak, Adam. Historia sztuki nowożytnej. Vol. 1–2. Warszawa, 1985.
Google Scholar
Burmistrova, Elena. Nazvaniya proizvedenii iskusstva kak obekt onomastyki. Avtoreferat dissertatsii na soiskanie uchenoi stepeni kandidata filologicheskikh nauk. Volgograd, 2006.
Google Scholar
Hejwowski, Krzysztof. Iluzja przekładu: przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Katowice, 2016.
Google Scholar
Hertz, Paweł. O Muratowie. In: Paweł Muratow: w 110. rocznicę pierwszego wydania “Obrazów Włoch”. W 50. rocznicę polskiego przekładu. Warszawa, 2022: 17–19.
Google Scholar
Hertz, Paweł. Od tłumacza. In: P. Muratow. Obrazy Włoch, transl. P. Hertz. Vol. 2. Warszawa 1972: 373–376. “Kanony Szkoły w Nisibis”, transl. A. Izdebski. U schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze. No. 13 (2014): 115–132.
Google Scholar
Karpiński, Wojciech. “Promieniowanie Muratowa”. Zeszyty Literackie. No. 2 (106) (2009): 68–74.
Google Scholar
Litvin, Ivan. Instruktsiya po russkoi peredache geograficheskikh nazvanii Italii, ed. A. Z. Skripnichenko. Moskva, 1977.
Google Scholar
Mekhamadiev Evgenii. “Araboyazychnye istoriki IX – nachala X v. Ad-Dinavari i At-Tabari ob armyanskikh voyskakh na sluzhbe v vizantiskoi armii v 590–591 gg.: k voprosu o roli armyanskoi rodovoi znati (Nakhararov)”. Vestnik Tumenskogo gosudarstvennogo universiteta. Gumanitarnye issledovaniya. Humanitates. Vol. 6. No. 3 (23) (2020): 105–117.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.21684/2411-197X-2020-6-3-105-117
Menzhinskaya, Yuliya. “Artionimiya kak razdel onomastiki: podkhody, terminologicheskii apparat, otlichitelnye svoistva”. Onomastika v Smolenske i Vitebske: problemy i perspektivy issledovaniya. No. 5 (2017): 125–127.
Google Scholar
Mukhametgareeva, Natalya. Artionim vo frantsuzskom i russkom iskusstvovedcheskikh diskursakh: lingvokulturologicheskii aspekt perevoda. Dissertatsiya na soiskanie uchenoi stepeni kandidata filologicheskikh nauk. Ufa, 2017.
Google Scholar
Muratov, Pavel. Obrazy Italii. Sankt-Peterburg, 2019.
Google Scholar
Muratow, Paweł. Obrazy Włoch, ed. P. Hertz. Vol. 1–2. Warszawa, 1972.
Google Scholar
Pigment. In: Słownik terminologiczny sztuk pięknych, ed. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota. Warszawa, 1996.
Google Scholar
Vlakhov, Sergei; Florin, Sider. Neperevodimoe v perevode. Moskva, 1980.
Google Scholar
Wolnicz-Pawłowska, Ewa. “Standaryzacja nazw geograficznych poza granicami Polski: problematyka językowa”. Prace Językoznawcze. Vol. 8 (2006): 79–93.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
