The academic and ideological inspirations of the oldest German writings concerning Lodz industry
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9665.13.11Keywords:
history of Lodz, textile industry, German historiography, Polish historiographyAbstract
At the turn of 19th and 20th centuries the first academic writings on the Lodz textile industry were developed.Their authors were descendants of Lodz factory owners who studied at German universities (Frida Bielschowsky, Kurt Schweikert), as well as researchers not connected with Lodz (Róża Luksemburg, Alfred Scholz). The common feature of these research papers was their historical and economical view of the subject. The article characterizes the main thesis of the writings and shows the influence of Marxist theory as well as the ideas of the younger German school of economics. The sources of glorification in the presentation of the achievements and influence of German industrialists were also discussed.The article contains a thesis on the permanency of the Lodz industrial image which was created in the discussed academic writings.
References
Archiwum Państwowe w Łodzi (APŁ), Akta miasta Łodzi (AmŁ), sygn. 6236.
Google Scholar
Asendorf M. (1974), Deutsche Fachhistorie und Sozialgeschichte, [w:] I. Geiss, R. Tamchina (hrsg.), Ansichten einer künftigen Geschichtswissenschaft, Bd 1, München.
Google Scholar
Bielschowsky F. (1912), Die Textilindustrie des Lodzer Rayons. Ihr Werden und ihre Bedeutung, Leipzig.
Google Scholar
Brentano L. (1893), Über das Verhältniss von Arbeitslohn und Arbeitzeit zur Arbeitsleistung, Leipzig.
Google Scholar
Der Grosse Brockhaus (1934), Bd 17, Berlin.
Google Scholar
Dziewulski J. (1972), Wokół poglądów ekonomicznych Róży Luksemburg, Warszawa.
Google Scholar
Flatt O. (1853), Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym, Warszawa.
Google Scholar
Gąsiorowska N. (1957), Przedmowa, [w:] G. Missalowa (oprac.), Źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego, Warszawa.
Google Scholar
Heike O. (1971), Aufbau und Entwicklung der Lodzer Textilindustrie. Eine Arbeit deutschen Einwanderer in Polen für Europa, Mönchengladbach.
Google Scholar
Heike O. (1984), Polnische Forschungen und Darstellungen zur Geschichte der Stadt Lodz, [w:] Zeitschrift für Ostforschung, Jg 33. H. 3, s. 395–406.
Google Scholar
Ihnatowicz I. (1965), Przemysł łódzki w latach 1860–1900, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Janczak J. (1982), Ludność Łodzi przemysłowej 1820–1914, Łódź.
Google Scholar
Janowicz L. (1907), Zarys rozwoju przemysłu w Królestwie Polskim, Warszawa.
Google Scholar
Jaworski P. (2005), Biała Fabryka Ludwika Geyera w Łodzi, Łódź.
Google Scholar
Jubiläums Beilage zur „Lodzer Zeitung” (1888), Łódź.
Google Scholar
Jubiläumsschrift der „Lodzer Zeitung” 1863–1913 (1913), Łódź.
Google Scholar
Kaczmarczyk Z. (1974), Kolonizacja niemiecka i kolonizacja na prawie niemieckim w średniowiecznej Polsce, [w:] J. Krasuski, G. Labuda, A. W. Walczak (red.), Stosunki polsko-niemieckie w historiografii, cz.1.Studia z dziejów historiografii polskiej i niemieckiej, Poznań.
Google Scholar
Kneifel E. (1971), Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555–1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen, Vierkirchen.
Google Scholar
Koszutski S. (1905), Rozwój ekonomiczny Królestwa Polskiego w ostatnim trzydziestoleciu 1870– 1900, Warszawa.
Google Scholar
Kowalik T. (1971), Róża Luksemburg. Teoria akumulacji i kapitalizmu, Wrocław.
Google Scholar
Kozyr-Kowalski S. (1984), Weberowska socjologia religii a teoria społeczeństwa jako całości.[w:] M. Weber, Szkice z socjologii religii, Warszawa.
Google Scholar
Kucner M. (2014), Literatura „ziemi obiecanej”. Twórczość niemieckojęzycznych łodzian w XIX i na początku XX wieku, Łódź.
Google Scholar
Kusiński J., Bonisławski R., Janik M. (2009), Księga fabryk Łodzi, Łódź.
