Bóg jako uprawdziwiacz. O koncepcji Petera Thomasa Geacha

Abstrakt

W niniejszym tekście podejmujemy problematykę uprawdziwiaczy w filozofii Petera Thomasa Geacha. Praca stanowi rekonstrukcję wspomnianej koncepcji, jak również jej krytyczną analizę. Analizuje się związek między reprezentacjami mentalnymi poznawanych przedmiotów a ich odzwierciedleniem językowym oraz rzeczywistością. Prezentujemy omówienie relacji sprawczości Boga w ujęciu św. Tomasza z Akwinu oraz porównanie jej cech charakterystycznych z podejściem prezentowanym przez Geacha. Następnie dokonujemy formalnego jej zapisu.

Fundamentalną tezą przedstawianej teorii jest utożsamienie Boga z Prawdą, dzięki czemu możliwe staje się określenie relacji uprawdziwiania za pomocą wyrażenia „woluntarystyczny kauzalizm”. Stąd też — korzystając z terminologii zaproponowanej przez Tomasza z Akwinu — Bóg zostaje zaklasyfikowany w obręb bytów nazywanych entia actu intelligibilia. Brak jednak w obrębie koncepcji autorstwa Geacha szczegółowych analiz dotyczących problematyki osoby.

Kolejnym problematycznym elementem tej koncepcji jest doprecyzowanie kategorii ontologicznej, uznawanej za podstawę relacji uprawdziwiania. Wykazujemy trudności z dostosowaniem teorii Geacha do współczesnych stanowisk, które ujmują stan rzeczy jako ontologiczną podstawę rozważanej semantyki. Epistemologia używana przez brytyjskiego filozofa opiera się na relacji podmiot-przedmiot, a nie na stanach rzeczy, podobnie jak odniesienie przyczynowe Boga względem rzeczywistości.