Development in Late Adulthood – Opportunities and Threats

Maria Finogenow

doi:10.18778/0208-6018.297.08

Authors

Maria Finogenow Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6018.297.08

Keywords:

old age, late adulthood, development

Abstract

According to the principles of life-span psychology, development is a lifetime process that lasts from birth to death. It is multi-dimensional in nature and encompasses both progressive and regressive change.

The paper focuses on developmental changes typical of the last period of life, and investigates limitations and barriers impeding personal development in the elderly. Personality traits that may prevent positive adaptation to the old age are indicated, together with the opportunities for development in late adulthood and the factors conducive to positive ageing.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Baltes P. B., 1987, Theoretical propositions of life-span developmental psychology: On the Dynamics between growth and decline, "Developmental Psychology", nr 23, 611-626.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0012-1649.23.5.611

Baltes P. B., 1997, On the incomplete architecture of human ontogeny: Selection, Optimization, and Compensation as fundation of developmental theory, "American Psychologist", nr 52, 366-380.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.52.4.366

Baltes P. B., Reese H. W., Lipsitt L. P., 1980, Life-Span Developmental Psychology, "Annual Reviev of Psychology", nr 31, 65-110.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.ps.31.020180.000433

Bień B., 1997, Starzenie się pomyślne versus zwyczajne, "Gerontologia Polska", nr 3, 40-44
Google Scholar

Birren J. E., 1961a, A brief history of the psychology of aging. Part 1, "The Gerontologist", nr 1, 69-77.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/geront/1.2.69

Birren J. E., 1961b, A brief history of the psychology of aging. Part 2, "The Gerontologist", nr 1, 127-134.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/geront/1.3.127

Brzezińska A., 2006, Rozwój w późnym okresie dorosłości, Wykład wygłoszony 7.04.2006r. na Interdyscyplinarnym Seminarium Gerontologicznym w SWPS.
Google Scholar

Brzezińska M., 2011, Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości, Difin, Warszawa, 219 s.
Google Scholar

Carabellese C., Appollonio I., Rozzini R.. Bianchetti A., Frisoni G. B., Frattola L., Traubucchi M., 1993, Sensory Impairment and Quality of Life in a Community Elderly Population, "Journal of the Americam Geriatrics Society", nr 41, 401-407.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.1993.tb06948.x

Cavanaugh J., 1997, Starzenie się, [w:] Bryant P.E., Colman A.M. (red.), Psychologia rozwojowa, Wyd. Zyski S-ka, Poznań,109-132.
Google Scholar

Cichocka M., 1995, Psychologiczne determinanty pomocy psychologicznej dla człowieka starego, [w:] Waligóra B. (red.), Elementy psychologii klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, t. 4, 79-94.
Google Scholar

Dulin P., Hill R. D., Anderson D., Rasmussen D., 2001, Altruism as a predictor of life satisfaction in a sample of low-income older adult service providers, "Journal of Mental Health and Aging", nr 7, 349-359.
Google Scholar

Dunlosky J., Kubat-Silman A. K., Hertzog Ch., 2003, Training monitoring skills improves older adults' self-paced associative leaning, "Psychology and Aging", nr 18, 340-345.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0882-7974.18.2.340

Ellis A., 1987, The impossibility of achieving consistently good mental health, "American Psychologist", nr 42, 364-375.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0003-066X.42.4.364

Emmons R.A., Shelton CM., 2002, Gratitude and science of positive psychology, [w:] Snyder C. R., Lopez S. J. (red.), Handbook of positive psychology, Oxford University Press, New York, 459-471
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195135336.003.0033

Erikson E. H., 2000, Dzieciństwo i społeczeństwo, Dom Wyd. Rebis, Poznań, 451 s.
Google Scholar

Erikson E. H., 2002, Dopełniony cykl życia, Dom Wyd. Rebis. Poznań, 144 s.
Google Scholar

Finogenow M., 2011a. Starzenie się społeczeństwa i starzenie się kompetencji, [w:] Znajmiecka-Sikora M., Kędzierska B., Roszko E. (red.), Kształcenie ustawiczne od A do Z. Kompetencje pracowników a współczesne potrzeby rynku pracy, SATORI druk, Łódź, 211-234.
Google Scholar

Finogenow M., 2011b. Zadowolenie z życia w okresie przejścia na emeryturę - uwarunkowania socjo-demograficzne, [w:] Bielawska-Batorowicz E., Golińska L. (red.), Rodzina i praca w warunkach kryzysu, Wyd. UL, Łódź, 335-347.
Google Scholar

Finogenow M., 2008, Psychologiczne uwarunkowania zadowolenia z życia w wieku emerytalnym - wyniki modelowania równań strukturalnych, "Polskie Forum Psychologiczne", nr 13, 82-95.
Google Scholar

Finogenow M., w druku. Psychologiczne wyznaczniki zadowolenia z życia osób w wieku emerytalnym, "Chowanna".
Google Scholar

Gruszecka E., 2003, Poczucie wdzięczności: próba opisu i wyjaśnienia, "Psychologia Jakości Życia", nr 2, 207-227.
Google Scholar

Hayes N., Joseph S., 2003, Big 5 correlates of three measures of subjective well-being, "Personality and Indyvidual Differences", nr 34, 723-727.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00057-0

Halik T., 2004, Co nie jest chwiejne, jest nietrwale, Wyd. WAM, Kraków, 336 s.
Google Scholar

