Tematyka wartości z perspektywy psychologicznej — przegląd teoretyczny

Adrian Andrzej Waszkiewicz

doi:10.18778/1689-4286.32.07

Autor

Adrian Andrzej Waszkiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.32.07

Słowa kluczowe:

wartości, psychologia, teorie wartości, hierarchia wartości, aksjoterapia

Abstrakt

The paper attempts to recognize the values from the psychological perspective. It focuses on the description of this multifaceted concepts and attempts to define and operationalize the values and their systems together with hierarchies and indicate their impact on individuals and society. Paper tends to subjective analysis and individual approach to values. It describes their meaning and importance for the proper human mental development and their impact on achieving optimal well-being. Paper presents theories of value in conceptualization of Scheler, Rokeach, Kluckhohn and Schwartz and attempts to identify integrative approach and the application of the values theory in axiotherapy.

Bibliografia

P. B. Baltes, J. Gluck, U. Kunzman, ądrość. Jej struktura I funkcje w kierowaniu pomyślnym rozwojem w okresie całego życia, [w:] J. Czapiński [red.], Psychologia pozytywna, Warszawa 2002, s. 117–146.
Zobacz w Google Scholar

A. Bandura, Social foundation of thought and actions: a cognitive social theory, New York 1986.
Zobacz w Google Scholar

W. Bilsky, S. Schwartz, Values and personality. European Journal of Personality, 1984, 8 [3], s. 163–181.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/per.2410080303

P. Brzozowski, Hierarchia wartości Maxa Schelera. Teoria a fakty empiryczne, Przegląd psychologiczny, 1992, 35 [3], s. 329–338.
Zobacz w Google Scholar

P. Brzozowski, Skala Wartości [SW]. Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar

P. Brzozowski, Uniwersalność struktury wartości: Koncepcja Shaloma H. Schwartz, Roczniki Psychologiczne, 2002, 5, s. 27–56.
Zobacz w Google Scholar

P. Brzozowski, Uniwersalna hierarchia wartości- fakt czy fikcja?, Przegląd Psychologiczny, 2005, 48: 3, s. 261–276
Zobacz w Google Scholar

P. Brzozowski, Wzorcowa hierarchia wartości, Lublin 2005.
Zobacz w Google Scholar

A. Campbell, P. E. Converse, W. L. Rodgers, The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions, New York 1976.
Zobacz w Google Scholar

A. Chmielecki, Rzeczy i wartości, Warszawa 1996.
Zobacz w Google Scholar

J. Czapiński, Wartościowanie — zjawisko inklinacji pozytywnej, Warszawa 1985.
Zobacz w Google Scholar

M. Czerniawska, Empatia a system wartości, Przegląd Psychologiczny, 2002, 45 [1], s. 7–18.
Zobacz w Google Scholar

D. Elizur, J. Kantor, E. Yaniv, A. Sagie, Importance of life domains in different cultural groups, American Journal of Psychology, 2008, 121, s. 35–46.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/20445442

J. Gajda, Wartości w życiu człowieka, Lublin 1997.
Zobacz w Google Scholar

H. Gasiul, Formalne cechy systemu wartości jako wskaźnik rozwoju osobowości, Toruń 1987.
Zobacz w Google Scholar

M. Gołaszewska, Istota, istnienie wartości, Warszawa 1990.
Zobacz w Google Scholar

B. Hołyst, System wartości i zdrowie psychiczne, [w:] B. Hołyst [red.], System wartości i zdrowie psychiczne , Warszawa 1990, s. 1-46.
Zobacz w Google Scholar

C. Kluckhohn, Values and values orientations In the theory of action: An exploration In definition and classification, [w:] E. Shils, T. Parsons [red.], Toward a general theory of action, Cambridge, MA, 1951/1961.
Zobacz w Google Scholar

S. Konstańczyk, Internalizacja wartości moralnych, Słupsk 2000.
Zobacz w Google Scholar

E. Martynowicz, Wartości oraz ich wpływ na działanie, [w:] E. Martynowicz [red.], Motywy, cele, wartości. Przyczynek do zrozumienia stanu ducha i stanu umysłu współczesnych Polaków , Kraków 2004, s. 53-81.
Zobacz w Google Scholar

A. H. Maslow, W stronę psychologii istnienia, Warszawa 1986.
Zobacz w Google Scholar

M. Misztal, Problematyka wartości w socjologii, Warszawa 1980.
Zobacz w Google Scholar

P. Oleś, Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne, Roczniki Psychologiczne, 2002, 5, s. 53–73.
Zobacz w Google Scholar

K. Ostrowska, W poszukiwaniu wartości, Gdańsk 1994.
Zobacz w Google Scholar

C. R. Rogers, Sposób bycia, Poznań 2002.
Zobacz w Google Scholar

M. Rokeach, The nature of human values, New York 1973.
Zobacz w Google Scholar

M. Rokeach, Some unresolved issues in theories of beliefs, attitudes and values, [w:] M. M. Paga [red.], Nebraska Symposium on Motivation 1978, Lincoln, Nebraska 1978.
Zobacz w Google Scholar

J. Rudniański, Zagadnienia kryteriów moralnych we współczesnym świecie, [w:] B. Hołyst [red.], System wartości i zdrowie psychiczne, Warszawa 1990.
Zobacz w Google Scholar

M. Scheler, Resentyment a moralność, Warszawa 1977.
Zobacz w Google Scholar

S. Schwartz, Wartości, [w:] A. S. R. Manstead, J. Czapiński [red.], Encyklopedia Blackwella. Psychologia społeczna, , Warszawa 2001, s. 701–704.
Zobacz w Google Scholar

S. H. Schwartz, W. Bilsky, Toward a universal psychological structure of human values, Journal of Personality and Social Psychology, 1987, 53 [3], s. 550–562.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.53.3.550

S. H. Schwartz, L. Sagiv, K. Boehnke, Worries and Value. Journal of Personality, 2000, 68 [2], s. 309–346.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-6494.00099

A. B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 1995.
Zobacz w Google Scholar

Wł. Tatarkiewicz, O szczęściu, Warszawa 2008.
Zobacz w Google Scholar