Współczesna moralność bez etyki?

ks. Kazimierz Gryżenia SDB

doi:10.18778/1899-2226.12.1.22

Autor

ks. Kazimierz Gryżenia SDB Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego w Łodzi

DOI:

https://doi.org/10.18778/1899-2226.12.1.22

Słowa kluczowe:

classic and post-modernist morality, relativism, subjectivism, irrationalism, autonomy and independence

Abstrakt

According to the essential arguments of post-modernism (relativism and subjectivism in particular), which was popular in last decades, there is no point in dealing with moral philosophy. Post-modernists admit, however, that moral is worth discussing yet with a different approach then before. This new approach is totally opposed to the morality of the bygone decades and lacks a wide spectrum of values such as the objective truth, norms or principles and other generally accepted values. The new morality is supposed to compete effectively with the past morals because it is better. In order to prove that post-modernists characterize morality of the past as a set of norms and legal principles which rule the social life. This kind of ethics was bound to heteronymous obligation which determined human life and thus ruined human freedom and autonomy. Every deed which was at variance with the standards was regarded as an offence. In such circumstances people avoid making decisions and rejected responsibility. They felt comforted to obey regulations imposed by authorities. Post-modernists are unable to prove the superiority of their new approach since they have no rational or theoretical arguments. In this approach there is no unchanging human nature or fixed norms or values. Ethics is basically a question of sensitivity and imagination; it is depended on the instinct and impulse – therefore on something subjective, elusive and fastidious. There is no absolute certainty that human decisions and deeds are reasonable and good. If we pursue ethics in this particular way it will become senseless and will result in subjectivism, irrationalism, nihilism, relativism, etc. On the grounds of such ethics it would be possible to both praise and condemn the same deed.

Bibliografia

Andrzejuk A., Człowiek i decyzja, Oficyna wydawnicza NAVO, Warszawa 1996.
Google Scholar

Andrzejuk A., Etyka w ujęciu J. M. Bocheńskiego, „Parerga” 2006, nr 1.
Google Scholar

Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa 1994.
Google Scholar

Bauman Z., Etyka ponowoczesna, tłum. J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, PWN, Warszawa 1996.
Google Scholar

Bauman Z., Moralne obowiązki i etyczne zasady, „Etyka” 1994, nr 27.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.768

Derdziuk A., Odrzucanie moralności w imię prawa [w:] Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu, red. J. Gocko, Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego, Lublin 2007.
Google Scholar

Jan Paweł II, Przemówienie do przedstawicieli świata kultury, Buenos Aires 12.04.1987 [w:] Jan Paweł II, Wiara i kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie, wybór tekstów i oprac. red. M. Radwan, S. Wylężek, T. Gorzkula, RW KUL, Rzym–Lublin 1988.
Google Scholar

Jaroszyński P., Etyka i współczesne społeczeństwo, „Człowiek w kulturze” 2000.
Google Scholar

Jaroszyński P., Etyka. Dramat życia moralnego, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 1997.
Google Scholar

Konstańczak S., Etyka cnót obywatelskich Innocentego Marii Józefa Bocheńskiego, „Parerga” 2006, nr 1.
Google Scholar

Krąpiec M.A., Człowiek i wartość, „Roczniki Filozoficzne” 1979, nr 26, z. 2.
Google Scholar

Krąpiec M.A., Decyzja bytem moralnym, „Roczniki Filozoficzne” 1983, nr 31, z. 2.
Google Scholar

Krąpiec M.A., O ludzką politykę!, Wydawnictwo „Tolek”, Katowice 1993.
Google Scholar

Krąpiec M.A., Prawda – dobro – piękno jako wartości humanistyczne [w:] Wezwani do prawdy i miłosierdzia. W nurcie zagadnień posoborowych, red. B. Bejze, t. 17, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 1987.
Google Scholar

Krąpiec M.A., U podstaw rozumienia kultury, RW KUL, Lublin 1991.
Google Scholar

Orzeszyna J., Promocja wartości moralnych we współczesnym świecie [w:] Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu, red. J. Gocko, Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego, Lublin 2007.
Google Scholar

Pańpuch Z., Rola cnót w wychowaniu, „Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii” 2004, nr 10, s. 39–42.
Google Scholar

Pańpuch Z., Znaczenie cnót dla realizowania się człowieka jako osoby, „Człowiek w kulturze.
Google Scholar

Pismo poświęcone filozofii i kulturze” 2000, nr 13.
Google Scholar

Płachciak A., Moralne dylematy rozwoju społeczeństw ponowoczesnych, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 2008, t. 11, nr 1.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1899-2226.11.1.18

Polak R., Jacka Woronieckiego pedagogia cnót, „Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii” 2004, nr 10.
Google Scholar

Radziszewska-Szczepaniak D., Kilka uwag o wychowaniu uczuć, „Cywilizacja. O nauce, moralności, sztuce i religii” 2004, nr 10, s. 43–63.
Google Scholar

Rorty R., Etyka bez powszechnej powinności, tłum. M. Glasenapp, „Etyka” 1998, nr 31.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.791

Rorty R., Trocki i dzikie storczyki, tłum. Z. Łapiński, „Teksty Drugie” 1994, nr 4.
Google Scholar

Wiśniewski R., Jakiej etyki potrzebujemy? W sprawie uproszczeń postmodernistycznej krytyki etyki [w:] Moralność i etyka w ponowoczesności, red. Z. Sareło, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1996, s. 77–83.
Google Scholar

Wojtyła K., Elementarz etyczny, TN KUL, Lublin 1983.
Google Scholar

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. I: Etyka ogólna, RW KUL, Lublin 1986.
Google Scholar

Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. II/2, RW KUL, Lublin 1986.
Google Scholar

Woroniecki J., Wychowanie człowieka. Pisma wybrane, Wyboru dokonał o. W. Kamil Szymański OP, opracował J. Kołątaj, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1961.
Google Scholar

Zabielski J., „Dyktatura relatywizmu” we współczesnym świecie [w:] Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu, red. J. Gocko, Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego, Lublin 2007.
Google Scholar

Zachariasz A.L., Moralność i rozum w ponowożytności [w:] Moralność i etyka w ponowoczesności, red. Z. Sareło, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1996.
Google Scholar

Zalewski D., Klasycyzm zamiast modernizmu. Rzecz o edukacji, „Człowiek w kulturze. Pismo poświęcone filozofii i kulturze” 1999, nr 12.
Google Scholar