Postmodernizm i ponowoczesność w świetle rozwoju technologii cyfrowych i procesu indywidualizacji
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.61.03Słowa kluczowe:
ponowoczesność, postmodernizm, kapitalizm, technologie cyfrowe, indywidualizacja, samorealizacjaAbstrakt
Celem artykułu jest skonfrontowanie postmodernizmu rozumianego jako doktryna filozoficzna, czy, szerzej, pewien typ świadomości kulturowej z ponowoczesnością jako epoką stanowiącą wyraz przemian późnego kapitalizmu. Związki między postmodernizmem I ponowoczesnością analizowane są w perspektywie filozoficzno-socjologicznej poprzez porównanie diagnoz ponowoczesnych przemian przedstawionych przez przedstawicieli postmodernizmu i diagnoz przedstawionych przez socjologów ponowoczesności. W pierwszej części omawiam znaczenie technologii cyfrowych, w których postmoderniści pokładali nadzieję na wyzwolenie potencjału ludzkiej kreatywności, w drugim ponowoczesne procesy indywidualizacji związane z ideą samorealizacji. W konkluzji dochodzę do przekonania, że ponowoczesność sprzeniewierzyła się głoszonym przez postmodernizm ideom wolności, kreatywności, samorealizacji, solidarności.
W konkluzji wyrażam przekonanie, że ponowoczesność sprzeniewierzyła się ideom wolności, kreatywności, samorealizacji, solidarności głoszonym przez postmodernistów, które zgodnie z ich nadzieją miała ona urzeczywistnić.
Bibliografia
Baethge, M. (1991). Arbeit, Vergsellschaftung, Identität – Zur zunehmenden normativen Subjektivierung der Arbeit. Soziale Welt, 1.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (2006a). Społeczeństwo w stanie oblężenia. Trans. J. Margański. Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (2006b). Płynna nowoczesność. Trans. T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (2008). Zindywidualizowane społeczeństwo. Trans. O i W Kubińscy. Gdańsk: GWP.
Zobacz w Google Scholar
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. Trans. S. Cieśla. Warszawa, Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Birken, M. (2012). Projektarbeit – arbeitssoziologisch gedeutet. https://www.researchgate.net/publication/288489694_Projektarbeit__arbeitssoziologisch_gedeutet.
Zobacz w Google Scholar
Boltanski, L., Chiapello, E. (2022). Nowy duch kapitalizmu. Trans. F. Rogalski. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar
Bröckling, U. (2016). The entrepreneurial self. Fabricating a New Type of Subject. Los Angeles, London, New Delhi: Sage. https://doi.org/10.4135/9781473921283
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4135/9781473921283
Bell, D. (1994). Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Trans. S. Amsterdamski. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Bernstein, J. M. (2019). Wstęp. In. Th. W. Adorno, Przemysł kulturalny (33-64). Trans. M. Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Zobacz w Google Scholar
Featherstone, M. (1997). Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego. Trans. J. Czapliński, J. Lang. In: R. Nycz (ed.), Postmodernizm. Antologia przekładów (299-322). Kraków: Baran i Suszczyński.
Zobacz w Google Scholar
Foucault, M. (1998). Podmiot i władza. Lewą nogą, 10, 74-192.
Zobacz w Google Scholar
Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity. Self and Society in the Late Modern Age. Cambridge: Polity Press.
Zobacz w Google Scholar
Han B.-H. (2022). Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Trans. R. Pokrywka, M. Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Zobacz w Google Scholar
Honneth, A. (2004). Organized Self-Realization. Some Paradoxes of Individualization. European Journal of Social Theory 7(4), 463-478. https://doi.org/10.1177/1368431004046703
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1368431004046703
Jacyno, M. (2007). Kultura indywidualizmu. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Jameson, F. (1988). Postmodernizm albo kulturowa logika późnego kapitalizmu. Trans. K. Malita. Pismo literacko-artystyczne, 4 (71), 64-95.
Zobacz w Google Scholar
Jameson, F. (1997). Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne. Trans. J. Czapliński. In: R. Nycz (ed.), Postmodernizm. Antologia przekładów (190-213). Kraków: Baran i Suszczyński.
Zobacz w Google Scholar
Jameson, F. (2011). Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu. Trans. M. Płaza. Kraków: WUJ.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, F.-F. (1996). Przepisać nowożytność. Trans. W. Szydłowska. In S. Czerniak, A. Szahaj (ed.), Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów (45-58). Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J-F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy. Trans. M. Kowalska, J. Migasiński. Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J-F. (1998). Postmodernizm dla dzieci. Trans. J. Migasiński. Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J.-F. (2010). Poróżnienie. Trans. B. Banasiak. Kraków: WUJ.
Zobacz w Google Scholar
Marody, M. (2014). Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Morawski, S. (1996). Czy modernizm rzeczywiście zmierzcha. In S. Czerniak, A. Szahaj (ed.), Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów (169-182). Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar
Morawski, S. (1999). Niewdzięczne rysowanie mapy…O postmodernizmie i kryzysie kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Zobacz w Google Scholar
Rosa, H. (2020). Przyśpieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości. Trans. J. Duraj, J. Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
Zobacz w Google Scholar
Rosa, H. (2011). Beschleunigung und Depression – Überlegungen zum Zeitverhältnis der Moderne. Psyche 65 (2011), 1041-1060.
Zobacz w Google Scholar
Simmel, G. (1980). Wolność i jednostka. Trans. S. Magala. In S. Magala, Simmel (223-233). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Zobacz w Google Scholar
Stiegler, B., Wstrząsy. Głupota i wiedza w XXI wieku. Trans. M. Krzykawski, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Szahaj, A. (2002). Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar
Szahaj, A. (2014). Kapitalizm kognitywny jako ideologia. Etyka, 48, 16-25. https://doi.org/10.14394/etyka.842
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.842
Szahaj A. (2021). Ponowoczesność i postmodernizm dla średniozaawansowanych. Warszawa: Scholar. https://doi.org/10.53271/2021.019
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.53271/2021.019
Vattimo, G. (2006). Koniec nowoczesności. Trans. M. Surma-Gawłowska. Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Welsch, W. (1998). Nasza postmodernistyczna moderna. Trans. Z. Kubicki, A. Zeidler-Janiszewska. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
