Tematyka wartości z perspektywy psychologicznej — przegląd teoretyczny

Adrian Andrzej Waszkiewicz

doi:10.18778/1689-4286.32.07

Authors

Adrian Andrzej Waszkiewicz Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.32.07

Keywords:

values, psychology, theories of value, the hierarchy of values, axiotherapy

Abstract

The paper attempts to recognize the values from the psychological perspective. It focuses on the description of this multifaceted concepts and attempts to define and operationalize the values and their systems together with hierarchies and indicate their impact on individuals and society. Paper tends to subjective analysis and individual approach to values. It describes their meaning and importance for the proper human mental development and their impact on achieving optimal well-being. Paper presents theories of value in conceptualization of Scheler, Rokeach, Kluckhohn and Schwartz and attempts to identify integrative approach and the application of the values theory in axiotherapy.

References

P. B. Baltes, J. Gluck, U. Kunzman, ądrość. Jej struktura I funkcje w kierowaniu pomyślnym rozwojem w okresie całego życia, [w:] J. Czapiński [red.], Psychologia pozytywna, Warszawa 2002, s. 117–146.
View in Google Scholar

A. Bandura, Social foundation of thought and actions: a cognitive social theory, New York 1986.
View in Google Scholar

W. Bilsky, S. Schwartz, Values and personality. European Journal of Personality, 1984, 8 [3], s. 163–181.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/per.2410080303

P. Brzozowski, Hierarchia wartości Maxa Schelera. Teoria a fakty empiryczne, Przegląd psychologiczny, 1992, 35 [3], s. 329–338.
View in Google Scholar

P. Brzozowski, Skala Wartości [SW]. Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha, Warszawa 1996.
View in Google Scholar

P. Brzozowski, Uniwersalność struktury wartości: Koncepcja Shaloma H. Schwartz, Roczniki Psychologiczne, 2002, 5, s. 27–56.
View in Google Scholar

P. Brzozowski, Uniwersalna hierarchia wartości- fakt czy fikcja?, Przegląd Psychologiczny, 2005, 48: 3, s. 261–276
View in Google Scholar

P. Brzozowski, Wzorcowa hierarchia wartości, Lublin 2005.
View in Google Scholar

A. Campbell, P. E. Converse, W. L. Rodgers, The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions, New York 1976.
View in Google Scholar

A. Chmielecki, Rzeczy i wartości, Warszawa 1996.
View in Google Scholar

J. Czapiński, Wartościowanie — zjawisko inklinacji pozytywnej, Warszawa 1985.
View in Google Scholar

M. Czerniawska, Empatia a system wartości, Przegląd Psychologiczny, 2002, 45 [1], s. 7–18.
View in Google Scholar

D. Elizur, J. Kantor, E. Yaniv, A. Sagie, Importance of life domains in different cultural groups, American Journal of Psychology, 2008, 121, s. 35–46.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/20445442

J. Gajda, Wartości w życiu człowieka, Lublin 1997.
View in Google Scholar

H. Gasiul, Formalne cechy systemu wartości jako wskaźnik rozwoju osobowości, Toruń 1987.
View in Google Scholar

M. Gołaszewska, Istota, istnienie wartości, Warszawa 1990.
View in Google Scholar

B. Hołyst, System wartości i zdrowie psychiczne, [w:] B. Hołyst [red.], System wartości i zdrowie psychiczne , Warszawa 1990, s. 1-46.
View in Google Scholar

C. Kluckhohn, Values and values orientations In the theory of action: An exploration In definition and classification, [w:] E. Shils, T. Parsons [red.], Toward a general theory of action, Cambridge, MA, 1951/1961.
View in Google Scholar

S. Konstańczyk, Internalizacja wartości moralnych, Słupsk 2000.
View in Google Scholar

E. Martynowicz, Wartości oraz ich wpływ na działanie, [w:] E. Martynowicz [red.], Motywy, cele, wartości. Przyczynek do zrozumienia stanu ducha i stanu umysłu współczesnych Polaków , Kraków 2004, s. 53-81.
View in Google Scholar

A. H. Maslow, W stronę psychologii istnienia, Warszawa 1986.
View in Google Scholar

M. Misztal, Problematyka wartości w socjologii, Warszawa 1980.
View in Google Scholar

P. Oleś, Z badań nad wartościami i wartościowaniem: niektóre kwestie metodologiczne, Roczniki Psychologiczne, 2002, 5, s. 53–73.
View in Google Scholar

K. Ostrowska, W poszukiwaniu wartości, Gdańsk 1994.
View in Google Scholar

C. R. Rogers, Sposób bycia, Poznań 2002.
View in Google Scholar

M. Rokeach, The nature of human values, New York 1973.
View in Google Scholar

M. Rokeach, Some unresolved issues in theories of beliefs, attitudes and values, [w:] M. M. Paga [red.], Nebraska Symposium on Motivation 1978, Lincoln, Nebraska 1978.
View in Google Scholar

J. Rudniański, Zagadnienia kryteriów moralnych we współczesnym świecie, [w:] B. Hołyst [red.], System wartości i zdrowie psychiczne, Warszawa 1990.
View in Google Scholar

M. Scheler, Resentyment a moralność, Warszawa 1977.
View in Google Scholar

S. Schwartz, Wartości, [w:] A. S. R. Manstead, J. Czapiński [red.], Encyklopedia Blackwella. Psychologia społeczna, , Warszawa 2001, s. 701–704.
View in Google Scholar

S. H. Schwartz, W. Bilsky, Toward a universal psychological structure of human values, Journal of Personality and Social Psychology, 1987, 53 [3], s. 550–562.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.53.3.550

S. H. Schwartz, L. Sagiv, K. Boehnke, Worries and Value. Journal of Personality, 2000, 68 [2], s. 309–346.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-6494.00099

A. B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 1995.
View in Google Scholar

Wł. Tatarkiewicz, O szczęściu, Warszawa 2008.
View in Google Scholar