Google Scholar
Labuda G. (1968), Słowianie w historiografii niemieckiej XIX w.; [w:] Przegląd Zachodni, r.24, nr 5, s.15–49.
Google Scholar
Labuda G. (1974), Początki państwa polskiego w historiografii polskiej i niemieckiej, [w:] J. Krasuski, G. Labuda, A. W. Walczak (red.), Stosunki polsko-niemieckie w historiografii, cz.1.Studia z dziejów historiografii polskiej i niemieckiej, Poznań.
Google Scholar
Lamprecht K. (1893), Deutsche Geschichte, Bd 3, Berlin.
Google Scholar
Leidinger P. (hrsg.) (1982), Deutsche und Polen im Kaiserreich und in der Industrialisierung. Zu den Empfehlungen 12 und 13 der Deutsch-Polnischen Schulbuchkommission und ihrer Umsetzung im Unterricht der Schulen, Paderborn.
Google Scholar
Lorentz Z. (1939), Łódź jako przedmiot badań historycznych, [w:] Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, t.3, s.7–15.
Google Scholar
Luxemburg R. (1898), Die industrielle Entwicklung Polens, Leipzig.
Google Scholar
Missalowa G. (1964), Studia nad powstaniem łódzkiego okręgu przemysłowego 1815–1870, t.1.Przemysł, Łódź.
Google Scholar
Nasarski P.E. (hrsg.) (1988), Lodz „Gelobtes Land”. Von deutscher Tuchmachersiedlung zur Textilmetropole im Osten. Dokumente und Erinnerungen, Berlin–Bonn.
Google Scholar
Puś W. (1976), Przemysł włókienniczy w Królestwie Polskim w latach 1870–1900. Zagadnienie struktury i dynamiki rozwoju, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne”, seria I, nr 5, s. 1–121.
Google Scholar
Puś W. (2017), Żydzi w wielonarodowej Łodzi do 1939 r., [w:] A. Walaszczyk (red.), Na wspólnym podwórku. Łódzki tygiel kultur i wyznań, Łódź.
Google Scholar
Pytlas S. (1994), Łódzka burżuazja przemysłowa w latach 1864–1914, Łódź.
Google Scholar
Radlak B. (1979), Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy w latach 1893–1914, Warszawa.
Google Scholar
Schmoller G. (1870), Zur Geschichte der deutsche Kleingewerbe im 19. Jahrhundert, Halle.
Google Scholar
Scholz A. (1904), Die Baumwollindustrie im Lodzer Industrierayon 1823–1903, Breslau.
Google Scholar
Schweikert K. (1913), Die Baumwollindustrie Russisch-Polens. Ihre Entwicklung zum Grossbetrieb und die Lage der Arbeiter, Zürich–Leipzig.
Google Scholar
Szarapow A. (1889), Borba Moskwy z Łodziu. Istoriko-ekonomiczeskij oczerk, Petersburg.
Google Scholar
Szczepański J. (2008), Książę Ksawery Drucki-Lubecki, Warszawa.
Google Scholar
Tych F. (1973), Luksemburg Rozalia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, Wrocław, s. 119–121.
Google Scholar
Woźniak K. (1980), Powstanie łódzkiego okręgu przemysłowego w opinii historiografii niemieckiej okresu 1918–1939, [w:] Rocznik Łódzki, t. 28, s. 221–248.
Google Scholar
Woźniak K. (1988), Źródła finansowania przemysłu włókienniczego w okręgu łódzkim do lat pięćdziesiątych XIX w., [w:] Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, t. XLIX, s. 39–64.
Google Scholar
Woźniak K. (1993), Grunwaldowie. Dzieje rodziny i manufaktury, [w:] Pabianiciana, t. 2, s. 97–109.
Google Scholar
Woźniak K.P. (2014), Przemyt na zachodniej granicy Królestwa Polskiego w I poł. XIX w. i jego żydowscy organizatorzy, [w:] J. Skodlarski, A. Pieczewski (red.), Rola Żydów w rozwoju gospodarczym ziem polskich, Łódź.
Google Scholar
Woźniak K.P. (2016), Rajmund Rembieliński – wizjoner i menedżer Łodzi przemysłowej. Raporty z lat 1824–1830, Łódź.
Google Scholar
Zawadzki J. (1982), Poglądy ekonomiczne Róży Luksemburg, Warszawa.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.