Hill R. D., 2010, Pozytywne starzenie się. Młodzi duchem w jesieni życia. Laurum, Warszawa, 312 s.
Google Scholar

Kielar-Turska M., 2000, Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk, t. 1, 324-329.
Google Scholar

Klonowicz S., 1986, Starzenie się ludności, [w:] Encyklopedia Seniora, Wiedza Powszechna, Warszawa, 35-56.
Google Scholar

Klonowicz T., Cichomski B., Eliasz A., 2002, Pieniądze dają szczęście, zdrowie i..., "Psychologia Jakości Życia", nr 1, 19-34.
Google Scholar

Kowalik S., 2000, Wspomaganie rozwoju w procesie starzenia się, [w:] Kaja B. (red.), Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, Wyd. Uczelniane WSP Bydgoszcz, t. 2, 65-80.
Google Scholar

Kroger J., 2002, Identity processes and contents through the years of late adulthood, "Identity: an Interational Journal of Theory and Research", nr 2, 81-99.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1207/S1532706XID0201_05

Kryszkiewicz Cz., 2006, Aktywne życie seniorów warunkiem pomyślnego starzenia się, [w:] Steuden S., Marczuk M. (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia, Wyd. KUL, Lublin, 281-288.
Google Scholar

Marchow M., 2004, Późna dorosłość -szanse rozwoju, "Remedium", nr 6, 4-5
Google Scholar

Marcinek P., 2007, Funkcjonowanie intelektualne w okresie starości, "Gerontologia Polska", nr 3, 69-75.
Google Scholar

Mądrzycki T., 2002, Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Wyd. UG, Gdańsk, 290 s.
Google Scholar

Mellibruda J., 1995, Pułapka nie wybaczonej krzywdy, IPZiT, Warszawa, 124 s.
Google Scholar

Nelson T., 2003, Psychologia uprzedzeń. GWP, Gdańsk, 392 s.
Google Scholar

Nowicka A., 2006, Starość jako faza życia człowieka, [w:] Nowicka A. (red.), Wybrane problemy osób starszych. Oficyna Wyd. Impuls, Kraków, 17-26.
Google Scholar

Ober-Łopatka K., 2007, Wspomaganie rozwoju czy opieka w okresie późnej dorosłości?, [w:] Brzezińska A. I., Ober-Łopatka K., Stec R., Ziółkowska K. (red.), Szanse rozwoju w okresie późnej dorosłości, Wyd. Fundacji Humaniora, Poznań, 187-198.
Google Scholar

Pasik M., 2006, Sytuacyjne i podmiotowe uwarunkowania przystosowania do emerytury, [w:] Steuden S., Marczuk M. (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia, Wyd. KUL, Lublin, 301-312.
Google Scholar

Perry S., McGrother W., Turner K., Leicestershire MCR Incontinence Study Group, 2006, An investigation of the relationship anxiety and depression and urinary incontinence in woman: Development of a psychological model, "British Journal of Health Psychology", nr 11,463-482.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1348/135910705X60742

Rowe J. W., Kahn R. L., 1987, Human aging: Usual and successful, "Science", nr 237, 143-149
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1126/science.3299702

Scheier M. F., Carver C. S., Bridges M. W., 1994, Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): A reevaluation of the Life Orientation Test, "Journal of Personality & Social Psychology", nr 67, 1063-1078.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.67.6.1063

Skarżyńska K., 2003, Cele życiowe, zaufanie interpersonalne i zadowolenie z życia, "Psychologia Jakości Życia", nr 2, 35-49.
Google Scholar

Spinelli D., Faroni E., Castellini G., 1998, The "Personality" of the Glaucomatous Patient. Preliminary Results, ,Acta Ophthalmologic Scandinavica ", 53-54.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0420.1998.tb00888.x

Steuden S., 2011, Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa, 250 s.
Google Scholar

Straś-Romanowska M., 2000, Późna dorosłość. Wiek starzenia się, [w:] Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.), Psychologia rozwoju człowieka, PWN, Warszawa, t. 2, s. 263-292.
Google Scholar

Straś-Romanowska M., 2001, / Konferencja Psychologów Life-Span: między psychologią rozwojową a psychologią rozwoju, "Przegląd Psychologiczny", nr 44, 93-104.
Google Scholar

Stuart-Hamilton I., 2006, Psychologia starzenia się i starości, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań, 303 s.
Google Scholar

Szarota Z., 2002, Instytucje i placówki wspierające starość (na przykładzie Krakowa), [w:] Branka Z. (red.), Podmioty opieki i wychowania. Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków, 161-178.
Google Scholar

Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., 2006, Podstawy gerontologii społecznej, ASPRA-JR, Warszawa, 324 s.
Google Scholar

Trempala J., 2001, Dwa przełomy w badaniach nad rozwojem psychicznym człowieka, "Przegląd Psychologiczny", nr 44, 85-92.
Google Scholar

Tyszkowa M. (red.), 1988, Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia, PWN, Warszawa, 287 s.
Google Scholar

Turner J. S., Helms D. B., 1999, Rozwój człowieka, WSiP, Warszawa, 725 s.
Google Scholar

Wojciszke B., 2000, Relacje interpersonalne, [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk, t. 3, 147-186.
Google Scholar

Zaorska Z., 2006, Słuchacze Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, [w:] Steuden S., Marczuk M. (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia, Wyd. KUL, Lublin, 401-411.
Google Scholar